ဧၿပီလ ၂ ရက္ေန႔က ရုရွားပင္လယ္ျပင္ ငါးဖမ္းသေဘၤာနစ္ျမဳပ္မႈမွာ သေဘၤာေပၚပါ ျမန္မာ သေဘၤာသား ၄၂ ဦးအနက္ ၂၂ ဦး အသက္ေဘးက လြတ္ေျမာက္ကယ္ဆယ္ႏိုင္ၿပီး ရုရွားႏုိင္ငံ Sakhalin စာခါလင္ၿမိဳ႕က PacificPlaza ဟိုတယ္မွာ ေရာက္ရွိခုိလံႈေနပါတယ္။  သေဘၤာနစ္ျမဳပ္မႈမွာ ၄ ဦးေပ်ာက္ဆံုးေနဆဲျဖစ္ၿပီး ေသဆံုးျပန္ေတြ႔တဲ့ ျမန္မာ ၁၆ ဦးရဲ႕ အေလာင္းေတြကိုေတာ့  ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပန္ပို႔ႏိုင္ေရး ျမန္မာသံရံုးကိုယ္စားလွယ္ေတြ ေဆးရံုကိုသြားေရာက္ညႇိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ေရခဲတမွ်ေအးခဲေနတဲ့ ပင္လယ္ျပင္ထဲ သေဘၤာနစ္ျမဳပ္မႈမွာ အသက္မေသဘဲ လြတ္ေျမာက္လာခဲ့တဲ့ အေတြ႔အႀကဳံေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး  ျမန္မာသေဘၤာသား ကိုေက်ာ္ေက်ာ္နဲ႔  ကိုထက္ကိုကိုတို႔ကို  ဒီဗြီဘီက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။ ကိုေက်ာ္ေက်ာ္တို႔ တေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးအေျခအေနေရာေကာင္းရဲ႕လား။ “လက္ရွိ အသက္ရွင္တဲ့လူေတြအားလံုးကေတာ့ ေနေကာင္းၾကပါတယ္။ ဘာမွ ဒဏ္ရာမရပါဘူး။” ဧၿပီလ ၂ ရက္ေန႔ ကမ္ခ်က္ကာက်ြန္းဆြယ္မွာ သေဘၤာစၿပီးနစ္ျမဳပ္တဲ့အခ်ိန္ ဘယ္လိုမ်ဳိး ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရတာလဲ၊  အဲဒီေန႔က အျဖစ္အပ်က္အေတြ႔အႀကဳံေတြကို  ျပန္ေျပာျပေပးပါလား။ "ဧၿပီလ ၂ ရက္ မနက္ အေစာႀကီး ၅ နာရီေလာက္ အခ်ိန္၀န္းက်င္မွာ ဘယ္လိုမ်ဳိးစျမဳပ္တာလဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔သေဘၤာက ကုန္ျပည့္ေနတာဗ်၊  ကုန္ျပည့္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ထပ္ၿပီးေတာ့ ငါးဖမ္းပိုက္ဆြဲတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔ဆြဲတဲ့ပိုက္ကလည္း ငါးပါၿပီးေတာ့ သေဘၤာတဖက္ကို ေစာင္းၿပီးေတာ့ ျမဳပ္သြားတာ။” သေဘၤာနစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ကိုေက်ာ္ေက်ာ္က အလုပ္လုပ္ေနခ်ိန္လား။ သေဘၤာနစ္ေတာ့ ေရထဲကို တန္းျပဳတ္က်သြားတာလား။ အဲဒီအခ်ိန္ ဘယ္လုိေတြျဖစ္သြားလဲ ေျပာျပေပးပါလား။ “က်ေနာ္ကေတာ့ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္ ဂ်ဴတီ၀င္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ျမဳပ္သြားတာ။ ေရကေတာ့ တအားေအးတယ္၊ ခဲတဲ့အထဲမွာေတာ့မပါဘူးဗ်၊။   သေဘၤာက တဖက္ကိုေစာင္းသြားတာ ေစာင္းသြားတဲ့အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔က မေစာင္းတဲ့ဘက္ကို အားလံုးက လူေတြတန္းစီ ရပ္ေနၾကတာေပါ့။ တခ်ဳိ႕ကလည္း အသက္ကယ္ေလွေပၚ ခုန္ခ်တာေပါ့။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့လည္း ျမဳပ္တဲ့အထိ ေစာင့္ၾကတာေပါ့။ က်ေနာ္ကေတာ့ သက္ကယ္ေလွေပၚ ခုန္ခ်တာ ေရထဲျပဳတ္က်တာေပါ့။ ၿပီးေတာ့မွာ အသက္ကယ္ေလွေပၚ တက္တာ။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့လည္း အသက္ရွင္တယ္။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့လည္း ဆံုးသြားတယ္။ က်ေနာ္ကေတာ့ ဘုရားစာကိုပဲ ရြတ္ေနတဲ့အတြက္ ဘုရားစာကိုပဲ အာရံုျပဳတယ္၊ က်န္တာကေတာ့ က်ေနာ့္စိတ္ထဲမရွိဘူး” အသက္ကယ္ေလွေပၚမွာ အားလံုးဘယ္ႏွေယာက္လဲ၊ ေနာက္ကယ္မယ့္လူေတြ မလာခင္မွာေရာ ဘယ္လိုႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရလဲ၊ ကယ္ဆယ္ေရးေတြ ဘယ္အခ်ိန္ေလာက္မွာ ေရာက္လာတာလဲ။ “က်ေနာ္တို႔ေလွေပၚမွာ ျမန္မာခ်ည္းပဲ ၆ ေယာက္ ရုရွားေတြလည္းပါတယ္။ ေနာက္က်ေတာ့ သေဘၤာကတစီးလံုးျမဳပ္သြားတာ။ သေဘၤာျမဳပ္တဲ့ အေျခအေနေရာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ကပၸတိန္ကေန အနီးနားမွာရွိတဲ့ဟာကို အေၾကာင္းၾကားတယ္။ အခ်ိန္ ၁ နာရီေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္မွာ အနီးနားမွာရွိတဲ့ ကယ္ဆယ္ေရးသေဘၤာေတြ အကုန္ေရာက္လာတယ္။ ၂၀ ေက်ာ္ေက်ာ္ရွိမယ္။ ရုရွားငါးဖမ္းသေဘၤာေတြကပဲ လာကယ္သြားတာ။ ဒဏ္ရာေတာ့မရပါဘူး၊ ေအးတဲ့အခါက်ေတာ့ ေအာက္ပိုင္းက ေရနဲ႔ ထိထားေတာ့ လမ္းမေလွ်ာက္ႏိုင္ေတာ့ဘူးေပါ့။ မေလွ်ာက္ႏိုင္ေတာ့ သူတို႔ ရုရွား သေဘၤာကပဲ က်ေနာ္တို႔ကို လာၿပီးေတာ့ ဆြဲသြားတာပါ။” အဲဒီကေန ကယ္ဆယ္ေရးသေဘၤာနဲ႔ ကမ္းကိုျပန္လာဖို႔ လမ္းမွာ အခက္အခဲေတြေတြ႕ၿပီး ေတာ္ေတာ္ေလး ၾကာခဲ့တယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။ အဲဒီအေျခအေနကိုလည္း ေျပာျပပါလား။ “ဟုတ္တယ္၊ က်ေနာ္တို႔ သေဘၤာက အေလာင္းေတြဆယ္တာေစာင့္ရေသးတယ္။ ေနာက္ေမာင္းလာေတာ့လည္း ၃ ရက္ေလာက္ ၾကာေသးတယ္။ ရာသီဥတုက နည္းနည္း ၾကမ္းေတာ့။” ခုလို အသက္ရွင္လ်က္ ျပန္ၿပီးလြတ္ေျမာက္လာခ်ိန္မွာ ဒီအျဖစ္အပ်က္ႀကီးျဖစ္ခဲ့တဲ့ အေပၚ စိတ္ထဲမွာ ဘယ္လိုခံစားရလဲ။ “ကုန္းေပၚျပန္ေရာက္ေတာ့ ၀မ္းသာတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ သူငယ္ခ်င္းေတြ တခ်ဳိ႕တ၀က္ကေတာ့ ဆံုးပါးသြားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ စိတ္မေကာင္းဘူးေပါ့။ အားလံုး ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြ၊ ညီအစ္ကိုလိုပဲေနၾကတာ၊ အားလံုးရင္းႏွီးၾကပါတယ္။ မကယ္ႏိုင္ဘူးျဖစ္သြားတယ္၊ အဲဒီအတြက္ စိတ္မေကာင္းဘူး။” ဒီရုရွားငါးဖမ္း သေဘၤာေပၚကို ဘယ္တုန္းက ဘယ္လိုစၿပီးလိုက္ျဖစ္တာလဲ ေျပာျပေပးပါလား။ “၂၀၁၄ ဒီဇင္ဘာ ၂၅ ရက္ေန႔ကေန ရန္ကုန္ကေန ထြက္ခြာလာတာေပါ့။ ထြက္လာၿပီးေတာ့ ကိုရီးယားကို ေရာက္သြားတယ္။ ကိုရီးယားကေန စက္ေလွအေသးေလးနဲ႔ ပင္လယ္ထဲကိုသြားတယ္။ ၿပီးေတာ့ ခုျမဳပ္သြားတဲ့ သေဘၤာကို ေရာက္သြားတယ္ေပါ့။ က်ေနာ္တုိ႔ ေရာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ အဲဒီသေဘၤာက ကမ္းမွာမရွိေတာ့ဘူး၊ အဲဒါေၾကာင့္မလို႔ ေထာက္ပို႔စက္ေလွေလးနဲ႔ လိုက္သြားတယ္။  သေဘၤာေပၚေရာက္မွပဲ အဲဒီသေဘာၤဟာ ငါးဖမ္းသေဘၤာမွန္းသိသြားတာ။ အစတုန္းကေတာ့မသိဘူး။ က်ေနာ္တို႔ သိတာ ရုရွားလို႔ပဲသိတာ။” သေဘၤာေပၚေရာက္ေတာ့ ဘာေတြလုပ္ရလဲ၊ သေဘၤာေပၚမတက္ခင္က ေျပာထားတာနဲ႔ တကယ့္လက္ေတြ႔ လုပ္ရတာေတြ လုပ္ခလစာေတြ အေျခအေနေျပာျပပါလား။ ျမန္မာသေဘၤာသား ကိုထက္ကိုကိုရဲ႕ ေျဖၾကားခ်က္ "လစာကေတာ့ ၁ လ ေဒၚလာ ၄၀၀ လို႔ေျပာထားတယ္။ အိမ္ကို ၁ လပဲေရာက္ပါတယ္။ ရတဲ့လစာပိုက္ဆံႏႈန္းကေတာ့ ကုိက္ပါတယ္။" ကိုထက္ကိုကိုေရာ သေဘၤာနစ္ျမဳပ္တဲ့အခ်ိန္အေတြ႔အၾကံဳကို ျပန္ေျပာျပေပးပါလား။ “ဂ်ဴတီခ်ိန္မွာျဖစ္တာပါ။ စျမဳပ္ေတာ့ေရေတြ တျခမ္းေစာင္းၿပီး၀င္လာတာ။ ၀င္လာေတာ့ အေပၚတက္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ငါးပိုက္ထုတ္ကေဘးခ်ထားတာ။ သေဘၤာက တျခမ္းေစာင္းၿပီီးေတာ့ ေရေတြ၀င္လာတာ၊  မသကၤာေတာ့ တျဖည္းျဖည္း ေစာင္းေစာင္းသြားေတာ့ အေပၚတက္ၾကည့္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလးေစာင္းေနၿပီ၊ အဲဒီအခ်ိန္မွာ မီးကလာလိုက္ပ်က္လိုက္၊ လာလိုက္ပ်က္လုိက္ျဖစ္ေနၿပီ၊ ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ျမန္မာေတြအကုန္လံုးကလည္း မတက္ရေသးဘူးေပါ့ဗ်ာ။ အေပၚအထိ မေရာက္ေသးဘူး သက္ကယ္အက်ႌပဲ၀တ္ရေသးတယ္။ က်ေနာ္က သေဘၤာေနာက္ဖ်ားေရာက္ေနတာ ေတာ္ေတာ္ႀကီး  အေနာက္ကိုေရာက္ေနတာ၊ အဲဒီအခ်ိန္မွာ တျခမ္းေစာင္းၿပီး ဘယ္ဘက္ကို ေစာင္းၿပီးျမဳပ္သြားတာ။” ဒီလိုၾကံဳေတြ႔ရၿပီး အသက္ရွင္ျပန္လြတ္လာတဲ့အေပၚ ဘယ္လိုေျပာခ်င္လဲ။ ခုမိသားစုနဲ႔ေရာ အဆက္အသြယ္ရၿပီလား သူတို႔ကို ဘာေတြေျပာခ်င္လဲ။   “က်ေနာ္လြတ္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ က်ေနာ့္သူငယ္ခ်င္းေတြကိုေတာ့ တကယ္သတိရပါတယ္။ မိဘေတြနဲ႔ေတာ့ အဆက္အသြယ္ရပါၿပီ၊ ဟိုေန႔က ဖုန္းဆက္ပါတယ္။” ခုဘာဆက္လုပ္မလဲ ျမန္မာသံရံုးကေတာ့ ပတ္စ္ပို႔ ျပန္ထုတ္ေပးမယ္ေျပာတယ္၊ တျခားဘယ္လိုအခက္အခဲေတြရွိဦးမလဲ။ “အခက္အခဲကအမ်ားႀကီးရွိတယ္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔ ပိုက္ဆံေတြက အမ်ားႀကီးကုန္ထားတာေလ။ ကုန္ထားတဲ့အတြက္ အခုအခ်ိန္မွာ ဘာေတြလုပ္ရမလဲဆိုတာ သူတို႔နဲ႔ ေျပာၾကည့္ရဦးမယ္။ ပိုက္ဆံရမလား၊ မရမလား။   နစ္နာမႈေတြကလည္း အမ်ားႀကီးရွိတယ္၊ လက္မွတ္ေတြလည္းပါသြားတယ္။ တက္လာတာမွ ဘယ္ႏွလမွ မရွိေသးဘူး၊ သေဘၤာ ျမဳပ္သြားတယ္ဆိုေတာ့၊ ရန္ကုန္က ကုမၸဏီကို သိန္း ၄၀ ေပးခဲ့ရတယ္၊ ကုန္တာက ေျပာရမယ္ဆိုရင္ သိန္း ၅၀၊  သိန္း ၆၀ ေပါ့ အကုန္လံုးေပါင္းလုိက္ရင္၊  ခု ၄ လလုပ္ၿပီးသြားတာေတာင္ ၁ လစာပဲရေသးတယ္။ အိမ္ကေျပာလို႔သိရတာ။ သူေဌးကေတာ့ လႊဲၿပီးၿပီလား မလႊဲရေသးဘူးလား စံုစမ္းၾကည့္ရမွာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔လည္းမသိေသးဘူး။ အိမ္က ၁ လစာပဲ ရွိေသးတယ္လို႔ေျပာတယ္။” ခုျမန္မာျပည္ျပန္လာႏိုင္ဖို႔ အိမ္ျပန္ဖို႔အေျခအေနကဘယ္လိုရွိလဲ၊ အဲဒီမွာ ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာေနရဦးမယ္ထင္လဲ။ “က်ေနာ္တို႔ေတြက ျမန္မာျပည္ႀကီးကို အျမန္ဆံုးျပန္လာခ်င္ၿပီ။ ခုေမာ္စကိုၿမိဳ႕ကိုေတာင္ မေရာက္ေသးဘူး။ ရုရွား စာခါလင္ၿမိဳ႕ပဲရွိေသးတယ္။ ခု ဟိုတယ္ အခန္းထဲက အျပင္ေတာင္ထြက္လို႔မရေသးဘူး။ ပတ္စ္ပို႔ မရွိေတာ့ အျပင္မွာ ရဲေတြကေစာင့္ေနတယ္၊ ဘာမွလုပ္မရဘူး။  အေစာင့္အေရွာက္ေတြနဲ႔ ေပါ့။”