Homeအာရှဒေသ
ေခတ္မီဖြံ႔ၿဖိဳးမႈႏွင့္ ယဥ္ေက်းအေမြအႏွစ္ၾကား တုိက္ပြဲ၀င္ေနရသည့္ ဖိလစ္ပုိင္တုိင္းရင္းသားမ်ား
ေခတ္မီဖြံ႔ၿဖိဳးမႈႏွင့္ ယဥ္ေက်းအေမြအႏွစ္ၾကား တုိက္ပြဲ၀င္ေနရသည့္ ဖိလစ္ပုိင္တုိင္းရင္းသားမ်ား
DVB
·
September 21, 2014
ဖိလစ္ပုိင္မွာ လူမ်ိဳးစုေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္အေရအတြက္က စုစုေပါင္းလူဦးေရရဲ႕ ရာခုိင္ႏႈန္း အနည္းငယ္ေလာက္ပဲရွိတာပါ။ ခုဆုိရင္ ေခတ္မွီဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေၾကာင့္ သူတုိ႔ဟာ ေပ်ာက္ကြယ္မယ့္ အႏၱရာယ္ရွိေနပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဖိလစ္ပုိင္ဥပေဒပညာရွင္အခ်ိဳ႕က သူတုိ႔ရဲ႕ရပုိင္ခြင့္ေတြ၊ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ရုိးရာဓေလ့ေတြကုိ ကာကြယ္ ေပးမယ့္ ဥပေဒမူၾကမ္းတရပ္ကုိ အတည္ျပဳဖုိ႔ ၾကိဳးစားေနၾကပါတယ္။
ဂ်ိဳဖဲလ္တက္ဆုိရီယုိ နဲ႔ ေအရီယယ္ ခါးေလာ့စ္တုိ႔ဟာ ပါလာ၀န္ကုိခရီးဆန္႔ျပီး တဂ္ဘန္ႏြာတုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ပြဲေတာ္မွာ ၀င္ေရာက္ဆင္ႏႊဲၾကပါတယ္။
ဒီပြဲေတာ္ကေတာ့ ဒီႏုိင္ငံမွာ အႀကီးဆုံးလူမ်ိဳးစုျဖစ္တဲ့ တဂ္ဘန္ႏြာေတြရဲ႕ အထူးပြဲေတာ္တခုပါ။ ရြာသား ရာေပါင္းမ်ားစြာဟာ ရုိးရာ၀တ္စုံေတြကုိဆင္ျမန္းၿပီး စုေပါင္းဆင္ႏႊဲၾကပါတယ္။
တဂ္ဘန္ႏြာသက္ႀကီးပုိင္း အမ်ိဳးသမီးတဦးက ''ဒီပြဲေတာ္က က်မတုိ႔အတြက္ တတိယေျမာက္ အႀကီးဆုံး ပြဲေတာ္ပါ။ ခါဘာရာအန္လုိ႔ေခၚပါတယ္။ အဓိပၸာယ္က ေက်းဇူေတာ္ခ်ီးမြမ္းပြဲ ဒါမွမဟုတ္ ရုိးရာႏွစ္ကူးပြဲေတာ္ ျဖစ္ပါတယ္''လို႔ ဆုိပါတယ္။
တဂ္ဘန္ႏြာေတြအတြက္ေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ရုိးရာယဥ္ေက်းမႈကုိခ်ျပႏုိင္မယ့္ အခြင့္အေရးတခုပါ။
ရုိးရာအကကုိကျပလာခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာရွိၿပီလို တဂ္ဘန္ႏြာ အမယ္အုိတဦးက ေျပာပါတယ္။
“က်မကေတာ့ အရမ္းေပ်ာ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ က်မတုိ႔ကျပတာကုိ တျခားလူမ်ိဳးေတြ လာၾကည့္ရင္ေပါ့။ က်မတုိ႔ရဲ႕ယဥ္ေက်းမႈကုိ သူတို႔သိသြားေအာင္လုိ႔ပါ။ က်မတုိ႔ ယဥ္ေက်းမႈ အတြက္ ရွက္ရြံ႕တာမ်ိဳးမရွိပါဘူး။''
သူမက သူ႔ထက္အႀကီးေတြဆီကေန ဒီရုိးရာအကကုိ သင္ယူခဲ့တာပါ။ ဒါေပမယ့္ လူငယ္အေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ သိပ္စိတ္မ၀င္စားၾကေတာ့ဘူးလုိ႔ ရြာသူႀကီး ရူဘင္ေကာ့ဂ်မ္ကုိက ဆုိပါတယ္။
“အေဘာ္လန္စီရင္စုထဲမွာ တဂ္ဘန္ႏြာတုိင္းရင္းသားမိသားစုေတြ အမ်ားႀကီးရွိေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၀မ္းနည္း စရာေကာင္းတာက အမ်ားစုက တဂ္ဘန္ႏြာလူမ်ိဳးလုိ႔အေခၚခံရတာကုိ သိပ္ဂုဏ္မယူၾကေတာ့ဘူး။ ဒါကုိ သူတုိ႔က ရွက္စရာလုိ႔ထင္ေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔ကုိအျပစ္ေျပာလုိ႔မျဖစ္ပါဘူး” လုိ႔ ရူဘင္ေကာ့ဂ်မ္ကုိက ေျပာပါတယ္။
ခုခါမွာ လူငယ္ေတြကုိ စြဲေဆာင္ဖုိ႔လည္း ဒီပြဲေတာ္ကုိ က်င္းပေနတာျဖစ္ပါတယ္လုိ႔ ရူဘင္ေကာ့ဂ်မ္ကုိက ေျပာပါတယ္။
“ႏွစ္ကူးပြဲေတာ္ကုိ က်င္းပေနတဲ့ ဒီလုိအခါသမယမွာ က်ေနာ္တုိ႔မွာ ဂုဏ္ယူထုိက္တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ ေတြ ရွိေနတယ္ဆုိတာ မ်ိဳးဆက္သစ္လူငယ္ေတြကုိ သတိေပးခ်င္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔မွာ ထူးျခားတဲ့ ကုိယ္ပုိင္ယဥ္ေက်းမႈရွိတယ္လုိ႔ေပါ့ေနာ္။”
ခုဆုိရင္ ဖိလစ္ပုိင္ႏုိင္ငံမွာ ယဥ္ေက်းမႈတည့္တံ့ေစဖုိ႔ ကုိယ့္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအတြက္ ကုိယ္တုိင္ဆုံးျဖတ္ လုပ္ကုိင္ႏုိင္ခြင့္ေတြကုိ ကာကြယ္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္တဲ့ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစု ရပုိင္ခြင့္ဥပေဒ ရွိေနပါၿပီ။
ဒါေပမယ့္ ေအာက္တုိဘာလမွာ လႊတ္ေတာ္ဥပေဒျပဳေရးအဖြဲ႔က တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြရဲ႕ အထူးဌာနတခုဖြင့္လွစ္ဖုိ႔ ဥေပဒတရပ္ကုိ တင္သြင္းၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလုိသာျပ႒ာန္းလုိက္ရင္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြရဲ႕ရပုိင္ခြင့္ေတြ ပုိမုိအားေကာင္း လာၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ရုိးရာဓေလ့ေတြကုိ ကာကြယ္ေပးမယ့္ အင္စတီက်ဴးရွင္းတခု ေပၚေပါက္လာမယ္လုိ႔ ယုံၾကည္ ထားၾကပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ပါလာ၀န္ေဒသအာဏာပုိင္ေတြကေတာ့ သူတုိ႔ကုိယ္ပုိင္အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ စတင္ ေဆာင္ရြက္ေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။
“က်မတုိ႔မွာ ပါလာ၀န္ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ဌာနတခုရွိေနပါျပီ။ ဒီဌာမွာ တုိင္းသားလူမ်ိဳးစုအားလုံးရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈကုိ ထိန္းသိမ္းမယ့္ တုိျမႇင့္ေဆာင္ရြက္ေပးမယ့္ အႏုပညာဌာနစုေတြပါပါတယ္။ တဂ္ဘန္ႏြာ ယဥ္ေက်းမႈတင္မဟုတ္ဘဲ ဘာတက္ခ္ နဲ႔ ေတာ့ဘာတူယဥ္းေက်းမႈေတြအတြက္ပါ ထည့္သြင္းထားပါတယ္” လုိ႔ ပါလာ၀န္ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ဌာနက တာ၀န္ရွိသူတဦးျဖစ္တဲ့ ခ်ာရီနာကာဘာဒင္းက ေျပာပါတယ္။
တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြရဲ႕ရပုိင္ခြင့္ေတြကုိေဖာ္ထုတ္ရာမွာ အစုိးရကလည္း ေထာက္ပံ့မႈေတြ ေပးေနတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။
“တကယ္ေတာ့ သူတုိ႔အသင္းကုိ ကူညီဖုိ႔ပါ။ ဒီမွာ သူတုိ႔က အသင္းတခုေထာင္ထားတယ္ေလ။ ယဥ္ေက်းမႈအျပင္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြကုိ စူးစုိက္တဲ့ သီးျခားအစီအစဥ္နဲ႔ ယဥ္းက်မႈကုိ ေဇာင္းေပးတဲ့ အႏုပညာဌာေနေတြဆုိၿပီး ခြဲထားပါတယ္။”
သူတုိ႔ယဥ္ေက်းမႈအေပၚ ရွက္စိတ္၀င္တယ္ဆုိတာ တုိင္းရင္းသားလူငယ္တုိင္းေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ေအမီလီဟာ လူငယ္ယဥ္ေက်းမႈအကအဖြဲ႔၀င္ျဖစ္ၿပီး ႏုိင္ငံတြင္းနဲ႔ ျပည္ပမွာ ပရိသတ္ေတြကုိ ရုိးရာအကနဲ႔ ေဖ်ာ္ေျဖေနရသူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ေအမီလီက ''က်မတုိ႔အဖြဲ႔က သူတုိ႔ရုိးရာယဥ္ေက်းမႈကုိ ျမႇင့္တင္ရာမွာ အေထာက္အကူ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။ ဒီကေနဆုိရင္ သူတုိ႔ေဒသက အလွမ္းေ၀းေတာ့ သူတုိ႔ရုိးရာဓေလ့ကုိ သြားၾကည့္ဖုိ႔က အခ်ိန္အမ်ားႀကီးေပးရမွာ။ က်မတုိ႔လုိ ေဖ်ာ္ေျဖသူေတြက ဒီလုိ ႂကြယ္၀တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈကုိ မျမင္ဖူးတဲ့ အျခားသူေတြအတြက္ သူတုိ႔ရဲ႕အကေတြကုိ သရုပ္ေဖာ္ေပးရတာပါ။ ဒါမွသာ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြရဲ႕ ရုိးရာအကေတြကုိ သူတုိ႔ပုိသိလာမွာ” လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
သူတုိ႔မွာ တုိင္းရင္းသားေတြဆီ သြားေရာက္ေလ့လာၿပီး ကကြက္ေတြကုိ ရက္သတၱပတ္မ်ားစြာ သင္ယူခဲ့ရတယ္ လုိ႔ ေအမီလီက ေျပာပါတယ္။
''က်မတုိ႔က ကကြက္ေတြကုိ တင္ဆက္ရာမွာ ကြက္တိတူေအာင္ အတက္ႏုိင္ဆုံး အားထုတ္ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔ယဥ္ေက်းမႈအေပၚ အျမတ္ထုတ္ရာမေရာက္ေအာင္ ကကြက္ေတြကုိ ဆန္းသစ္ဖုိ႔ အျမဲႀကိဳးစား ရပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ တုိင္းရင္သား အမ်ားစုက သူတုိ႔အက သူတုိ႔ဘာသာပဲ ထိန္းသိမ္းခ်င္တာေလ။ က်မတုိ႔ကေတာ့ ေလးစားသမႈနဲ႔ သူတုိ႔ဆီက ခြင့္ျပဳခ်က္ယူတယ္။ ဒီအကေတြကုိ ဆန္းသစ္ပါ့မယ္လုိ႔ ကတိေပး ရတာေပါ့ေနာ္။”
ဒါေပမယ့္ ဒီေလာက္အားထုတ္တဲ့ၾကားက တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြမွာ စိန္ေခၚမႈေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရဆဲပါ။
မၾကာခင္က တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစု ၃၅ မ်ိဳးရဲ႕ စုညီပြဲမွာ လူမ်ိဳးစုေခါင္းေဆာင္ေတြ က သူတုိ႔ကိစၥက သမၼတအကြီႏုိနဲ႔ မဆုိင္ဘူးလုိ႔ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
သူတုိ႔ေျမကုိကာကြယ္ဖုိ႔နဲ႔ ကုိယ္ပုိင္ဆုံးျဖတ္ခြင့္ အတြက္ အျမဲတုိက္ပြဲ၀င္လာခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင္ဘာလက တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔ဟာ ကီလုိမီတာရာေပါင္းမ်ားစြာ ေ၀းတဲ့ မနီလာျမိဳ႕ထိ ၁၇ ရက္ၾကာ ခ်ီတက္ျပီး သူတုိ႔ဘုိးဘြားပုိင္ေျမကုိ က်ဴးေက်ာ္ လာတဲ့ ဆိပ္ကမ္းေဆာက္လုပ္မႈကုိ ဆန္႔က်င့္ဆႏၵျပခဲ့ၾကပါတယ္။
သမၼတအကြီႏုိနဲ႔ ေတြ႔ဆုံၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ စုိးရိမ္မႈ ေတြကုိ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
တဂ္ဘန္ႏြာ လူမ်ိဳးစုေခါင္းေဆာင္ ရူဘင္ေကာ့ဂ်မ္ကုိက သူတုိ႔ တုိင္းရင္းသားေတြမွာ ခြဲျခား ဆက္ဆံမႈေတြကုိလည္း ရင္ဆုိင္တုိက္ပြဲ၀င္ေနရတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတုိ႔ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကုိ ေထာက္ခံဖုိ႔ မီဒီယာေတြကုိ သူတုိ႔က ေတာင္းဆုိေနပါတယ္။
“သတင္းစားေတြမွာ တုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ အေၾကာင္းေဆာင္းပါးေတြ အမ်ားႀကီးေရးၾကရင္ ေကာင္းမယ္ဗ်ာ။ ဒါမွ ပညာသင္ေနၾကတဲ့ က်ေနာ္တုိ႔တုိင္းရင္းသားလူငယ္ေတြအေနနဲ႔ ဘုိးဘြားေတြလက္ဆင့္ကမ္းခဲ့တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈေတြကုိ သင္ယူဖုိ႔ စိတ္ပါလာၾကမွာ” လုိ႔ ရူဘင္ေကာ့ဂ်မ္ကုိက ဆုိပါတယ္။
Asia Calling အစီအစဥ္အတြက္ ဖိလစ္ပုိင္ႏုိင္ငံ ပါလာ၀န္ၿမိဳ႕မွ ဂ်ိဳဖဲလ္တက္ဆုိရီယုိ က သတင္းေပးပုိ႔ တာပါ။