ဒီေန႔ေတာ့ ဒဂံုစီးတီးရဲ႕ Land suitability အေၾကာင္းကို စေရးပါမယ္။ စမေရးခင္မွာ ဒဂံုစီးတီးရဲ႕ developer ဘယ္သူဘယ္၀ါဆိုတာ က်ေနာ္ မသိပါဘူး။ သိစရာလည္း မလိုပါဘူး။ ပညာရပ္တခုမွာ ဘက္လိုက္ျခင္းကင္းမ့ဲစြာ ဆံုးျဖတ္မွ ပညာရွင္ပီသမယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ဘယ္တကၠသိုလ္က ဘာဘြဲ႔ရရ ဘက္လိုက္ဆံုးျဖတ္တဲ့သူမ်ားကိုေတာ့ ပညာရွင္လို႔ မေခၚထိုက္ ပါဘူး။ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ကလည္း ျပည့္စံုေနတဲ့သူတေယာက္ မဟုတ္တာေတာ့ အရင္၀န္ခံရပါမယ္။ ဒါေပမဲ့ ႀကိဳးစားေနဆဲပါ။ Land stability ကိစၥကို မေျပာခင္မွာ Land suitability ကိစၥကို ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြဟာ ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္နဲ႔ အိုးအိမ္ရဲ႕တာ၀န္လံုးလံုး ျဖစ္ပါတယ္။ တေန႔ထက္ တေန႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာတဲ့ ရန္ကုန္မွာ ေျမယာစီမံခန္႔ခြဲမႈဆိုတာ အရင္အတိုင္း သမရိုးက် ေဆာင္ရြက္ေနလို႔ မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ decision မလုပ္ခင္ decision support system ေတြကို သံုးၿပီး အေျဖထုတ္ဖို႔ လုိေနပါတယ္။ အစိုးရပိုင္အေဆာက္အဦး၊ လူေနအိမ္၊ ေစ်းမ်ား၊ အထပ္ျမင့္အေဆာက္အဦးမ်ား၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး၊ ေဘးအႏၱရာယ္ကာကြယ္ေရး၊ အမိႈက္နဲ႔ မိလႅာစတဲ့ ေန႔စဥ္ျပႆ နာမ်ားကို ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ decision support system ေကာင္းေကာင္း လိုအပ္ပါတယ္။ တခါက အစည္းအေ၀းတခုမွာ data ေတြကို digital data ေျပာင္းဖို႔ စကားစရံု ရိွပါေသးတယ္ ဂုဏ္သေရရိွ အၿငိမ္းစားႀကီးက မလိုဘူး။ လာမေျပာနဲ႔ဆိုၿပီး ျဖတ္ပိတ္လိုက္တယ္။ သူ မလိုဘူးဆိုတဲ့ကိစၥက လာအုိအပါအ၀င္ က်န္တဲ့ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြမွာ ေအာင္ျမင္စြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္လို႔ ၿပီးေနပါၿပီ။ ထားပါေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူခ်င္းက ကြာတာကိုး။ အခုလည္း ဒဂံုစီးတီး ဒီေနရာမွာ ျဖစ္သင့္၊ မျဖစ္သင့္ကို အခ်က္အလက္မ်ားနဲ႔ တင္ျပခ်င္တာပါ။ ၁ - ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္နဲ႔ နီးကပ္စြာ တည္ရိွျခင္း ရန္ကုန္မွာ အေရးႀကီးဆံုး structure ကို ေျပာပါဆိုရင္ေတာ့ ေရႊတိဂံုပါဘဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံသူ နိုင္ငံသားမ်ားဟာလည္း ေရႊတိဂံု တည္ရိွေနျခင္းအတြက္ ဂုဏ္ယူရသလို၊ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား ဟာလည္း ရန္ကုန္ကို လာတိုင္း ေရႊတိဂံုကိုေတာ့ အနည္းဆံုး ေရာက္ေအာင္ လာခဲ့တယ္။ လူဦးေရ တိုးတက္လို႔ ေျမေနရာမ်ားမ်ား လိုတာ မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ လူဦးေရ တိုးတက္လာေပမဲ့ သူတို႕ရဲ႕ Landmark ကို မထိခိုက္ ေအာင္ ကာကြယ္ၾကပါတယ္။ တရုတ္ျပည္ႀကီးမွာ လူဦးေရ တိုးတက္လို႔ မဟာတံတုိင္းႀကီးနားမွာ ေနရာမေပးသလို၊ နီေပါေတြကလည္း ဧရာ၀ဏ္ေတာင္ကို အသက္နဲ႔ လဲ ကာကြယ္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ ျပည္သူေတြနဲ႔ ရန္သူျဖစ္သြားတဲ့အခ်ိန္ကစလို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ေရႊ႕ေျပာင္းႏိုင္တဲ့ပစၥည္း အကုန္ေရာင္း၊ မေရႊ႕ေျပာင္းႏိုင္တဲ့ပစၥည္း လက္ညိဳးထိုးေရာင္းခ်ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရဟာ ျပည္သူကို ကိုယ္စားမျပဳပါဘူး။ ျမန္မာလို႔ေတာင္ မေခၚထိုက္သူေတြပါ။ တျခားဘာသာေရးအေဆာက္အဦးေတြဟာလည္း ဘာသာေရးအရၾကည့္ရင္ ေရႊတိဂံုလို တန္ဖိုး ျမင့္ေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ေတာ့ ေရႊတိဂံုဟာ တန္ဖိုးအျမင့္မားဆံုးပါဘဲ။ ၂ - လူေနအေဆာက္အဦးမ်ားျဖစ္ေနျခင္း Landmark လို ေနရာမ်ိဳးနဲ႔ နီးကပ္တဲ့ေနရာမွာ အထပ္ျမင့္အေဆာက္အဦးလို လူေန အေဆာက္အဦးမ်ား မထားသင့္ပါဘူး ။ အထပ္ျမင့္ျဖစ္ေနျခင္းေၾကာင့္ လူဦးေရမ်ားမွာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္မ်ားျဖစ္တဲ့ ေစ်း၊ မိလႅာစြန္႔စနစ္ နဲ႔ သယ္ယူ ပို႔ေဆာင္ေရးစနစ္ ေတြကို သာမာန္ထက္ပိုၿပီးလုပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူဦးေရမ်ားေလ land pollution ျဖစ္ဖို႔ အခြင့္သာေလပါဘဲ။ ဒါေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ ေရႊတိဂံုပတ္လည္မွာ Residential area ကို develop မလုပ္သင့္ပါဘူး။ လုပ္မွျဖစ္မယ္ဆိုရင္လည္း land pollution မျဖစ္ဖို႔ ဘယ္လို စီမံထားတယ္ဆိုတာကို စည္ပင္ သို႔မဟုတ္ အိုးအိမ္အေနနဲ႔ ပညာရွင္ေတြ ျပဳစုထားတဲ့ EIA Report နဲ႔ တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးပါလို႔ အၾကံျပဳခ်င္ပါတယ္။ ၃ - သဘာ၀ေပါက္ပင္မ်ားကို ရွင္းလင္းျခင္း အေဆာက္အဦးမ်ား ေဆာက္ေတာ့မယ္ဆိုတာနဲ႔ အဲဒီေနရာမွာ ရိွတဲ့ သဘာ၀ေပါက္ပင္မ်ား ကို ရွင္းလင္းရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အပူပိုင္းဇုန္ေတြမွာ သဘာ၀ေပါက္ပင္ေတြ ဟာ ေျမထုနဲ႔ ေျမေအာက္ေရေတြအတြက္ အလြန္အေရးပါတဲ့ ecosystem ေတြထဲက key item တခုပါ။ သဘာ၀ေပါက္ပင္မ်ားကို ဖယ္ရွားလိုက္တာနဲ႔ ေျမႀကီးရဲ႕ stability လည္း က်ဆင္းသြားမွာ ျဖစ္ၿပီး ေျမေအာက္ေရစနစ္လည္း ပ်က္စီးသြားမွာပါ။ ႏိုင္ငံတကာ ၿမိဳ႕ေတာ္ေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ၿမိဳ႕ေတာ္ထဲမွာ ေတာအုပ္အတုေတြကို ေငြကုန္ေၾကးက်နဲ႔ ဖန္တီးယူရပါတယ္။ ရန္ကုုန္ကေတာ့ ဘာေၾကာင့္ ၿမိဳ႕ထဲမွာရိွတဲ့ သဘာ၀ေပါက္ပင္ေတြအတုိင္း ရွားရွားပါးပါး က်န္တဲ့ေနရာကို ဖ်က္ဆီးခ်င္တာလဲဆိုတာ စဥ္းစားလို႔ မတတ္ေအာင္ပါ။ ၄ - ေျမေအာက္ေရ ေျပာင္းလဲသြားမည့္အႏၱရာယ္ျဖစ္လာႏိုင္ျခင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ေရႊတိဂံုတည္ေနတဲ့ ေတာင္ေျမာက္တန္းေနတဲ့ ကုန္းေၾကာတန္းက ေျမေအာက္ေရယူတဲ့ သိုေလွာင္တဲ့ recharge area ပါ။ ကုန္းေျမအျမင့္လည္း ျဖစ္ျပန္၊ သဲဆန္ေသာေက်ာက္မ်ားနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတာေၾကာင့္ မိုးေရေတြဟာ သဘာ၀အေလွ်ာက္ ေျမေအာက္ထဲ စိမ့္၀င္ၿပီး အေရွ႕ဘက္နဲ႔ အေနာက္ဖက္ကို မ်ွေ၀ေပးတဲ့သေဘာပါ။ သဘာ၀ေပါက္ပင္မ်ားကို ဖယ္ရွားၿပီး ကြန္ကရစ္လို ေရစိမ့္၀င္လို႔မရတဲ့ အလႊာမ်ားကိုခင္းရင္ ေျမေအာက္ကို မိုးေရ မေရာက္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ အဲ့ဒါေၾကာင့္ ေျမေအာက္ေရေၾကာအနိမ့္အျမင့္ ေျပာင္းလဲ သြားပါမယ္။ ေျမေအာက္ေရေၾကာ နိမ့္ၿပီး ရန္ကုန္မွာ ေျမေအာက္ေရ သံုးလို႔ မရေတာ့မဲ့ အေနအထား ျဖစ္သြားပါမယ္။ အဲဒီထက္ဆိုးတာတခုကေတာ့ ရန္ကုန္ျမစ္ထဲက လာမဲ့ ေျမေအာက္ဆားငန္ေရေတြဟာ ေျမေအာက္ ေရခ်ိဳအားနည္းသြားတဲ့အခါ ေျမေအာက္ ေရခ်ိဳေနရာကို အစားထိုး၀င္ေရာက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စီမံကိန္းကို သဘာ၀ေပါက္ပင္ေတြကို ဖယ္ရွား အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျခင္းအားျဖင့္ ေျမေအာက္ေရစနစ္ ေျပာင္းလဲသြားၿပီး ကန္ေတာ္ႀကီးရဲ႕ေရျပင္အေနအထား အရင္ဆံုးေျပာင္းလဲသြားမွာပါ။ ပညာရွင္ဆိုသူေတြက developer ဘက္က ကာကြယ္ေပးမဲ့လည္း က်ေနာ္အသက္နဲ႔ ေလာင္းေၾကးထပ္ေျပာရဲပါတယ္။ ၅ - အနိမ့္ပိုင္းမ်ားတြင္ ေရႀကီးမည့္အႏၱရာယ္မလြဲမေသြ ျဖစ္လာႏိုင္ျခင္း နံပါတ္ ၄ အခ်က္မွာ ေျပာခဲ့တဲ့အတိုင္း သဘာ၀ေပါက္ပင္ေတြကို ခုတ္၊ ေရစိမ့္ႏိုင္တဲ့ permeable cover ကေန impervious cover ေတြအျဖစ္ကို ေျပာင္းလဲလိုက္တဲ့အခါမွာ မိုးေရေတြဟာ ေျမေအာက္ကို မစိမ့္၀င္ႏိုင္ဘဲ နိမ့္တဲ့အရပ္ကို စီးသြားမွာမို႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အနိမ့္ပိုင္းေတြမွာ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈ အႏၱရာယ္ ဒီထက္မ်ားလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ယခုအခ်ိန္မွာေတာင္ နည္းနည္းေလး မိုးရြာတာနဲ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ထဲ ေရႀကီးၿပီဆုိေတာ့ 0.5 square kilometer ကေန က်လာတဲ့ ေရအားလံုး၊ မိုးမ်ားရင္မ်ားသလို မိုးနည္းရင္နည္းမဲ့ေရပမာဏ ဟာ အနိမ့္ပိုင္းေတြ ျဖစ္တဲ့ downtown area, အလံုနဲ႔ စမ္းေခ်ာင္းကို စီးဆင္းၿပီး မလြဲမေသြ ေရႀကီးမယ္ဆိုတာကို ေျပာရဲပါတယ္။ ဒီ ၅ ခ်က္ဟာ မလုပ္သင့္တဲ့ အေျခခံအခ်က္ေတြပါ။ တျခားအခ်က္ေပါင္းမ်ားစြာ ရိွပါေသးတယ္။ သာသနိကအေဆာက္အဦးေတြ၊ ေရွးေဟာင္းအေဆာက္အဦးအတြက္ အႏၱရာယ္၊ ယာဥ္ေၾကာ ရႈပ္ေထြးျခင္း၊ ေတာအုပ္ေတြထဲ ေနတဲ့ ရွဥ့္ေတြ ငွက္ေတြအတြက္ စားက်က္ေပ်ာက္တာလိုေတြ ရိွေနပါေသးတယ္။ တကယ္ေတာ့ ျမန္မာျပည္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာမွေရးခ်င္တဲ့စိတ္မရိွပါဘူး။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ေပလကန္ ထားခ်င္တာပါ။ ပညာရွင္လို႔ သူတို႔ဘာသာနာမည္တပ္ၿပီး အျမင့္ဆံုးရာထူးေတြယူ ဘက္လိုက္ဆံုးျဖတ္ ေနတဲ့သူေတြနဲ႔လည္း ၿပိဳင္ မျငင္းခ်င္ပါဘူး။ စီမံကိန္း ပ်က္ေအာင္လုပ္တဲ့ သူေတြကို တရားစြဲမယ္ စိန္ေခၚထားေတာ့ စြဲလိုက္ေစခ်င္တယ္။ ေနာက္အပိုင္းေတြမွာ Geotechnicalနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး slope stability , deep excavation method, instrumentation and monitoring ေတြနဲ႔ပတ္သက္ျပီး case study ေတြနဲ႔ ထပ္ေရးမွာပါ။ တပည့္မ််ားနဲ႔ ေရးပါလို႔ တိုက္တြန္းတ့ဲမိတ္ေဆြမ်ားကိုေတာ့ tag လုပ္ထားပါတယ္။ တပည့္မ်ား ကေတာ့ စာသင္တယ္လို႔သေဘာထားလိုက္ပါ။ ေက်ာ္စြာျမင့္သိန္း (မွတ္ခ်က္-စာေရးသူ၏ ေဖ့စ္ဘြတ္မွ ခြင့္ျပဳခ်က္ယူၿပီး ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အပိုင္း ၂၊ ၃နဲ႔ ၄ တို႔ကို အလ်ဥ္းသင့္သလို ဆက္လက္ေဖာ္ျပေပးပါမည္)