ျမန္မာဆိုရိုးစကားနဲ႔ ကိုးကားသံုးသပ္မည္ဆိုပါက ကာခ်ဳပ္မင္းေအာင္လႈိင္နဲ႔ စစ္အစိုးရ တဖြဲ႔လံုး ေႁမြေျခာက္ကိုက္ခံလိုက္ရၿပီဟု ဆိုနုိင္သည္။ ေႁမြသည္ ေသေနရံုသာမက ေျခာက္ပင္ ေျခာက္ေသြ႔ေနၿပီ ျဖစ္သျဖင့္ မည္သည့္အဆိပ္မွ် မရွိနိုင္ေတာ့။ အႏၱရာယ္ျပဳနိင္ရန္ ေ၀လာေ၀းဟု အရာတခုအား အထင္ေသးစြာ ပစ္ပယ္ထားခဲ့ရာမွ ယင္းက ျပန္လည္ၿပီး အႀကီးအက်ယ္ ျပႆ  နာ ရွာလာေသာအခါ ေႁမြေျခာက္ကိုက္ခံရသည္ဟု တင္စား ေျပာဆိုၾကေလ့ရွိျခင္းပင္။ ဖုန္ၾကားရွင္ ဦးေဆာင္သည့္ ကိုးကန္႔ ေႁမြေျခာက္က ျပန္ကိုက္လိုက္ေသာအခါ ကာခ်ဳပ္ မင္းေအာင္လႈိင္နဲ႔ စစ္အစိုးရတဖြဲ႔လုံး တုန္လႈပ္ေျခာက္ျခားသြားၾကရသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။ ဤျပႆနာကို ကာခ်ဳပ္မင္းေအာင္လႈိင္ အရွက္ေျပေျပာေနသလို “ရဲတခ်ိဳ႕ကို သတ္ၿပီး ထြက္ေျပးသြားခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ္သားတဦးက ဦးေဆာင္ၿပီး တိုင္းျပည္လံုၿခံဳေရးကို ထိပါးေအာင္ လုပ္ေနတာ။”  ဟူ၍ အေပၚယံေၾကာကေန ခ်ဥ္းကပ္၊ စစ္ေရးအင္အားသံုးၿပီး ေျဖရွင္းရံုနဲ႔ လံုး၀မရနိုင္ပါ။ ဖုန္ၾကားရွင္ ဦးေဆာင္သည့္ကိုးကန္႔အဖြဲ႔က ဆင္ႏဲႊဲသြားခဲ့သည့္ လတ္တေလာစစ္ပြဲသည္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္၏ အေပၚယံတြင္ ေတြ႔ရသည့္ အနာဖုကေလးတခုနဲ႔ တူသည္။ သို႔ရာတြင္ ယင္းကို လိမ္းေဆးမွ်နဲ႔ ကုစား၍ မရနိုင္ပါ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ယင္းအနာဖုကေလးမွာ ကင္ဆာ၏ အေပၚယံလကၡဏာ ျဖစ္ေနၿပီး အတြင္းတြင္ မ်ားစြာ လႈိက္စားေနခဲ့ၿပီ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ပင္။ ကိုးကန္႔မွာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရေသာ္လည္း စင္စစ္အားျဖင့္ တရုတ္ႏြယ္မ်ား ျဖစ္သည္။ ကခ်င္နဲ႔ ရွမ္းတို႔သည္ ျမန္မာနိုင္ငံဘက္ျခမ္းတြင္ လူမ်ားစု အဓိကအေျခစိုက္ကာ ေနထိုင္ၾကေသာ္လည္း တရုတ္နိုင္ငံဘက္ျခမ္းတြင္လည္း ေဒသခံ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးအျဖစ္ အသိအမွတ္ ျပဳခံရသည္။ ထိုနည္းတူစြာ ၁၈ ရာစုနွစ္မ်ားကတည္းက ရွမ္းျပည္အေရွ႕ေျမာက္ေဒသတြင္ အေျခစိုက္ ေနထိုင္လာခဲ့သည့္ ကိုးကန္႔အား တရုတ္ႏြယ္ဖြား ျဖစ္ေသာ္လည္း ျမန္မာနိုင္ငံရဲ႕ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးတမ်ိဳးအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ပံုရသည္။ ကိုးကန္႔ျပႆ  နာကို တရုတ္မုန္းတီးစိတ္အေျခခံနဲ႔ ဆက္စပ္မၾကည့္သင့္။ ျမန္မာနုိင္ငံရဲ႕ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးတမ်ိဳးရႈေထာင့္နဲ႔ ျပည္ေထာင္စု အမ်ိဳးသားေရး၀ါဒအျမင္မွသာ ၾကည့္သင့္ပါသည္။ ယင္းမွာ အဘယ္နည္း။ ကမာၻတခြင္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္သည့္ ယေန႔ေခတ္ႀကီးတြင္ လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕ အခြင့္အေရးကို အဓိကထားသည့္ လူ႔အခြင့္အေရးက ေရွ႕တန္းေရာက္လာခဲ့သည့္အခ်ိန္တြင္ လူ႔သမိုင္းအစကတည္းက တည္ရွိလာခဲ့သည့္ မိမိတို႔ လူမ်ိဳးတမ်ိဳးခ်င္းစီကို အေျခခံသည့္ လူမ်ိဳးေရး၀ါဒ သည္လည္း ျပန္လည္ အားေကာင္းရွင္သန္လာသည္။ သာဓကအားျဖင့္ အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံမ်ားကို ၾကည့္ပါ။ အိႏၵိယနဲ႔ ထုိင္းတို႔သည္ ဒီမိုကေရစီကို အမ်ိဳးသားေရး၀ါဒနဲ႔ ယွဥ္တြဲက်င့္သံုးၾကသည္။ ထိုင္းအမ်ိဳးသားဟု ဆိုလိုက္လွ်င္ တနိုင္ငံလံုးရွိ ထိုင္းနိုင္ငံသားအားလံုးကို လႊမ္းၿခံဳသည့္ သေဘာေဆာင္သည္။ အိႏၵိယအမ်ိဳးသားဟု ဆိုလိုက္လွ်င္ အိႏၵိယနိုင္ငံအတြင္းရွိ လူမ်ိဳးအားလံုး (တမီလ္၊ အူရဒူ၊ ဆစ္ အစရွိသျဖင့္) အားလံုးကို လႊမ္းျခံဳသည္။ တရုတ္နိုင္ငံတြင္ ကြန္ျမဴနစ္၊ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ကို အမ်ိဳးသားေရး၀ါဒနဲ႔ ယွဥ္တြဲသံုးသည္။ တရုတ္အမ်ိဳးသားဟု ဆိုလိုက္လွ်င္ တရုတ္တနိုင္ငံလံုးရွိ နိုင္ငံသားအားလံုးကို လႊမ္းျခံဳရာ ေရာက္သည္။ ျပႆ      နာမရွိၾက။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ထိုင္းတြင္ အလြန္နည္းသည့္ လူဦးေရသာလွ်င္ ထိုင္းမဟုတ္သည့္ အျခား တိုင္းရင္းသားမ်ား ျဖစ္သည္။ တရုတ္နိုင္ငံတြင္လည္း ထုိနည္းလည္းေကာင္းပင္။ အိႏၵိယတြင္ အိႏၵိယဟူေသာအမည္မွာ အိိႏၵိယနိုင္ငံအတြင္းရွိ မည္သည့္ လူမ်ိးတမ်ိဳးတည္းကိုမွ် ကုိယ္စားမျပဳ။ အေမရိကန္ နုိင္ငံမွာကဲ့သို႔ပင္ လူမ်ိဳးအားလံုးကို လႊမ္းၿခံဳမွည့္ေခၚထားၿပီး ဘံုပိုင္ဆိုင္သည့္ နိုင္ငံေရးအမည္ ျဖစ္ေနသည္။ လူ႔အခြင့္အေရးကို တဘက္က ပိုမို တန္ဖုိးထားလာၾကေသာ္လည္း မိမိသက္ဆိုင္ရာ တိုင္းျပည္ကို ေနာက္ခံျပဳသည့္ အမ်ိဳးသားေရး၀ါဒအေျခခံျဖင့္ ကမာၻတခြင္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္သည့္ ေခတ္ႀကီးကို ခ်ဥ္းကပ္လာၾကသည္မွာ ကမာၻႀကီးရဲ႕ လမ္းေၾကာင္းလို ျဖစ္လာသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ အမ်ိဳးသားေရး၀ါဒကို မည္သို႔ လက္ေတြ႔ေဖာ္ေဆာင္မည္နည္း။ ျပႆ  နာ ရွိ လာသည္။ တရုတ္နဲ႔ ထိုင္းနိုင္ငံတို႔ကဲ့သို ့ျမန္မာလူမ်ိဳးလူဦးေရက အမ်ားစုႀကီးလည္းမဟုတ္ျပန္။ က်န္သည့္ တိုင္းရင္းသားမ်ား စုေပါင္းလွ်င္ ျမန္မာလူမ်ိဳး လူဦးေရထက္ ပိုၿပီးမ်ားသည္ဟူေသာ သံုးသပ္ခ်က္မ်ား ထြက္လာသည္။ တိုင္းရင္းသားမ်ားရဲ႕ အမည္ေရွ႕တြင္ ဦး၊ ေဒၚ စသျဖင့္ ထည့္ေပးလိုက္ၿပီး ျမန္မာအျဖစ္ အေျပာင္းခံလိုက္ရသူ ဦးေရအေရအတြက္မွာလည္း မနည္းေၾကာင္း ေထာက္ျပမႈမ်ား ရွိလာသည္။ မည္သို႔ျဖစ္ေစ၊ ေသခ်ာေသာအခ်က္မွာ ျမန္မာဟု ဆိုလိုက္လွ်င္ ျမန္မာလူမ်ိဳးစု လူမ်ားစုႀကီးကို ညႊန္းဆိုသည့္သေဘာေရာက္ေနသျဖင့္ အျခားကရင္၊ ကရင္နီ၊ ကခ်င္၊ ခ်င္း၊ မြန္၊ ရခိုင္နဲ႔ ရွမ္း စသူတို႔က မိမိတို႔ကို ရည္ညႊန္းသည္ဟု မခံယူနုိင္ၾက။ ထိုအထဲတြင္ ကိုးကန္႔လည္း ပါရွိပါမည္။ တိုင္းျပည္ရဲ႕ နိုင္ငံေရးအမည္သည္ လူမ်ိဳး ကိုယ္စားျပဳမႈနဲ႔ ဆက္စပ္ကာ ျပႆ    နာ ျဖစ္လာသည္။ [caption id="attachment_84546" align="alignright" width="240"] ဖုန္ၾကားရွင္ ((Photo Tom Kramer))[/caption] “ကိုးကန္႔ဟာ ငါတို႔ျမန္မာေတြ ပိုင္တဲ့ နယ္ေျမ ျဖစ္တယ္။” ဟူ၍ ဆိုလိုက္ေသာအခါ လူမ်ိဳးနွစ္မ်ိဳးရဲ႕ ပဋိပကၡအသြင္ကို ေဆာင္သြားသည္။ ၄င္းတို႔ရဲ႕ မူရင္းဇာတိ နယ္ေျမေဟာင္းကို ျပန္၀င္ေၾကာင္း ဖုန္ၾကားရွင္အဖြဲ႔က ေထာက္ျပသည္။ “ကိုးကန္႔နယ္ေျမမွာ က်ဳပ္တို႔ တင္ထားတဲ့ တရား၀င္ အစိုးရကို ဖုန္ၾကားရွင္အဖြဲ႔က တိုက္ခိုက္တာဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ထိပါးတာပဲ။” ဟု ကာခ်ဳပ္ မင္းေအာင္လႈိုင္က ေျပာသည္။ ဤတြင္ တရား၀င္ အစိုးရဟူသည္မွာ အဘယ္နည္း ဟူ၍ ေမးစရာရွိလာသည္။ တျပည္ေထာင္စနစ္ကို က်င့္သံုးသည့္နိုင္ငံတြင္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္အတြင္းရွိ မိမိနွစ္သက္ရာ ပုဂၢိဳလ္တဦးကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးအျဖစ္ တိုက္ရိုက္လွမ္းၿပီး ေရြးခ်ယ္လိုက္ျခင္းမွာ သဘာ၀က်သည္။ သို႔ရာတြင္ ျပည္ေထာင္စုနုိင္ငံတြင္မူ ေဒသတခုကို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ေပးလိုက္သည္ဆိုလွ်င္ အဆိုပါ ေဒသအတြင္းရွိ လူထုက ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ျခင္းခံရသူ ျဖစ္မွသာလွ်င္ တရား၀င္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရွိသည္။ ကိုးကန္႔ေဒသတြင္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က ေရြးခ်ယ္ကာ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ေပးလိုက္သည့္ ပိုင္ေစာက္ခ်ိန္သည္ တရား၀င္အစိုးရ ျဖစ္ပါ့မလား။ အကယ္၍ ပိုင္ေစာက္ခ်ိန္နဲ႔  ဖုန္ၾကားရွင္တို႔ ၂ ဦးကို ကိုးကန္႔နယ္ေျမတြင္ ယွဥ္ၿပိဳင္ၿပီး လြတ္လပ္သည့္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ပြဲ က်င္းပခြင့္ရမည္ ဆိုပါက ဖုန္ၾကားရွင္ အေရြးခံရမည္မွာ ေသခ်ာေလာက္သည္။ ကာခ်ဳပ္မင္းေအာင္လႈိုင္ ေခါင္းေဆာင္သည့္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က ကိုးကန္႔ ျပႆ   နာအေပၚ ခ်ဥ္းကပ္ပံု လြဲေနေၾကာင္းကို ဆိုလိုရင္း ျဖစ္သည္။ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသဆိုပါက သူ႔ေဒသတြင္ သူလူမ်ိဳးမ်ားနဲ႔ ေဒသခံ အျခားတိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ားက ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ခံရသူ အုပ္ခ်ဳပ္မွသာ တရား၀င္အစိုးရ ျဖစ္နုိင္ပါမည္။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က ေရြးခ်ယ္သူကို အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေပးလိုက္ၿပီး ယင္းကို တရား၀င္အစိုးရဟု သတ္မွတ္လိုပါက ၂၀၀၈ ခုနွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုကို ျပင္ရပါမည္။ ပုဒ္မ ၅၆ အပိုဒ္ င ပါအရ “ကိုးကန္႔ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ” ဟူသည့္ အမည္မွေန၍ “ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ” ဟူ၍ ေျပာင္းရန္ လိုပါမည္။ ကာခ်ဳပ္မင္းေအာင္လႈိုင္က ဖုန္ၾကားရွင္အား မူးယစ္ေဆး၀ါးေရာင္း၀ယ္သူႀကီး၊ လက္နက္ေမွာင္ခိုထုတ္သူႀကီး၊ ရဲ ၁၇ ေယာက္ကို သတ္ျဖတ္သူ ရာဇ၀တ္ေကာင္ႀကီးအျဖစ္ စြပ္စြဲလာသည္။ ဤသည္ကို ဥပေဒစိုးမိုးေရး ရႈေထာင့္မွ ၾကည့္မွသာ အေျဖမွန္ကို ေတြ႔နိုင္ပါမည္။ တကယ္တမ္း ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္ရိုးမွန္လွ်င္ က်ဴးလြန္သည့္အခ်ိန္တြင္ မည္သူ႔ကို မဆို ခ်စ္ျခင္း၊ မုန္းျခင္းကင္းစြာနဲ႔ အေရးယူရပါမည္။ မိမိက ခ်စ္ေနသည့္အခ်ိန္တြင္ ျပစ္မႈမ်ားကို ဖုံးကြယ္ထား၊ မိမိက မုန္းသြားသည့္အခ်ိန္ ျပစ္မႈ မရွိပါဘဲလ်က္ ျပစ္မႈ လုပ္ၿပီး အေရးယူရန္ ႀကိဳးစားေနမည္ဆိုပါက မည္သည့္အခါတြင္မွ် ဥပေဒစိုးမိုးေရး မရွိနိုင္၊ တိုင္းျပည္စစ္မွန္သည့္ တည္ၿငိမ္မႈ မရနိုင္ပါ။ ဖုန္ၾကားရွင္ဘက္ကမူ ဘိန္းစိုက္ပ်ဳိးေရးကို ၄င္းကိုယ္တိုင္ ဦးေဆာင္ၿပီး တိုက္ဖ်က္ခဲ့ေၾကာင္း၊ အျခား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို တိုးခ်ဲ႕လုပ္ေစၿပီး နိုင္ငံျခားရင္းနွီးျမႇဳပ္နွံမႈမ်ားကို ခြင့္ျပဳခဲ့သျဖင့္ ေဒသတြင္း လူထုစီးပြားေရး တိုးတက္လာခဲ့ေၾကာင္း ဆိုသည္။ ေသခ်ာေသာအခ်က္မွာမူ ဖုန္ၾကားရွင္ ကိုးကန္႔ေဒသကို ႀကီးစိုးခဲ့စဥ္က ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္နိုင္ခဲ့သည္လို႔ န၀တစစ္အစိုးရကိုယ္တိုင္က ဖုန္ၾကားရွင္နဲ႔ လက္တြဲကာ ဂုဏ္ယူ ၀င့္ႂကြားခဲ့ၾကသည္။ အကယ္၍ ဖုန္ၾကားရွင္သည္ မူးယစ္ရာဇာႀကီး ျဖစ္ခဲ့လွ်င္ ထိုစဥ္က အဘယ္ေၾကာင့္ အေရးမယူခဲ့သနည္း။ ဘိန္းစိုက္ က်ဆင္းၿပီး ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ရဲ႕ ၀င္ေငြကို ထိခိုက္ေစခဲ့သျဖင့္ ၄င္းအေပၚတြင္ အမုန္းပြားလာခဲ့ေၾကာင္း ဖုန္ၾကားရွင္က ျပန္လွန္စြပ္စြဲသည္။ ဥပေဒစိုးမိုးေရးသည္ ဘက္တဘက္တည္းကိုသာ ၾကည့္၍မရပါ။ ၁၉၈၉ ခုနွစ္ မတ္ ၁၂ ရက္ေန႔မွာ ဖုန္ၾကားရွင္ ဦးေဆာင္သည့္ ကိုးကန္႔အဖြဲ႔ဟာ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ(ဗကပ)ကေန ခြဲထြက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ လူမ်ိဳးစု ဒီမုိကေရစီ မဟာမိတ္ တပ္ေပါင္းစု (အမ္အန္ဒီေအ) တည္ေထာင္လိုက္သည့္အခ်ိန္မွ စၿပီး န၀တ၊ နအဖစစ္အစိုးရနဲ႔ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး လုပ္လိုက္ၿပီးသည့္ေနာက္ ကိုးကန္႔ေဒသသည္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ရဲ႕ တိုက္ရိုက္ကြပ္ကဲမႈ ေအာက္ကို က်ေရာက္သြားခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ျမန္မာစစ္တပ္သည္ စစ္ရာဇ၀တ္မႈႀကီးကို က်ဴးလြန္ခဲ့သည္။ “ကုိးကန္႔ေဒသမွာ ဖုန္နဲ႔ ရန္မ်ိဳးႏြယ္စုအလိုက္ အားၿပိဳင္ေနရာလုခဲ့ၾကမႈကလည္း ကာလ တေလွ်ာက္လံုး ရွိခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ေက်ာ္ ကာလမွာေတာ့ ဖုန္နဲ႔ ရန္တုိ႔ရဲ႕ ပဋိပကၡဟာ အႀကီးအက်ယ္ ေပၚထြက္လာခဲ့ၿပီး အျပန္အလွန္ လက္နက္ကုိင္ တုိက္ခိုက္ၾကတဲ့အထိ ျဖစ္ေပၚ လာခဲ့ပါတယ္။ ကြမ္းလံု၊ ခ်င္းေရႊေဟာ္၊ ေလာက္ကုိင္ကေန မံုးကုိးအထိေသာ ကုိးကန္႔နယ္ေျမေဒသအတြင္းမွာ ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးခင္ညႊန္႔ရဲ႕ ေထာက္လွမ္းေရးတပ္ကေန ဝင္ေရာက္ ဖ်န္ေျဖေပးခဲ့ရာမွာ ကြမ္းလံု ေဒသတဖက္ကုိ ရန္မ်ိဳးႏြယ္စုကို အပိုင္အစားေပးခဲ့ၿပီး၊ မံုဆာလေခါင္းေဆာင္တဲ့ အုပ္စုကုိေတာ့ မုန္းကုိးေဒသကုိ ခြဲတမ္း ခ်ေပးခဲ့ရင္း၊ ခ်င္းေရႊေဟာ္နဲ႔ ေလာက္ကုိင္အပါအဝင္ အဓိက ကုိးကန္႔နယ္ေျမ ေဒသ အမ်ားစုႀကီးကုိေတာ့ စစ္အစိုးရနဲ႔ ပထမဆံုးနားလည္မႈ ရယူခဲ့တဲ့ ဖုန္ၾကားရွင္း ေခါင္းေဆာင္တဲ့ အုပ္စုကုိ အပိုင္ စားေပးခဲ့ပါတယ္။” “၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ကုန္ခါနီး ေအာက္တုိဘာ ၂၄ ရက္ေန႔မွာ မံုးကိုးေဒက ဥကၠ႒ မံုဆာလကို လီနင္မင္ ဦးေဆာင္တဲ့အဖြဲ႔က အာဏာသိမ္းယူဖုိ႔ ႀကိဳးစားတဲ့ အျဖစ္အပ်က္တခု ေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီး မံုဆာလကေရာ၊ လီနင္မင္ကပါ နဝတရဲ႕ စီမံခန္႔ခြဲေျဖရွင္းေပးမႈကုိ လုိက္နာပါ့မယ္လုိ႔ သူ႔ထက္ငါ အျပန္အလွန္ တင္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ နဝတ စစ္အစိုးရကေန ေျဖရွင္းေပးလုိက္ပံုကေတာ့ ယာလည္းအညက္ ၾကက္လည္းအေမာ ေပၚလစီကုိ က်င့္သံုးထုိင္ ၾကည့္ေနခဲ့ၿပီးမွ လီနင္မင္ ေခါင္းေဆာင္တဲ့တပ္ဖြဲ႔ဝင္ ၁၀၀ ေလာက္ကုိ အနီးကပ္ေသနတ္နဲ႔ ေတ့ပစ္သတ္ၿပီး က်င္းႀကီးႀကီးေတြထဲ အစုလုိက္ အၿပဳံလိုက္ ျမႇဳပ္ပစ္ခဲ့တယ္။” ဒီရာဇ၀တ္မႈႀကီးကို စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္က ဖံုးကြယ္ထားခဲ့သည္မွာ ၁၅ နွစ္အတြင္း ခ်ဥ္းနင္း ၀င္ေရာက္လာခဲ့ၿပီ။ အပစ္ရပ္အဖြဲ႔မ်ားအတြက္ သင္ခန္းစာ ယူၾကရပါမည္။ ဒီရက္စက္မႈႀကီးကို ၾကည့္ကာ တိုင္းရင္းသားမ်ားရဲ႕ စိတ္တြင္ ငါတို႔ လက္ထဲမွာ လက္နက္ကိုင္ ထားမွသာ ဘ၀အာမခံခ်က္ရွိမယ္ဟု ယံုၾကည္လာၾကေသာအခါ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးမွာ လိုက္ေလေ၀းေလ ျဖစ္ေနသည္။ ဒီရာဇ၀တ္မႈႀကီးကို ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က က်ဴးလြန္ခဲ့ျခင္း မဟုတ္ဟု ဆိုပါက ကုလသမဂၢ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ ထိန္းသိမ္းေရးတပ္မ်ားကို ဖိတ္ေခၚၿပီး ကိုးကန္႔ေဒသကို ကုလသမဂၢအုပ္ခ်ဳပ္မႈ လက္ထဲကို အပ္ကာ နုိင္ငံတကာ စံုးစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္းစစ္ေဆးေစမည္ဆိုလွ်င္ အမႈမွန္ ေပၚလာပါမည္။ ဥပေဒစိုးမိုးေရး မရွိပါက ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး မည္သို႔မွ်ၽ ရနိုင္ဖြယ္မရွိ။ ဖြဲ႔စည္းပံုအရ ရဲတပ္ဖြဲ႔ကို တပ္မေတာ္ရဲ႕ ကြပ္ကဲမႈေအာက္တြင္ ထားရံုသာမက စစ္ဗိုလ္ေဟာင္းမ်ားကို ရဲတပ္ဖြဲ႔ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအျဖစ္ ေရႊ႕ေျပာင္း ခန္႔ထားလိုက္ေသာအခါ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က က်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ ရာဇ၀တ္မႈႀကီးမ်ားကို မည္သို႔မွ် ေဖာ္ထုတ္ စစ္ေဆးလို႔ မရနိုင္ေတာ့ပါ။ ကိုပါႀကီးအမႈ၊ ေကအန္ယူမွာ ေစာတာနိ သတ္ျဖတ္ခံရမႈ၊ ဖားကန္႔မွ ဂ်ာဆင္းအိန္အမႈ၊ ရွမ္းျပည္ နယ္ မူဆယ္ခရိုင္ ေကာင္းခါးေက်းရြာမွ ကခ်င္သာသနာျပဳဆရာမေလး ၂ ဦး မုဒိမ္းက်င့္ သတ္ျဖတ္ခံရမႈ အစရွိသျဖင့္ အမႈေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာသည္ သိသိႀကီးနဲ႔ လက္သည္မေဖာ္နုိင္ဘဲ အစေပ်ာက္ေနရသည္။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ က်ဴးလြန္ခဲ့ေသာ ျပစ္မႈမ်ားအား ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒနဲ႔ အညီ ကိုယ့္ဖာသာကိုယ္ တည္ေဆာက္ထားသည့္တရားရံုးတြင္ ကိုယ့္အမႈကိုယ္ စီရင္ခြင့္ရေနေသာအခါ အေျခအေနမွာ ကမ္းကုန္ေအာင္ပင္ ဆိုး၀ါးေနေတာ့သည္။ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားေနသည္ ျဖစ္ေစ၊ အပစ္ရပ္ထားသည္ ျဖစ္ေစ ယင္း အေျခအေန တည္ရွိေနသမွ် ကာလပတ္လံုး ဥပေဒစိုးမိုးေရး ပ်က္သုဥ္းေနမည္ ျဖစ္သျဖင့္ မည္သည့္အခါတြင္မွ် စစ္မွန္သည့္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး မရနိုင္။ ဒါေတြကို ေျပာင္းျပန္လွန္နိုင္ရန္မွာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုတခုလံုးကို သမိုင္းအမိႈက္ျခင္းထဲ လႊင့္ပစ္ၿပီး ဒီမိုကရက္တစ္ ဖက္ဒရယ္ဖြဲ႔စည္းပံုအသစ္တခုကို ေရးဆြဲကာ ၄င္းအရ လြတ္လပ္ေသာ တရားစီရင္ေရးစနစ္တရပ္ကို တည္ေထာင္ၿပီး ရဲတပ္ဖြဲနဲ႔ တုိင္းျပည္လံုျခံဳေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားအား တပ္မေတာ္ရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္မွ လြတ္လပ္စြာ ဖြဲ႔စည္းကာ လူထုက ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္သည့္ အရပ္သားအစိုးရရဲ႕ တိုက္ရိုက္ကြပ္ကဲမႈေအာက္တြင္ ထားမွသာလွ်င္ စစ္မွန္သည့္ ဥပေဒစိုးမိုးေရး ရလာနိုင္ဖြယ္ ရွိသည္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ အခန္း ၁၁ အရ အေရးေပၚကာလဆိုင္ရာ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားသည္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကိုသာ သက္ဆိုးရွည္ေစမည္ ျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ပုဒ္မ ၄၁၃ ပါ ျပဌာန္းခ်က္အရ တရားစီရင္ေရးအာဏာကိုပါ ကာခ်ဳပ္လက္ထဲကို အပ္နွင္းလိုက္ျခင္းမွာ တက္တက္စင္ လြဲေနသည္။ မည္သို႔ေသာ အေရးေပၚအေျခအေနေအာက္တြင္မဆို တရားစီရင္ေရးအာဏာသည္ ပံုမွန္ တရားရံုးနဲ႔ တရားသူႀကီးမ်ားလက္ထဲတြင္သာ ရွိရပါမည္။ ၂၀၀၈ ခုနွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုေအာက္တြင္ ကိုးကန္႔လူထုရဲ႕ အသက္မွာ ဖက္နဲ႔ ထုတ္ထားရံုမွတပါး အျခား မရွိနုိင္ပါ။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္အား တရား၀င္လူသတ္လိုင္စင္ ေပးလိုက္သည့္ သေဘာေရာက္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ဖုန္ၾကားရွင္ ျပန္လည္ရွင္သန္လာၿပီး ကိုးကန္႔ကို ျပန္တိုက္နိုင္သည့္အတြက္ မံုးကိုး လူသတ္ပြဲႀကီး ျပန္ေပၚလာမည္ကို စစ္အစိုးရနဲ႔ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္တို႔အေနျဖင့္ ဥပေဒစိုးမိုးေရး ရႈေထာင့္မွ စိုးရိမ္တႀကီး ျဖစ္ရသလို နုိင္ငံေရးအာဏာရႈေထာင့္မွာလည္း ေၾကာက္လန္႔တၾကား ျဖစ္လာသည့္ သေဘာ ရွိသည္။ ဖုန္ၾကားရွင္ ေခါင္းေဆာင္ခဲ့သည့္ ကိုးကန္႔အဖြဲ႔ျပသာနာသည္ နွယ္နွယ္ရရ မဟုတ္ပါ။ ၁၉၆၈ ခုနွစ္မွ စတင္ ေဖာ္ဆာင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၈၉ ခုနွစ္အထိ ရွမ္းျပည္နယ္ အေရွ႕ေျမာက္ေဒသတြင္ တည္ရွိခဲ့သည့္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ(ဗကပ)ရဲ႕ လြတ္ေျမာက္ေဒသႀကီးကိုပါ ဆံုးခန္း တိုင္ေစခဲ့ သည့္ စနက္တံ ျဖစ္ခဲ့သည္။ အရင္းခံမွာမူ စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္ရဲ႕ ကြန္ျမဴနစ္ေၾကာက္ေရာဂါ အေပၚ အေျခခံသည္။ ၁၉၈၈ ခုနွစ္ ရွစ္ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံုႀကီး ျဖစ္ပြားၿပီးစအခ်ိန္တြင္ စစ္အစိုးရသည္ အရူးမီး၀ုိင္း ျဖစ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က အနည္းဆံုး လူေပါင္း ၃၀၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့သည္အထိ ရက္စက္စြာ ပစ္ခတ္ နွိမ္နင္းခဲ့ေသာ္လည္း ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး တည္ၿငိမ္ေသးျခင္း မရွိ။ အေရွ႕ေျမာက္ေဒသတြင္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဦးေဆာင္သည့္ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲႀကီးမ်ားက စစ္အစိုးရတပ္အေျမာက္အမ်ားကို ခ်ဳပ္ငင္ထားနိုင္ရံုမွ်မက အေတာ္ပင္ အထိနာေအာင္ တိုက္ပြဲ ၀င္နိုင္ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ကရင္ျပည္နယ္ မာနယ္ပေလာလြတ္ေျမာက္ေဒသကို အေျခခံလွ်က္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ တပ္ေပါင္းစု (မဒတ) အမည္ျဖင့္ တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးတပ္ေပါင္းစုႀကီး တည္ေဆာက္ကာ ေတာ္လွန္စစ္ကို ဆင္ႏႊဲလ်က္ရွိခဲ့သည္။ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားမွ ေရွာင္တိမ္းထြက္ခြာလာခဲ့သည့္ ေက်ာင္းသား အမ်ားစုႀကီးနဲ႔ လူလတ္တန္း အလႊာတခ်ိဳ႕ ပါ၀င္ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည့္ ျမန္မာနိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ားဒီမိုကရက္တစ္တပ္ဦး (ေအဘီအက္စ္ဒီအက္ဖ္)သည္ မဒတနဲ႔ ေပါင္းကာ တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမမ်ားကို အေျခခံလ်က္ လူအင္အားေပါင္း ၁ ေသာင္းေက်ာ္ တပ္ရင္းေပါင္း ၁၇ ရင္း ဖြဲ႔စည္းကာ အင္အားေကာင္းေကာင္း ရပ္တည္လႈပ္ရွားေနခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ ဒီအေနအထား အခင္းအက်င္းသည္ စစ္အာဏာရွင္အစိုးရရဲ႕ နိုင္ငံေရးအာဏာကို အၿခိမ္းေျခာက္နိုင္ခဲ့ဆံုးေသာအခ်ိန္ဟု ဆိုနိုင္သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ေမွ်ာ္လင့္မထားေသာသတင္းကို ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုမ်ား ၾကားလိုက္ၾကရသည္။ ယင္းမွာ ဖုန္ၾကားရွင္ေခါင္းေဆာင္သည့္ ကိုးကန႔္အဖြဲ႔က ဗကပကို ပုန္ကန္ၿပီးေနာက္ ၁၉၈၉ ခုနွစ္ မတ္ ၁၂ ရက္ေန႔မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံလူမ်ိဳးစု ဒီမုိကေရစီ မဟာမိတ္တပ္ေပါင္းစု(အမ္အန္ဒီေအ)ကို တည္ေထာင္လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးခင္ညြန္႔ ေခါင္းေဆာင္သည့္ စစ္ေထာက္လွမ္းေရးကလည္း ကိုးကန္းအဖြဲ႔ကို အျမန္ဆံုး ခ်ဥ္းကပ္ကာ လိုအပ္ေသာ ပံ့ပိုးကူညီမႈမ်ား ျပဳခဲ့သည္။ ရန္သူအား ဆန္႔က်င္သူကို မဟာမိတ္ျပဳလိုက္သည့္ ေသနဂၤဗ်ဴဟာသာ ျဖစ္သည္။ ကိုးကန္႔အဖြဲ႔နဲ႔ အလားတူပင္ ၁၉၈၉ ခုနွစ္ ဧၿပီ ၁၇ ရက္ေန႔မွာ ၀ တပ္မ်ားက ဗကပကို ထပ္မံ ပုန္ကန္ၿပီး ၀ျပည္ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးပါတီကို ထပ္မံ တည္ေထာင္လိုက္ေသာအခါ စစ္အစိုးရသည္ အေျပးအလႊား သြားေရာက္ အသိအမွတ္ျပဳ  ဆက္ဆံေရးကို တည္ေထာင္လိုက္ၾကသည္။ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္တ၀ိုက္တြင္ ဗကပဥကၠ႒ သခင္ဗသိန္းတင္ ဦးေဆာင္ေတာင္းဆိုခဲ့စဥ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္း ျငင္းဆိုခဲ့သည္ ပါတီ၊ တပ္နဲ႔ လြတ္ေျမာက္ေဒသ တည္ရွိခြင့္ရေရးဟူသည့္ အခြင့္အေရး ၃ ရပ္လံုးအား ၀သပ ကို ေရွာေရွာရွဴရွဴေပးအပ္ၿပီး တရား၀င္ဟု ႏႈတ္မွာ ထုတ္မေျပာရံု တမယ္ အသိအမွတ္ျပဳလိုက္သည္။ တိုင္းရင္းသားမ်ား လိုလားသည့္ တန္းတူေရးနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ကို ယေန႔ ျမန္မာတနိုင္ငံလံုးတြင္ တကယ္တန္း ရေနသည္မွာ ၀သပ သာ ရွိသည္။ ၁၉၈၉ ခုနွစ္ ဧၿပီ ၁၇ ရက္ေန႔မွ ေနာက္ပိုင္း စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္နဲ႔ ၀သပ ဆက္ဆံေရးသည္ အမ်ားဆံုးအားျဖင့္ ေကာင္းမြန္ခဲ့သည္ဟု ဆိုနိုင္သည္။ အေၾကာင္း ၂ ခ်က္ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ၀သပ တည္ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ ဗကပအေနျဖင့္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္စစ္ဆင္ႏႊဲစရာ အေျခခံ နယ္ေျမ မရွိေတာ့။ ဗကပသည္ စစ္အစိုးရရဲ႕ နိုင္ငံေရးအာဏာကို ၿခိမ္းေျခာက္နိုင္သည္။ ၀သပသည္ သူ႔နယ္ေျမမွာ သူ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေနလွ်င္ ေက်နပ္ေနမည္ ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္၍ ၀သပကို ဆက္လက္ေမြးျမဴထားျခင္းအားျဖင့္ စစ္အစိုးရအတြက္ ျပႆ  နာမရွိ။ ဤသည္မွာ ပထမ အခ်က္ျဖစ္သည္။ ဗကပ ေအာက္တြင္ တကယ္တန္း တိုက္ခဲ့ၿပီး တိုက္ရည္ခိုက္ရည္ ရွိသည့္ ၀သပတပ္မ်ားအား ေသနတ္သံ တိတ္ေအာင္ လုပ္ထားနုိင္သည့္အခ်ိန္တြင္ စစ္အစိုးရရဲ႕ နိုင္ငံေရးအာဏာကို ဒုတိယ ၿခိမ္းေျခာက္လွ်က္ရွိေသာ တိုင္းရင္းသားတပ္ေပါင္းစုနဲ႔ ေက်ာင္းသားတပ္ဖြဲ႔မ်ားအား ေခ်မႈန္းနိုင္သည္။ ဤသည္မွာ ဒုတိယ အခ်က္ျဖစ္သည္။ လက္ေတြ႔တြင္လည္း စစ္အစိုးရသည္ ၀သပနဲ႔ အပစ္ရပ္ၿပီးေနာက္ပိုင္း ၀သပ အေျခခံေဒသကို ရံၿပီး ခ်ထားေသာ တပ္မ်ားအနက္ အေတာ္မ်ားမ်ားကို ထုတ္ကာ ၁၉၉၂ ခုနွစ္အထိ အတြင္း မာနယ္ ပေလာ လြတ္ေျမာက္ေဒသအား အႀကီးအက်ယ္ ထိုးစစ္ဆင္ခဲ့သည္။ ျခံဳၿပီး သံုးသပ္ရလွ်င္ ၀သပကို လက္သပ္ေမြး ေခ်ာ့ထားၿပီး က်န္သည့္ ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအား တခုၿပီးတခု ေခ်မႈန္းေရးမွာ စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္က က်င့္သံုးခဲ့သည့္ ေသနဂၤဗ်ဴဟာ ျဖစ္သည္။ တခ်ိဳ ့ကာလမ်ား၌ တင္မားမႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ္လည္း လြန္ခဲ့သည့္ ၂၅ နွစ္ေက်ာ္ကာလအတြင္း စစ္အစိုးရနဲ႔ ၀သပ စစ္တပြဲမွ် ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္းမရွိ။ ၀သပကလည္း ဤအေျခအေနအခြင့္အလမ္းကို သံုးကာ သူအင္အားကို သူ တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ယခုအခ်ိန္ ျပန္ခ်ဳပ္ၾကည့္လွ်င္ ၀သပသည္ အျမဲတန္းတပ္ႀကီး အင္အား ၃ ေသာင္းေက်ာ္ အထက္ရွိရံုသာမက လက္နက္ႀကီးငယ္အေျမာက္အျမား၊ တင့္ကားနဲ႔ စစ္ရဟတ္ယာဥ္မ်ားပါ ရွိေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္၏ ကြန္ျမဴနစ္ေၾကာက္ေရာဂါႏွင့္ နိုင္ငံေရးအရ ရိုးသားစြာ ေတာင္းဆိုေနၾကသည့္ အျခားတိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားအား တန္းတူေရးနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ ျပ႒ာန္းခြင့္ မေပးလိုသည့္လုပ္ရပ္၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကိုသာ အသက္သြင္းၿပီး ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ကသာ ျပည္ေထာင္စုတခုလံုးရဲ႕ နိုင္ငံေရးအာဏာကို တင္းက်ပ္စြာ ယူထားလိုေသာ ၀ိသမေလာဘေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ တိုင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ၄င္းတုိ႔ရဲ႕ တပ္မ်ားပါ တရား၀င္ ပါ၀င္ ဖြဲ႔စည္းေစၿပီး ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္တရပ္အျဖစ္ စုေပါင္း တည္ေထာင္ၾကရန္ ေတာင္းဆို လာေသာအခါ လက္ရွိ စစ္အစိုးရက ခါးခါးသီးသီး ျငင္းဆန္သည္။ ကမာၻမွာ ဘယ္နိုင္ငံမွာ ရွိသလဲဟု ျပန္လွန္ ေမးခြန္းထုတ္ၾကသည္။ ၀သပေလာက္ႀကီးမားသည့္ အျမဲတန္းတပ္ႀကီးအား တရား၀င္အေနအထားမ်ိဳးျဖင့္ ရပ္တည္ခြင့္ ေပးထားသည့္နိုင္ငံ ကမာၻမွာ ဘယ္မွာ ရွိသလဲဟု တန္ျပန္ ေမးခြန္းထုတ္ေသာအခါ စစ္ေခါင္းေဆာင္ ေဟာင္းသစ္မ်ားတြင္ အေျဖမရွိေတာ့။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုကို ေမြးထုတ္ၿပီး အတည္ျပဳနိုင္ေသာအခါ စစ္အစိုးရသည္ မာန္တက္ လာခဲ့သည္။ ငါတို႔ နုိင္ငံေရးအာဏာ ခိုင္ၿပီဟု ယူဆလာၾကပံုရသည္။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအား ခ်ဥ္းကပ္ၿပီး နယ္ျခားေစာင့္တပ္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ ဖြဲ႔စည္းရန္ ေခ်ာ့ခ်ည္တမ်ိဳး ေျခာက္ခ်ည္တဖံု ဖိအားေပးခဲ့သည္။ ၀သပ၊ ေကအုိင္အိုနဲ႔ မြန္ျပည္သစ္ပါတီအစရွိသည့္ အဖြဲ႔အစည္းႀကီးမ်ားက လက္မခံၾက။ အလားတူ လက္မခံၾကေသာ အဖြဲ႔ငယ္မ်ားအနက္ အင္အားအနည္းဆံုးဟု တြက္ဆထားသည့္ ဖုန္ၾကားရွင္ေခါင္းေဆာင္ေသာ ကိုးကန္႔အဖြဲ႔အား မူးယစ္ေဆး၀ါးကို လက္ညွိဳးထိုး ျပသနာရွာကာ စစ္အစိုးရက ၂၀၀၉ ခုနွစ္ ၾသဂုတ္ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ၃ ရက္စစ္ပြဲ ဆင္ႏႊဲၿပီး တိုက္ထုတ္လိုက္သည္။ “ကိုးကန္႔ကို ၃ ရက္အတြင္းမွာ အျမစ္ျပတ္ တိုက္ထုတ္နိုင္တာ ေတြ႔တယ္ မဟုတ္လား။ ဒါ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ကြ။” ဟူ၍ လက္ပန္းေပါက္ခတ္ ႀကံဳး၀ါးခဲ့သည္။ ၆ ႏွစ္ၾကာၿပီးေနာက္ ယခုအခ်ိန္တြင္ ကိုးကန္႔အဖြဲ႔သည္ အျမစ္မျပတ္ရံုမွ်မက စစ္အစိုးရတပ္ရဲ႕ တပ္ရင္းတရင္းစာမွ် ျပဳတ္ထြက္သြားေအာင္ တုိက္ျပလိုက္ေသာအခါ သမၼတဦးသိန္းစိန္၊ ကာခ်ဳပ္မင္းေအာင္လႈိုင္၊ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းနဲ႔ အသစ္မ်ားသည္ပင္ မဟာ အရွက္ေတာ္ရသြားၾကသည္။ ဖုန္ၾကားရွင္ကို တိုက္ထုတ္ၿပီးေနာက္  စစ္အစိုးရ အလိုက် ဖြဲ႔စည္းထားခဲ့ေသာ တပ္ရင္းမႉး ရန္ေရွာင္က်င့္ ဦးေဆာင္သည့္ ကိုးကန္႔ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ အမွတ္ ၁၀၀၆ က ၂၀၁၅ ခုနွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၆ ရက္ေန႔က တပ္ရင္းတခုလံုး ဖုန္ၾကားရွင္ေနာက္သို႔ ျပန္လိုက္သြားေသာအခါ ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား မ်က္နွာ ဘယ္မွာ သြားထားၾကရမည္ မသိေတာ့။ ကာခ်ဳပ္မင္းေအာင္လႈိင္က “ကိုးကန္႔ ျပသနာ လံုး၀ အေလ်ာ့မေပးဘူး။” ဟူ၍ ရွက္ရွက္နဲ႔ ဓားႀကိမ္းႀကိမ္းပါေတာ့သည္။ ဘာကို အေလ်ာ့မေပးမွန္း၊ ဘယ္သူ႔ကို အေလ်ာ့မေပးမွန္း မည္သူမွ် မသိၾကပါ။ ကိုးကန္႔အဖြဲ႔သည္ လက္နက္အကူအညီကို ၀သပထံက ရသည္မွာ ေသခ်ာသည္ဟု ဘာေတးလ္လစ္တနာက အတိအက် ေျပာလာသည္။ ၀သပသည္ မညံ့လွ။ ၄င္းတုိ႔အေနျဖင့္ ေသနဂၤဗ်ဴဟာ တြက္ခ်က္မႈမ်ား ရွိနုိင္သည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ ပိုက္လိုင္းကို လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာနိုင္ငံကို ျဖတ္ၿပီး ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္သို႔ ပင္လယ္ထြက္ ေပါက္ရနုိင္ေရးနဲ႔ လက္ပံေတာင္းေတာင္ေၾကးနီစီမံကိန္းနဲ႔ အျခားစီမံကိန္းမ်ားမွ အက်ိဳးအျမတ္ ရနုိင္ေရးစသည္တုိ႔ကုိ ရည္စူး၍လည္းေကာင္း တရုတ္နိုင္ငံအေနျဖင့္မူ ျမန္မာစစ္အစိုးရနဲ႔ ဆက္ဆံေရး အပ်က္ခံမည္မဟုတ္၊ က်န္သည့္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အားလံုးနဲ႔ တနိုင္ငံလံုး အပစ္ရပ္ စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ထုိးၿပီးရင္ အဆိုပါ တပ္မ်ားအားလံုးကို စစ္ေရးအရ ခ်ဳပ္ငင္ထားနိုင္ၿပီး ျဖစ္ေနမည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ စစ္အစိုးရသည္ အေမရိကန္ထံမွ မ်က္နွာရေစရန္ မူးယစ္ေဆး၀ါးကို အေၾကာင္းျပၿပီး မိမိတို႔ကို တုိက္ေကာင္း တိုက္လာနိုင္သည္ဟု ၀သပအေနျဖင့္ တြက္နိုင္ေခ် ရွိပါသည္။ ကိုးကန္နဲ႔ ၀သပတို႔သည္ ထီးလိုမင္းလို ဆက္ဆံေရးရွိေနသလား သံုးသပ္ဖြယ္ ျဖစ္သည္။ ဒါကို မသကၤာလွ်င္ စစ္အစိုးရသည္ ၀သပနယ္ေျမအတြင္း ၀င္ေရာက္ၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးခြင့္ ရွိရပါမည္။ အေရးယူခြင့္ ရွိရပါမည္။ လက္ေတြ႔အရ ယင္းသို႔ ရွိမေနပါ။ စံုစမ္းရွာေဖြ စစ္ေဆးခြင့္ ရရန္ေ၀းၿပီး ၀သပ က ခြင့္ျပဳမွသာ ၄င္းတုိ႔ နယ္ေျမအတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္ခြင့္ရမည့္ အေနအထား ျဖစ္ေနသည္။ ကိုယ့္အတတ္နဲ႔ ကိုယ္စူးကာ ဖြတ္ၿမီးနဲ႔ ဖြတ္ခ်ီခံရသည့္ဘ၀ကို ရာက္ေနသည္။ စစ္အစိုးရသည္ ယခုအခ်ိန္အထိ ၀သပ ကို စစ္ေရးနဲ႔ ယွဥ္တိုက္ရဲမည့္ပံု မရွိ။ ၀သပရဲ႕  တပ္ႀကီး တည္ရွိေနပံုမွာ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းမွာ မည္သည့္ တည္ဆဲဥပေဒနဲ႔ မွ်မညီ၊ ဥပေဒနဲ႔ ညီ ေအာင္လည္း လုပ္မေပးႏို္င္ပါ။ သူရဦးေရႊမန္း ဦးေဆာင္ၿပီး ေဒၚေဆာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အန္အယ္လ္ဒီပါတီက အမတ္မ်ားပါ တက္ေနၾကေသာ လႊတ္ေတာ္ဟူသည့္ အေဆာက္အဦႀကီးအတြင္းတြင္ ၀သပကိစၥကို စိုးစဥ္းမွ် မဟရဲၾက။ အတိုင္အေဖာက္ညီညီနဲ႔ မသိျခင္ေယာင္ေဆာင္ၿပီး ၀ိုင္း၀န္းဖံုးကြယ္ထားၾကသည္။ ဥပေဒစိုးမိုးေရး မည္သို႔လွ်င္ တည္ေဆာက္နိုင္အံ့နည္း။ ၀သပကို မထိတို႔ရဲေသာအခါ စစ္အစိုးရနဲ႔ ကာခ်ဳပ္မင္းေအာင္လႈိင္သည္ မည္သူ႔ကို တရားခံအျဖစ္ ျပႆ      နာရွာမည္နည္း။ အျဖစ္နိုင္ဆံုးမွာ ေကအိုင္အို ျဖစ္ေနသည္။ စစ္အစိုးရသည္ ၀သပရဲ႕ စစ္အင္အားကို စိုးရြံ႕ေသာ္လည္း နိုင္ငံေရးအရ အမႈမထား။ ေကအိုင္အိုကိုမူ စစ္ေရးအရသာမက နိုင္ငံေရးအရပါ ေၾကာက္လာသည့္သေဘာ ရွိသည္။ ေကအိုင္အိုတြင္ သမိုင္းေၾကာင္း ရွိသည္။ စိတ္ဓာတ္ရွိသည္။ လူထု ေထာက္ခံမႈ ရွိသည္။ မွန္ကန္သည့္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုမူကို ကိုင္စြဲထားသည္။ ယူအန္အက္ဖ္စီ တပ္ေပါင္းစုကို ဦးေဆာင္ခြင့္ရေနသည္။ ေကအန္ယူနဲ႔ ေကအိုင္အို နုိင္ငံေရးအရ ကြဲေအာင္ေနာက္ကြယ္မွ ပံ့ပိုးေနေၾကာင္း သိသာလြန္းလွသည္။ ေကအန္ယူဥကၠ႒ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမူတူးေဆးဖိုး ေနျပည္ေတာ္ကို လာေရာက္သည့္အခါတိုင္း ကာခ်ဳပ္မင္းေအာင္လႈိင္က အသက္ထြက္မတတ္ အတင္းဖက္ၿပီး ခ်စ္ကြ်မ္း၀င္ေၾကာင္း ျပေနပံုမွာ လူျမင္၍ပင္ မေတာ္။ ေကအင္ယူကို ဆြဲကပ္ထား၊ ၀သပ ကို ၾကားထားၿပီး ကိုးကန္႔ကိစၥ လက္ညွိဳး ထိုးကာ ေကအိုင္အိုကို စစ္ေရးအရ အျပတ္ရွင္းေရး ေဆးၿမီးတိုေဟာင္းႀကီးကို မိုက္မိုက္ကန္းကန္း ျပန္သံုးဦးမလား ေစာင့္ၾကည့္ရပါမည္။ စစ္အစိုးရသည္ အျမင္မွန္ရသင့္ပါၿပီ။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ားအား အျပတ္ တိုက္လို႔လည္း မရ၊ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ ဖြဲ႔စည္းခိုင္းျခင္းမွာလည္း မေအာင္ျမင္ေၾကာင္း ကိုးကန္႔ သာဓကက သက္ေသျပလုိက္ၿပီ ျဖစ္သည္။ ဤသည္ကို မိမိတို႔ရဲ႕ စစ္မာနျဖင့္ မၾကည့္ဘဲ ျပည္ေထာင္စုႀကီးတခုလံုးအက်ိဳး အေျခခံမွ ၾကည့္ကာ စစ္မွန္သည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ဥပေဒစိုးမိုးေရးအေျခခံမွ ျပန္လည္ခ်ဥ္းကပ္သင့္သည္။ တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးတပ္မ်ား တရား၀င္ရပ္တည္ခြင့္ရေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးသင့္ၿပီ။ လူထုအက်ိဳးစီးပြားနဲ႔ ဥပေဒစိုးမိုးေရး အေျခခံမွေနၿပီး ကိုးကန္ ့ျပသနာကို မည္သို ့နိဂံုးခ်ဳပ္သင့္သနည္း။ စစ္အာဏာရွင္ႀကီးက ေဒသခံ စစ္ဘုရင္ကေလးကို ေမြးသလို ေမြးကာ အဆင္ေျပသည့္အခါ တည့္ေအာင္ေနၾက၊ အဆင္မေျပသည့္အခါ တုိက္လိုက္ၾက၊ လူထုေတြ ထိခိုက္ေသဆံုးၿပီး ဘ၀ေတြ ပ်က္စီးသည္မ်ားကို ထိေရာက္စြာ ျပန္လည္ကုစားမေပးဘဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို လက္ညိႈးထိုးကာ မိမိတို႔ အခ်င္းခ်င္း ျပန္လည္ညွိႏိႈင္းၿပီး သင့္ျမတ္လိုက္ၾက၊ သည္လိုမ်ိဳး ဆိုးသြမ္းသံသရာ လည္ေနမည့္ အျဖစ္မ်ိဳးနဲ႔ နိဂံုးမခ်ဳပ္သင့္ပါ။ ၂၀၀၈ ခုနွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၄၄၅ တြင္ နအဖနဲ႔ န၀တစစ္အစိုးရလက္ထက္က ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား၊ တာ၀န္မ်ားနဲ႔ ရပိုင္ခြင့္မ်ားအား နိုင္ငံအေနနနဲ႔ ဆက္ခံေၾကာင္း ျပ႒ာန္းထားသည္။ နိုင္ငံဟု ဆိုရာတြင္ ကာခ်ဳပ္မင္းေအာင္လႈိင္နဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သစ္၊ ေဟာင္းမ်ားနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားသည့္ အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရးနဲ႔ လံုျခံဳေရးေကာင္စီသည္ အဓိကျဖစ္သည္။ အရင္းစစ္အျမစ္ေျမက ဆိုသလို ကုိးကန္႔ ျပသနာကို န၀တစစ္အစိုးရက တိုင္းရင္းသား ကိုယ္ပိုင္ ျပဌာန္းခြင့္အေျခခံမွ မွန္ကန္စြာ မခ်ဥ္းကပ္ခဲ့ဘဲ တိုက္ရိုက္လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ခြင့္ရေအာင္ စစ္အင္အားသံုး ေဆာင္ရြက္ခဲ့သျဖင့္ ယခုအခ်ိန္တြင္ ေႁမြေျခာက္က ျပန္ကိုက္လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ အဓိက စစ္အစိုးရမွာ တာ၀န္ရွိသည္။ မံုးကိုးလူသတ္ပြဲႀကီးတြင္ လီနင္မင္နဲ႔ အဖြဲ႔မွ လူ ၁၀၀ ေက်ာ္ကို သတ္ျဖတ္ခဲ့သည့္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္မွ ကိုယ္တိုင္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့သူမ်ား၊ အဆင့္ဆင့္ အမိန္႔ေပးသူမ်ားအား ေဖာ္ထုတ္ အေရးယူရပါမည္။ ဖုန္ၾကားးရွင္အဖြဲ႔ ျဖစ္ေစ၊ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ ျဖစ္ေစ၊ မူးယစ္ေဆး၀ါးေရာင္း၀ယ္မႈမ်ားတြင္ ပါ၀င္ ပတ္သက္မႈမ်ား ရွိခဲ့ပါက မည္သည့္ဘက္မွ် မလိုက္ဘဲ ေဖာ္ထုတ္ ေျဖရွင္း၊ အေရးယူရပါမည္။ ကာခ်ဳပ္ မင္းေအာင္လိႈင္ စြပ္စြဲသလို ဖုန္ၾကားရွင္ကိုယ္တိုင္ ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္ခဲ့သည္မ်ား ရွိလွ်င္လည္း နွစ္ဘက္လက္ခံသည့္ တရားရံုးတြင္ တင္ရပါမည္။ ျမန္မာနိုင္ငံကို နယ္ခ်ဲ႕ခဲ့ေသာ ၿဗိတိသွ်တို႔အျမင္တြင္ ဆရာစံသည္ သူပုန္ ျဖစ္သည္။ နယ္ခ်ဲ႕ခံရသည့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားအျမင္တြင္ ဆရာစံသည္ သူရဲေကာင္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားရဲ႕အျမင္တြင္ ဖုန္ၾကားရွင္သည္ လူဆိုးႀကီး ျဖစ္ေနသည္။ ကိုးကန္႔လူထုရဲ႕ အျမင္တြင္ ဖုန္ၾကားရွင္သည္ ၄င္းတို႔ရဲ႕ သူရဲေကာင္း ျဖစ္ျခင္ ျဖစ္ေနမည္။ အမွန္တရားကို စစ္အင္အားတခုတည္း သက္သက္ျဖင့္ အဆံုးအျဖတ္မျပဳသင့္ပါ။ ကိုးကန္႔ေဒသခံ တိုင္းရင္းသားလူထုရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ခြင့္၊ ျပ႒ာန္းခြင့္ကို အဓိက မူတည္သင့္သည္။ ဖုန္ၾကားရွင္နဲ႔ အဖြဲ႔အေနျဖင့္လည္း ၄င္းတို႔ ေၾကညာသည့္အတိုင္း အျခားတိုင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔မ်ားနဲ႔ လက္တြဲၿပီး တန္းတူေရးနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ရသည္အထိ တကယ္တန္း တိုက္ပြဲ၀င္သြားမည္လား၊ သို႔မဟုတ္ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားရဲ႕ အသိအမွတ္ျပဳခံရရံု၊ ၄င္းတို႔ရဲ႕ အဖြဲ႔အစည္း ရပ္တည္ခြင့္ရရံု၊ ျပန္လည္ေနထိုင္ခြင့္နဲ႔ စီးပြားေရးလုပ္ခြင့္ရရံုနဲ႔ စစ္ဘုရင္ကေလးအျဖစ္ အေမြးခံရသည့္ဘ၀ကို ရယူရံုကေလးမွ်ျဖင့္ အဖ်ားရွဴးသြားမည္လား ဟူသည္ကိုမူ ေစာင့္ၾကည့္ ရပါမည္။ လတ္တေလာ အေရးအႀကီးဆံုးမွာ ကာခ်ဳပ္မင္းေအာင္လႈိင္၏ လက္ထဲတြင္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအခြင့္အာဏာ ရရွိထားၿပီးေနာက္ မံုးကိုးစစ္ရာဇ၀တ္မႈႀကီးကဲ့သို႔ ေနာက္ထပ္ျပစ္မႈမ်ား မက်ဴးလြန္ေစေရးျဖစ္သည္။ ျမန္မာနုိင္ငံသည္ နိုင္ငံတကာ စစ္ဥပေဒျဖစ္ေသာ ဂ်ီနီဗာ ကြန္ဗင္းရွင္းကို လက္မွတ္ထိုး အတည္ျပဳထားၿပီး ျဖစ္သျဖင့္ ေလးစားလိုက္နာရန္ တာ၀န္ရွိသည္။ စစ္ပြဲျဖစ္ပြားေနစဥ္အတြင္း ေဒသခံ အရပ္သားလူထုမ်ားအား လက္လြတ္စပယ္ ပစ္ခတ္ျခင္း၊ သတ္ျဖတ္ျခင္းမ်ိဳးမ်ားမွာ စစ္ဥပေဒနဲ႔ ဆန္႔က်င္သည္။ ရပ္တန္းက ရပ္ရန္ လိုပါမည္။ အကာအကြယ္မဲ့ အရပ္သား လူထုမ်ားရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးကို နွစ္ဘက္လံုးက ေလးစားရန္၊ လိုက္နာရန္နဲ႔ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္၊ စစ္ပြဲႀကီး ၿပီးသြားရင္ စစ္အစိုးရအေနျဖင့္ လူထု အသက္ဆံုးရံႈးမႈမ်ားနဲ႔ ဘ၀နစ္နာမႈမ်ားကို ျပန္လည္ကုစားေပးရန္ လိုပါမည္။ (“ဗမာျပည္ နိုင္ငံေရးပါတီအဖြဲ႔အစည္း အသင္းအပင္းမ်ား အညႊန္း” စာအုပ္မွ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားအား အသံုးျပဳခြင့္ေပးသည့္ စာေရးဆရာ ၀င္းတင့္ထြန္း အား ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္ပါသည္။) ဦးေအာင္ထူး (လူ႔အခြင့္အေရးေရွ႕ေန) ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳ တည္ေထာင္သူ