မေလးရွားနဲ႔ အိႏၵိယႏုိင္ငံမွာ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ခ်င္းဒုကၡသည္ေတြကုိ ေနရပ္ျပန္ပုိ႔မယ္ဆုိတဲ့ ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားဆုိင္ရာ မဟာမင္းႀကီး႐ုံး (UNHCR) ရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ ျပန္လည္သုံးသပ္ဖုိ႔ ခ်င္းလူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ (CHRO) က တုိက္တြန္းေတာင္းဆုိလုိက္ပါတယ္။ ခ်င္းျပည္နယ္အတြင္း လုံၿခံဳမႈနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကုိ ျပဳစုထားတဲ့ စာမ်က္နာ ၄၁ မ်က္နွာပါတဲ့ အစီရင္ခံစာကို မေန႔က ထုတ္ျပန္ၿပီး ဒုကၡသည္ေတြျပန္လာေရး မျဖစ္ႏုိင္တဲ့အတြက္ အခုလုိေတာင္းဆုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအစီရင္ခံစာကုိ စက္တင္ဘာ ၂၇ ရက္က ထုိင္းႏုိင္ငံ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕မွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲလုပ္ ထုတ္ျပန္လုိက္တာျဖစ္ၿပီး လက္ရွိ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ တုိက္ပြဲေၾကာင့္ ေနရပ္စြန္႔ခြာသူေတြ ရွိေနတဲ့အျပင္ အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရမႈေတြကုိ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ခ်င္းလူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔က ဆလုိင္းဆန္ႏွင္းလ်န္ကေတာ့ လက္ရွိ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာႏုိင္မယ့္ အေျခအေန မရွိဘူးလုိ႔ ေျပာပါတယ္။ “မေန႔ကအထိ ခ်င္းျပည္နယ္ေတာင္ပုိင္းမွာရွိတဲ့ ပလက္ဝဘက္မွာ ေအေအနဲ႔ တပ္မေတာ္ၾကားမွာ တုိက္ပြဲျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီတုိက္ပြဲျဖစ္လုိ႔ ဒုကၡခံေနရတဲ့ သူေတြကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ခ်င္းအမ်ဳိးသား အမ်ဳိးသမီးေတြပဲ ျဖစ္တယ္။ ခ်င္းျပည္သူေတြပဲ ျဖစ္တယ္။  ေနာက္ထပ္ျပႆနာက အုိင္ဒီပီေတြကုိ ေန႔စဥ္စားေသာက္ဖုိ႔ ဆန္ေတြဝယ္တဲ့အခါမွာ ကန္႔သတ္မႈရွိတယ္။ ပလက္ဝေတာင္ပုိင္းမွာ ျဖစ္တဲ့ဟာ။ ၿပီးေတာ့ ပလက္ဝမွာ တခုတည္းပဲ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ မတူပီဘက္မွာလည္း ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ UNHCR အေနနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ ျပန္ၿပီးေတာ့ သုံးသပ္ဖုိ႔လုိလိမ့္မယ္။” ေအေအနဲ႔ တပ္မေတာ္တုိ႔အၾကား ျဖစ္ပြားတဲ့ တုိက္ပြဲေၾကာင့္ ပလက္ဝၿမိဳ႕နယ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္မွာ အုိင္ဒီပီဒုကၡသည္ ၆၀၀၀ ေက်ာ္ရွိေနသလုိ အိႏၵိယနယ္ထဲမွာလည္း ဒုကၡသည္ ရာခ်ီရွိေနတယ္လုိ႔လည္း ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ခ်င္းနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္စပ္ၾကားက ဘာသာေရးျပႆနာေတြလည္း အစီရင္ခံစာမွာ ထည့္သြင္း ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇြန္လ ၁၃ ရက္က မေလးရွာမွာရွိတဲ့ ခ်င္းဒုကၡသည္ေတြကုိ ႏုိင္ငံတကာက အကူအညီ မေပးေတာ့ဘူးလုိ႔ UNHCR က ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး ဇြန္လ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ အိႏၵိယကလည္း ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ခ်င္းျပည္နယ္ရဲ႕ လက္ရွိအေျခအေနကုိ ရာသက္ပန္ တည္ၿငိမ္ၿပီလို႔ UNHCR အေနနဲ႔ ႐ႈျမင္သုံးသပ္ၿပီး ခ်င္းဒုကၡသည္ေတြကို ေနရပ္ျပန္လည္ပုိ႔ေဆာင္ဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္လိုက္တာလုိ႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မေလးရွားႏုိင္ငံ၊ ကြာလာလမ္ပူနဲ႔ အိႏၵိယႏုိင္ငံ၊ နယူးေဒလီၿမိဳ႕ အေျခစုိက္ ဒုကၡသည္ေတြကုိ လာမယ့္ ၂၀၁၉ ဒီဇင္ဘာလကုန္အထိသာ ေထာက္ပံ့မွာျဖစ္ၿပီး ဒီေနာက္ပုိင္း အကာအကြယ္ မေပးေတာ့ဘူးလုိ႔ ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ မေလးရွားနဲ႔ အိႏၵိယႏုိင္ငံမွာ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ခ်င္းဒုကၡသည္ေတြကုိ ျပန္ပုိ႔မယ္ဆုိတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း ကန္႔ကြက္ေၾကာင္းနဲ႔ ဒီဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ ျပန္လည္သုံးသပ္ဖုိ႔ ခ်င္းႏုိ္င္ငံေရး ပါတီေတြကလည္း တုိက္တြန္းေတာင္းဆုိခ့ဲပါတယ္။ မေလးရွားႏုိင္ငံမွာ ခ်င္းဒုကၡသည္ ၃၁၀၀၀ ေက်ာ္ရွိၿပီး အိႏၵိယႏိုင္ငံမွာ ခ်င္းဒုကၡသည္ ၄၀၀၀ ေက်ာ္ရွိတယ္လုိ႔လည္း ခ်င္းလူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔က ေျပာပါတယ္။