“သူတုိ႔မွာ အမ်ားေတြလုိ အခြင့္အေရးတန္းတူ ရွိေပမယ့္ အခြင့္အေရး မရၾကဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သူတုိ႔ေတြကို က်ေနာ္ တတ္ႏုိင္သမွ် ကူညီခ်င္တယ္” လုိ႔ ျမဴးရာကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့သူ ဦးေနာလ္အုပ္က ေျပာပါတယ္။ ျမဴးရာ ဆုိတာကေတာ့ ကေလးၿမိဳ႕ ခ်င္းျပည္နယ္ တမူး စတဲ့ ထိစပ္ေဒသက နားမၾကားကေလးငယ္ေတြကို စာသင္ေပးေနတဲ့ နားမၾကားေက်ာင္းတေက်ာင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ျမဴးရာဆုိတဲ့ ေက်ာင္းေလးကို ေရာက္ျဖစ္ေတာ့ ေက်ာင္း၀င္းထဲ ၀င္လုိက္တယ္ဆုိရင္ပဲ တျခားေက်ာင္းေတြနဲ႔မတူ တိတ္ဆိတ္ေနတယ္။ ကေလးေတြ မရွိၾကဘူးလုိ႔ ထင္ႏုိင္စရာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ စာသင္ခန္းဘက္ေရာက္ေတာ့ စာသင္ေနတဲ့ ဆရာ ဆရာမေတြ ကေလးေတြကို အျဖဴအစိမ္းေလးေတြနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြဆုိ ပါးမွာ သနပ္ခါး ပါးကြက္ေလးေတြနဲ႔ သပ္သပ္ရပ္ရပ္ ေတြ႔ရတယ္။ သူတုိ႔ နားမၾကားလုိ႔ ဘာသာေဗဒ ေျခဟန္လက္ဟန္နဲ႔ စာသင္ေနၾကတဲ့အတြက္ အသံက တိတ္ဆိတ္ေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမဴးရာကို ၂၀၀၅ ခုႏွစ္က စတင္ခဲ့ၿပီး ျမဴးရာမွာ လုိအပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ခ်ည့္နဲ႔နဲ႔ ရပ္တည္ေနတဲ့ ကေလးၿမိဳ႕ရဲ႕ ေခ်ာင္က်က် တေနရာမွာ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ေက်ာင္းေလးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမဴးရာမွာ အေဆာင္ သံုးခု ရွိပါတယ္။ စာသင္ေဆာင္၊ က်ားလူေနေဆာင္နဲ႔ စားဖုိေဆာင္တုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ “အဓိကကေတာ့ ဒီေက်ာင္းေလးကို ပံုေသမရွိတဲ့ အလႉေငြေတြနဲ႔ ရပ္တည္ေနတယ္။ အလႉရွင္ေတြလႉတဲ့ ေငြနဲ႔ ေက်ာင္းဆရာ ဆရာမေတြကို လစာေပးတယ္။ ထမင္းခ်က္နဲ႔ အ၀တ္ေလွ်ာ္တာကအစ လစာေပးရတယ္” လုိ႔  ဦးေနာ္လ္အုပ္က ဆက္ေျပာပါတယ္။ ျမဴးရာဆုိတဲ့ နားမၾကားေက်ာင္းေလးမွာ ေက်ာင္းသူ ၂၃ ေယာက္နဲ႔ ေက်ာင္းသား ၁၆ ေယာက္ လက္ရွိမွာ စသင္ေပးေနၿပီး kg တန္းကေန ဆဌမတန္းအထိကို ဆရာ ၆ ဦးက ပညာသင္ေပးေနတာျဖစ္ပါတယ္။ “စာသင္ရတာေတာ့ အခက္အခဲမရွိပါဘူး။ အဓိက က စာသင္ေဆာင္ လုိအပ္ေနပါတယ္။ ခုဆုိ စာသင္ေဆာင္က တေဆာင္တည္းရွိတာ၊ အခန္းက ၃ ခန္း၊ ၁ ခန္းကို ၂ တန္းေပါင္း ၃ တန္းေပါင္း သင္ေပးေနရတယ္။ နားမၾကားသူကို သင္ေပးရတာဆုိေတာ့ ဆူညံတာေတာ့ မရွိဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔က နားမၾကားေပမယ့္ အျမင္က ပိုေကာင္းေတာ့ ဒီဘက္က သင္ရင္ ဟုိဘက္က ဒီဘက္ကို ၾကည့္တယ္။ အဲ့အခါ ကိုက ေအာ္ေျပာလုိ႔လည္းမရ ဒီေလာက္ေတာ့ ခက္ခဲေနတယ္” လုိ႔ နားမၾကားကေလးငယ္ေတြကို စာသင္ေပးေနတဲ့ ဆရာမတဦးက ေျပာပါတယ္။ ကေလးၿမိဳ႕ရဲ႕ အေရွ႕အေနာက္သြယ္တန္းထားတဲ့ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းလမ္းအတုိင္း ၿမိဳ႕ထဲဘက္က လာမယ္ဆုိရင္ ကေလးဘူတာ လမ္းခြဲ မီးပြိဳင့္အေက်ာ္ သံုးလမ္းေျမာက္ေလာက္မွာ ရွိတဲ့ ဗုိလ္ဂ်ြန္ဘိ လမ္းေလးထဲမွာ ျမဴးရာ နားမၾကားေက်ာင္းဟာ တည္ရွိေနပါတယ္။ ေက်ာင္းအ၀င္မွာေတာ့ ဆုိင္းဘုတ္ေလးတပ္ဆင္ထားပါတယ္။ ရပ္ကြက္ကေတာ့ စမ္းၿမိဳ႕ရပ္ကြက္ နယ္ေျမ (၆) မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ “ကေလးေတြ အတြက္ကိုေတာ့ ေစာင္၊ ျခင္ေထာင္၊ ေခါင္းအံုး စတာေတြကို မိဘေတြက ေပးတာ။ က်န္တဲ့ အစားအေသာက္၊ အေနအထုိင္၊ အ၀တ္အစားနဲ႔ အသံုးအေဆာင္ေတြကိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ အလွဴေငြထဲကပဲ တာ၀န္ယူ ေျဖရွင္းေပးတာ ျဖစ္တယ္။ ၁ ႏွစ္ စရိတ္ သိန္း ၁၅၀ ေလာက္ ရွိတယ္” လုိ႔ ဦးေနာ္လ္အုပ္က ဆုိပါတယ္။ ျမဴးရာ နားမၾကားစာသင္ေက်ာင္းဟာ အခုႏွစ္ အစပုိင္းမွာပဲ လူမႈ၀န္ထမ္းဦးစီးဌာနကေပးတဲ့ လက္မွတ္ရရွိတဲ့ ေက်ာင္းျဖစ္ၿပီး ရန္ပံုေငြ အခက္အခဲေနၿပီး ဆရာ ဆရာမလည္း ျပည့္စံုလံုေလာက္မႈ မရွိ ျဖစ္ေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ “ဆရာငွားတဲ့အခါ ဘြဲ႔ရ ၁ သိန္းနဲ႔ ဘြဲ႔မရတဲ့လူကို ၈ ေသာင္းေလာက္ပဲ ေပးႏုိင္တယ္။ ကေလးေတြ အ၀တ္ေလွ်ာ္ ခ်က္ျပဳသူေတြကိုေတာ့ ၉ ေသာင္းေလာက္ေပးရတယ္။ တခါတခါ ကေလးငယ္ေတြကို ေန႔လယ္စာ ညေနစာ တရက္တာ အစားအစာ အလႉေပးတဲ့သူေတြ ရွိတယ္။ သူတုိ႔ေတြအတြက္ေတာ့ ၆၀၀၀၀ က်ပ္ လႉလည္း ေလာက္ေအာင္ လုပ္ေပးရတယ္” လုိ႔ ဆရာတဦးက ဆုိပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ခုလုိ နားမၾကားသူေတြေက်ာင္း ၃ ေက်ာင္းသာ ရွိတဲ့အထဲက တတိယေျမာက္ ေက်ာင္းတေက်ာင္းျဖစ္ၿပီး ကေလးငယ္ေတြ ပညာသင္ၾကားေရး ေနေရးထုိင္ေရးအတြက္လည္း ေက်ာင္းေဆာင္နဲ႔ သန္႔စင္ခန္းေတြကအစ လုိအပ္ေနတဲ့ ေက်ာင္းေလးပါပဲ။ “ေက်ာင္းသားက တျဖည္းျဖည္းမ်ားလာတယ္။ လာအပ္သူေတြကိုလည္း မျငင္းရက္ဘူး။ ဒီေတာ့ ေနထုိင္ဖုိ႔အေဆာင္အဦ လုိအပ္ေနတယ္။ သန္႔စင္ခန္းေတြဆုိလည္း က်ားမ ေပါင္းထားရတယ္။ အဆင္မေျပဘူး” လုိ႔ ဦးေနာ္လ္အုပ္က ေျပာပါတယ္။ ျမဴးရာဟာ ခ်စ္စရာေကာင္းတဲ့ ကေလးငယ္ေတြနဲ႔ တိတ္ဆိတ္ေနတဲ့ ေက်ာင္းေလးတေက်ာင္းျဖစ္ၿပီး “အားငယ္သူကို အားေပးပါ” ဆုိတဲ့ စကားအတုိင္း အားငယ္သူေတြကို ႏုိင္ရာ၀န္ထမ္းၿပီး အားေပးေနတဲ့ ေက်ာင္းေလးတေက်ာင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ နားမၾကားသူတုိ႕ရဲ႕ အနာဂတ္အတြက္ အလင္းေရာင္ေတြနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြကို ေျမေတာင္ေျမႇာက္ေပးေနတဲ့ ေနရာတခုဆုိလည္း မမွား။ ျမဴးရာဟာ သူ႔ရဲ႕ လုိအပ္ခ်က္အတြက္ ရန္ပံုေငြရေရး ေက်ာင္းစားဖုိေဆာင္နဲ႔ နည္းနည္းေ၀းတဲ့ ေနရာမွာ ၀က္ေမြးၿခံေလးနဲ႔ ၀က္ ၃ ေကာင္ေလာက္ကိုလည္း ႏွစ္စဥ္ေမြးျမဴေနပါတယ္။ ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ စားႂကြင္းက်န္ေတြကို ၀က္စာေကြ်းတာပါ။ ၀က္ေလးေတြ ႀကီးလာလုိ႔ ေရာင္းရတဲ့ ေငြေတြကလည္း ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ အနာဂတ္အသစ္အတြက္ တဖက္တလမ္းက အားျဖည့္ေပးေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ “တခ်ိဳ႕ကေလးေတြက်ေတာ့ စာဘက္ သိပ္အားမပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သူတုိ႔ကို လက္မႈပညာ သင္ေပးမယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္ရွိ ရက္ကန္းစင္ေလး ၂ ခုေလာက္ မွာထားတယ္။ သူတုိ႔ကို သင္ေပးဖုိ႔” လုိ႔ ဦးေနာလ္အုပ္က ေျပာပါတယ္။ ရက္ကန္းစင္ေနရာကိုေတာ့ ေက်ာင္းအေနာက္ကပ္ၿပီး အေဆာင္နဲ႔တြဲကာ တုိင္ေလးေတြနဲ႔ သြပ္ျပားမုိး အကာမရွိ ေနရာတခု ႀကိဳတင္စီးစဥ္ထားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ နားမၾကားကေလးငယ္ေပါင္း ၇ သိန္းေလာက္ ရိွေနတယ္လုိ႔လည္း ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ သန္းေခါင္စာရင္းအရ သိရပါတယ္။ ဒီထဲကမွ ရန္ကုန္ ေမရီခ်က္စမင္း နားမၾကားေက်ာင္း၊ မႏၱေလး နားမၾကားေက်ာင္းနဲ႔ ကေလးၿမိဳ႕ ျမဴးရာ နားမၾကားေက်ာင္း ကေလးငယ္ေတြ စာရင္းအရ စာသင္ခြင့္ရတဲ့ ကေလးေတြဟာ ၁ သိန္းေတာင္ ျပည့္မယ္ မထင္ပါဘူး။ “ဆရာ ဆရာမေတြကို ၁ ႏွစ္ သီးသန္႔သင္တန္းေပးရေသးတယ္။ အစိုးရ ဆရာမေတြ လစာတုိးေတာ့ ဒီက ဆရာ ဆရာမေတြက အစိုးရ ဆရာပဲ ေလွ်ာက္ၾကတယ္။ ဒီေတာ့ ဆရာ ဆရာမလည္း ခက္ခဲမႈရွိတယ္” လုိ႔ ဆရာတဦးက ေျပာပါတယ္။ ဘယ္လုိပဲ အခက္အခဲရွိေနေန ရတာေလးနဲ႔ ၀ေအာင္စား ရွိတာေလးနဲ႔ လွေအာင္၀တ္ေနတဲ့ ျမဴးရာကေတာ့ သိပ္ကို ခ်စ္စရာေကာင္းေနပါတယ္။ “က်ေနာ့္မြးေန႔အတြက္ လွဴတာပါ။ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ဆုိင္တက္ ျပဳစုဖုိ႔ ရည္ရြယ္ထားေပမယ့္ ဒီေက်ာင္းသတင္းေလးၾကားေတာ့ စိတ္ေျပာင္းသြားတယ္။ အျပင္မွာ က်ေနာ့္ ေမြးေန႔ကို ေသာက္စားၾကမယ့္အစား ဒီမွာ ကေလးငယ္ေတြနဲ႔ေန႔လယ္စာ ထမင္းေကၽြးရင္း ေမြးေန႔ကို ျဖတ္သန္းလုိက္တယ္” လုိ႔လည္း ျမဴးရာမွာ ေမြးေန႔အာဟာရ အလႉျပဳခဲ့တဲ့ လူငယ္တဦးက ဆုိပါတယ္။ ျမဴရာဟာ ခ်စ္စရာေကာင္းေပမယ့္ ခ်ိနဲ႔စြာ ရပ္တည္ေနရပါတယ္။ ေစတနာရွင္ေတြကို ေမွ်ာ္လင့္ေနပါတယ္။ နားမၾကားသူ ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ အနာဂတ္ေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ တတ္ႏုိင္သမွ် ကူညီလုိရင္း ေစတနာရွင္ေတြကိုလည္း ဒီေဆာင္းပါးေလးနဲ႔ ဖိတ္ေခၚလုိက္ပါတယ္။   မင္းရဲစစ္ႏုိင္