လက္ရွိအစိုးရဟာ ပညာေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အခန္းက႑ေတြကို ဘယ္ေလာက္ထိေအာင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေပးႏိုင္ခဲ့ၿပီလဲ၊ အမ်ဳိးသားပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိိန္းအေၾကာင္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပညာေရးစနစ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ႏုိင္ငံလုံးဆိုင္ရာကြန္ရက္ (NNER) မွ ေဒါက္တာသိန္းလြင္ကို ဒီဗြီဘီက ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားပါတယ္။ ေမး - အစိုးရက အစ တက္လာတုန္းကေတာ့ အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္ေပးမယ္လုိ႔ ေျပာလာတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီအစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ သူတုိ႔ ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့တဲ့အတိုင္း ပညာေရးရဲ႕ အခန္းက႑မွာ ဘယ္ေလာက္အထိ ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေပးႏိုင္ခဲ့ၿပီလို႔ ဆရာ ေတြ႔ျမင္ထားရပါသလဲ။ ေျဖ - ဒီအစိုးရသစ္ ၁ ႏွစ္ကာလအတြင္းမွာ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျပည္သူလူထုလုိလားတဲ့ ပညာေရးမ်ဳိးျဖစ္တာ မေတြ႔ေသးဘူး။ ႏုိင္ငံတကာက ဒီေန႔သြားေနတဲ့ ပညာေရးလမ္းေၾကာင္းနဲ႔လည္း ကိုက္ညီတာ မေတြ႔ေသးဘူး။ ျပည္သူလူထု လိုလားခ်က္လို႔ ေျပာမယ္ဆိုရင္ ေက်ာင္းသားေတြ ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ ပညာေရးမ်ဳိး၊ ဆရာေတြ ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ ပညာေရးမ်ဳိး၊ အထူးသျဖင့္ က်ေနာ္တုိ႔ႏိုင္ငံမွာ စုေပါင္းေနထိုင္တဲ့ တုိင္းရင္းသားေတြ လိုလားတဲ့ ပညာေရးမ်ဳိးကို အစိုးရသစ္က မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေသးဘူး။ ႏိုင္ငံတကာသြားတဲ့ ပညာေရးလမ္းေၾကာင္းဆိုရင္လည္း အားလံုးပါဝင္တဲ့၊ လူတိုင္းအက်ဳံးဝင္တဲ့ ပညာေရးျဖစ္ဖုိ႔ ရည္မွန္းတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပညာေရးက လူတိုင္းအက်ဳံးဝင္တဲ့ ပညာေရးမ်ဳိး မျဖစ္ေသးဘဲနဲ႔ ပညာေရးမွာ ခဲြျခားမႈေတြရွိေနတာ ေတြ႔တယ္။ ႏိုင္ငံတကာပညာေရးမွာ ကေလးအားလံုးက ပညာေရးကို တူညီတဲ့ အခြင့္အေရးရွိဖို႔ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္။ က်ေနာ္တု႔ိႏိုင္ငံမွာ ကေလးအားလံုးက တူညီတဲ့အခြင့္အေရးရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္တဲ့ အေနအထား မရွိေသးဘူး။ ေနာက္ အရည္အေသြးရွိတဲ့ ပညာေရးက ႏိုင္ငံတကာက ဦးစားေပးတယ္။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံက ပညာေရးက ဒီေန႔အထိ အရည္အေသြးရွိတဲ့ ပညာေရးကို မေရာက္ေသးဘူး။ ႏိုင္ငံတကာက ရာသက္ပန္ သင္ယူမႈကို ဦးစားေပးထားတယ္။ ကေလးအရြယ္ကစၿပီးေတာ့ ရာသက္ပန္ သင္ယူႏိုင္တဲ့ နည္းပညာေတြ၊ သင္ယူႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ၊ သင္ယူႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးေတြ ဖန္တီးေပးတယ္။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံ ပညာေရးက ရာသက္ပန္ သင္ယူႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္း ဖန္တီးေပးတာ မေတြ႔ေသးဘူး။ ေမး - အစိုးရအေျပာင္းအလဲ ေျပာတယ္ဆုိေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အခုလက္ရွိ အမ်ဳိးသားပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းဟာ အရင္အစိုးရလက္ထက္ ၂၀၁၄၊ ၂၀၁၅ တုန္းက အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒကုိ အေျခခံၿပီးေတာ့ ေရးဆဲြလာတယ္၊ ေျပာင္းလဲလာတယ္လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ၾကားသိထားရပါတယ္။ ဒီအေပၚမွာေရာ ေဒါက္တာသိန္းလြင္အေနနဲ႔ ဘယ္လုိျမင္ပါလဲခင္ဗ်။ ေျဖ - အခုအစိုးရက ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနက ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ အမ်ဳိးသားပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းက အသစ္မဟုတ္ဘူး။ အရင္အစိုးရလက္ထက္က လုပ္ခဲ့တဲ့အေပၚမွာ အေျခခံထားတယ္။ ဒီစာအုပ္မွာလည္း ေရးထားတယ္။ အရင္ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ လုပ္ခဲ့တဲ့ ပညာေရးေလ့လာမႈေတြ၊ ဒီအေပၚမွာ အေျခခံထားတယ္။ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကို အေျခခံထားတယ္။ ၂၀၁၄ အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒနဲ႔ ၂၀၁၅ ျပင္ဆင္တဲ့ဥပေဒ ဒါကို အေျခခံထားတာ။ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေတြ၊ ပညာေရးဥပေဒေတြ အားလံုးက နဂိုအစိုးရလက္ထက္ကပဲ။ နဂိုအစိုးရလက္ထက္က သြားတဲ့အတိုင္းဆိုေတာ့ အခုအစိုးရလက္ထက္မွာ အသစ္မပါဘူး။ နဂိုအစိုးရလက္ထက္ကအတိုင္းပဲ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ ပုဂိၢဳလ္မ်ားကလည္္း ဝန္ႀကီးကအစ ပညာေရးဌာနတခုလံုးက နဂိုအစိုးရလက္ထက္က ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့သူေတြ။ အစိုးရအသစ္လက္ထက္မွာ ပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို ေဆာင္ရြက္မယ္ဆုိတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ေတြ ပညာေရးဌာနမွာ က်ေနာ္ မေတြ႔ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ပညာေရးဌာန အေျပာင္းအလဲက နဂိုအစိုးရလက္ထက္ကအတိုင္းပဲ။ ဘာမွ သိသာထင္ရွားတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈမရွိဘူးလို႔ က်ေနာ္က ေျပာတာပါ။ ေမး - အဲဒါဆိုရင္ ဆရာေျဖတဲ့အထဲမွာ အရင္လူေတြပဲ ပါတယ္ဆိုေတာ့ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ လက္ထက္တုန္းက ေလးပြင့္ဆိုင္ ေတြ႔ဆံုပဲြမွာ လက္မွတ္ထုိးၾကတဲ့ လူႀကီးေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒီကတိကဝတ္ေတြကေရာ ဒီအခန္းက႑၊ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ ပါလာတာ ရွိပါသလားဆရာ။ ေျဖ - အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာေရာ၊ ပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္း ၅ ႏွစ္မွာေရာ ေလးပြင့္ဆိုင္ ေဆြးေႏြးပဲြတုန္းက သေဘာတူညီခဲ့တဲ့၊ ကတိကဝတ္ျပဳခဲ့တဲ့အခ်က္ေတြ ဘာမွ မပါခဲ့ဘူး။ ဥပမာေျပာရရင္ ေလးပြင့္ဆုိင္ေဆြးေႏြးပဲြမွာ သေဘာတူခဲ့တာက ပညာေရးစီမံကိန္း ေရးဆဲြတဲ့အခါ၊ ပညာေရးမူဝါဒ ေရးဆဲြတဲ့အခါ၊ ဥပေဒေတြ ေရးဆဲြတဲ့အခါမွာ သက္ဆုိင္ရာ ျပည္သူလူထုနဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြ၊ ဆရာေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ၿပီးမွ ေရးဆဲြမယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ အခုထိ မရေသးဘူး။ အမ်ဳိးသားပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းကိုယ္၌က ေက်ာင္းသားေတြ၊ ဆရာေတြ မသိဘဲနဲ႔၊ လူထုအဖဲြ႔အစည္းေတြ မသိဘဲနဲ႔ ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနက ေရးလိုက္တာျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပထမအခ်က္ကိုက ျပည္သူလူထုရဲ႕ ပါဝင္မႈမရွိဘူးဆိုတာ ေတြ႔တယ္။ ေနာက္ တေလၽွာက္လံုးခ်ဳပ္ကိုင္ခဲ့တာ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ေလၽွာ႔ခ်လိုက္ဖို႔။ အခု အမ်ဳိးသားပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းတခုလံုးက ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္တဲ့ ေအာက္မွာ ေရးဆဲြထားတာ။ အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ့္ က႑အားလံုးကလည္း ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္တာ။ ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနကပဲ ခ်ဳပ္ကိုင္ၿပီးေတာ့ အရာရာကို သင္႐ိုးညႊန္းတမ္း ေရးဆဲြတာ၊ စစ္ေဆးတာ၊ ဆရာေတြခန္႔ထားတာ အားလံုးက ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့စနစ္ ျဖစ္ေနတယ္။ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈက ဘာမွထူးျခားတာ မေတြ႔ဘူး။ ဒီမိုကေရစီဦးတည္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတာင္ မေတြ႔ဘဲနဲ႔ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္တဲ့ ပညာေရးစနစ္ကိုပဲ ဆက္လက္ကိုင္စဲြေနတယ္ဆိုတာ ေတြ႔ပါတယ္။ ေမး - အဲဒါဆိုရင္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈေတြ အရမ္းမ်ားေနတဲ့ အမ်ဳိးသားပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ၿပီးသြားေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ၂၁ ပင္လံုကို သြားေနတဲ့ ဒီမိုကေရစီ ဖက္ဒရယ္ႏိုင္ငံစနစ္ကို ထူေထာင္မယ္ဆိုတဲ့ ေနရာမွာေရာ လက္ရွိ အမ်ဳိးသားပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းက ဘယ္ေလာက္ထိေအာင္ ပံ့ပိုးမႈေတြ လုပ္ေပးႏိုင္မယ္လုိ႔ ဆရာျမင္ထားပါသလဲ။ ဒီစီမံကိန္းႀကီးက လုပ္ေရာ လုပ္ေပးႏိုင္ပါ့မလား။ ေျဖ - အခု အမ်ဳိးသားပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရည္မွန္းတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပဲြကေနၿပီးေတာ့ ဖက္ဒရယ္ႏိုင္ငံ ထူေထာင္ဖုိ႔ကို ပံ့ပိုးေပးတာ မေတြ႔ဘူး။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွာ ႏုိင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္ရွိတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပဲြနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ႏိုင္ငံမွာ ေနထိုင္တဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြ၊ လက္နက္ကိုင္ အဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ ဖက္ဒရယ္ႏိုင္ငံ ထူေထာင္ဖုိ႔ ရည္မွန္းခ်က္ ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီရည္မွန္းခ်က္ရွိေနတဲ့ အခ်ိန္မွာပဲ ျပ႒ာန္းလိုက္တဲ့ အမ်ဳိးသားပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းက ဖက္ဒရယ္ႏုိင္ငံ ထူေထာင္မယ့္ ရည္မွန္းခ်က္ လံုးဝ မပါဘူး။ ဘယ္အခ်က္ေတြကို ေထာက္ျပခ်င္သလဲဆိုေတာ့ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈက အဓိကက်တယ္။ ဖက္ဒရယ္ႏိုင္ငံ ထူေထာင္မယ္ဆုိရင္ သက္ဆုိင္ရာလူမ်ဳိးေတြမွာ၊ သက္ဆုိင္ရာေဒသေတြမွာ ပညာေရးက ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ရွိဖို႔လိုတယ္။ အခု ပညာေရးစီမံကိန္းက ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ကို ဦးစားေပးတာ မဟုတ္ဘူး။ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈနဲ႔ ေရးထားတဲ့အတြက္ ဖက္ဒရယ္ကိုဦးတည္တဲ့ စီမံခန္႔ခဲြမႈမ်ဳိး မဟုတ္ဘူး။ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းဆုိရင္ ဖက္ဒရယ္ႏိုင္ငံ ထူေထာင္မယ္ဆိုရင္ သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္ေတြမွာ၊ သက္ဆိုင္ရာေဒသေတြမွာ ေဒသဆိုင္ရာ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းေတြ ရွိဖို႔လိုတယ္။ ေဒသရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈေတြ၊ ဓေလ့ထံုးစံေတြ၊ ေဒသရဲ႕ သမိုင္းေတြ၊ ေဒသရဲ႕ ပညာဉာဏ္ေတြ၊ ေဒသသံုး ဘာသာစကားေတြကို ဦးတည္တဲ့ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းမ်ဳိး ျဖစ္သင့္တယ္။ အခု အမ်ဳိးသားပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းက ေဖာ္ျပလိုက္တဲ့ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းကို ဗဟိုကပဲ ေရးမယ္။ ဖတ္စာကိုလည္း ဗဟိုကပဲ ေရးမယ္။ တျပည္လံုးမွာ ဒီအတုိင္းပဲ သင္ရမယ္ဆိုေတာ့ ဒါ မျဖစ္ဘူး။ နဂိုကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံ ပညာေရးက ဗဟိုကေန ေရးဆဲြၿပီးေတာ့ ျပ႒ာန္းလိုက္တဲ့ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းက ျပည္နယ္ေတြ၊ တုိင္းရင္းသားေဒသနဲ႔ မကိုက္ညီဘူးဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ခဲ့ၿပီးၿပီ။ အခုလက္ရွိ အစိုးရမွာလည္း ဒီပံုစံအတုိင္းပဲ ျပန္လုပ္တယ္။ ဗဟိုကေန ေရးဆဲြတဲ့ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္း၊ ဗဟိုကေနေရးတဲ့ ဖတ္စာအုပ္ကိုပဲ ျပည္နယ္ေတြမွာ သင္ခိုင္းေတာ့ ျပည္နယ္ေတြမွာ ဒါ ကိုက္ညီမႈမရွိဘူး။ မရွိတဲ့အတြက္ ဒါဟာ ဖက္ဒရယ္ကို ရည္ရြယ္တာမဟုတ္ဘူး။ ဖက္ဒရယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ကူးေတာင္ မပါဘူး။ ကေလးေတြရဲ႕ မိခင္ဘာသာစကား၊ ဖက္ဒရယ္ႏိုင္ငံ ထူေထာင္ေတာ့မယ္၊ က်ေနာ္တုိ႔ႏိုင္ငံမွာ ေနထိုင္တဲ့ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေတြ၊ သူတို႔ရဲ႕ ကုိယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ေတြကို အသိအမွတ္ျပဳေတာ့မယ္ဆိုရင္ သူတို႔ရဲ႕ ဘာသာစကားေတြ အသိအမွတ္ျပဳဖို႔လိုတယ္။ ကေလးေတြရဲ႕ မိခင္ဘာသာစကားက ေက်ာင္းသံုးဘာသာစကား ျဖစ္သင့္တယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ တေလၽွာက္လံုး အႀကံေပးလာတာ။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေပါင္းမ်ားစြာ ေနထိုင္တယ္။ ဘာသာစကား မ်ဳိးကဲြေတြရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဘာသာစကား သံုးမ်ဳိးစနစ္ကို က်ေနာ္တုိ႔ တေလၽွာက္လံုး တိုက္တြန္းလာတယ္။ တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးေတြကလည္း ေတာင္းဆိုတယ္။ ကေလးရဲ႕ မိခင္ဘာသာစကားကို အေျချပဳတဲ့ ဘာသာစကား သံုးမ်ဳိးစနစ္ကို ျဖစ္ေစခ်င္တယ္။ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေတြက ဒါကို လိုလားတယ္။ အခု အမ်ဳိးသားပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းက မိခင္ဘာသာစကားကို အေျချပဳတဲ့ ဘာသာစကား သင္ၾကားေရးမ်ဳိး မဟုတ္ဘူး။ ဗမာဘာသာစကားကိုပဲ မ႑ိဳင္ျပဳတဲ့ ပညာေရးအမ်ဳိးအစား ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါ တုိင္းရင္းသားေတြလိုလားခ်က္ မဟုတ္ဘူး။ ဖက္ဒရယ္ကို ဦးတည္တာ မဟုတ္ဘူး။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုလည္း ဦးတည္မႈမရွိဘူး။ ဘာသာစကားမွာ အဲဒါေတြ ေတြ႔တယ္။ ဆရာခန္႔ထားမႈနဲ႔ ပတ္သက္ရင္လည္း ဆရာေတြကို ဗဟိုကပဲ ခန္႔တာပဲ၊ ဗဟိုကပဲ ခ်ဳပ္ကိုင္မယ္၊ ဗဟိုကပဲ ေနရာေဒသေတြကို ေရႊ႕ေျပာင္းမယ္ဆိုရင္ တုိင္းရင္းသားေဒသက သူတုိ႔နဲ႔ကိုက္ညီတဲ့ သူတို႔ဘာသာစကား နားလည္တဲ့၊ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထံုးစံေတြ နားလည္တဲ့ ဆရာေတြ ရမွာမဟုတ္ဘူး။ အခုဆိုရင္ အဲဒီအခက္အခဲ အမ်ားႀကီး ေတြ႔ေနရတယ္။ ပညာေရးဌာနက ဆရာေတြ ပို႔လိုက္တယ္။ ျပည္နယ္ေတြကို ပို႔လိုက္တယ္။ ေဒသစကားလည္း နားမလည္၊ ေဒသယဥ္ေက်းမႈလည္း နားမလည္။ အခက္အခဲ ေတြ႔တယ္။ ဆရာမွာလည္း အခက္အခဲ ေတြ႔တယ္။ ေက်ာင္းသားလည္း အခက္အခဲ ေတြ႔တယ္။ အဲဒီအတြက္ ဆရာခန္႔ထားမႈကလည္း ေဒသအလိုက္ ေရြးခ်ယ္ခန္႔ထားပိုင္ခြင့္ ရွိသင့္တယ္။ အခု မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းက အဲဒီအခြင့္အေရး မပါဘူး။ အဲဒီအတြက္ တိုင္းရင္းသားေတြ လိုလားတဲ့အခ်က္ မပါဘူး။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ဦးမတည္ဘူး။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ထူေထာင္ထားတဲ့ ဖက္ဒရယ္ကိုလည္း ဦးမတည္ဘူး။ ေမး - ေက်ာင္းသားသမဂၢ ျပန္လည္ဖဲြ႔စည္းခြင့္ ရရွိဖို႔နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ေရာ၊ အခုအစိုးရသစ္မွာ ေရးဆဲြထားတဲ့ plan ထဲမွာ ထည့္ထားတဲ့ အမ်ဳိးသားပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းထဲမွာ ရာခိုင္ႏႈန္း ဘယ္ေလာက္ထိေအာင္ ပါတာ ေတြ႔ရပါလဲ။ ပါဝင္မႈ ရွိ၊ မရွိ သိခ်င္ပါတယ္။ ေျဖ - ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ ပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းမွာ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား လြတ္လပ္စြာ ဖဲြ႔စည္းခြင့္နဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ တစိုးတစိမွ မပါဘူး။ ေက်ာင္းသားေတြ တေလၽွာက္လံုး ေတာင္းဆိုခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား လြတ္လပ္စြာ ဖဲြ႔စည္းခြင့္ ေတာင္းဆိုခဲ့တယ္။ အရင္ အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒကို ျပင္ဆင္တဲ့ ဥပေဒမွာေတာ့ တကၠသိုလ္ပဋိညာဥ္မ်ားနဲ႔အညီ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား ဖဲြ႔စည္းခြင့္ရွိမည္ ဆုိတဲ့ စာေၾကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုအပိုဒ္ေတာင္မွ စီမံကိန္းထဲမွာ မပါေတာ့ဘူး။ စီမံကိန္းမွာ ဘာပါလဲဆိုေတာ့ ၅ ႏွစ္အတြင္းမွာ တကၠသိုလ္မ်ားရဲ႕ ပဋိညာဥ္ ေရးဆဲြမည္ ဆိုတာ ပါတယ္။ ပဋိညာဥ္လည္း အခုထိ မရွိေသးဘူး။ ၅ ႏွစ္အတြင္း ေရးဆဲြမယ္ဆိုေတာ့ ပဋိညာဥ္ ျပင္ဆင္တဲ့ ဥပေဒအရဆိုရင္ တကၠသိုလ္ပဋိညာဥ္အရ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား ဖဲြ႔စည္းခြင့္ေပးမယ္ဆိုေတာ့ ပဋိညာဥ္မရွိတဲ့အတြက္ တရားဝင္ဖဲြ႔စည္းခြင့္ မရွိေသးဘူး။ ေက်ာင္းသားေတြ ေတာင္းဆိုတဲ့အခ်က္က အမ်ဳိးသားပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းမွာ ပါဝင္တာ မရွိဘူး။ ဒါေပမယ့္ ရန္ကုန္တုိင္း အစိုးရကေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့လပိုင္းမွာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ အေဆာက္အအံု ျပန္ေဆာက္မယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ေျပာဆုိေဆာင္ရြက္တာ ေတြ႔တယ္။ အဲဒီအခ်က္က ေက်ာင္းသားေတြ လိုလားခ်က္နဲ႔ လဲြေနတယ္လို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္။ ေက်ာင္းသားေတြက ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား လြတ္လပ္စြာ ဖဲြ႔စည္းခြင့္ လိုလားတယ္။ သူတုိ႔ တကၠသိုလ္ကိုလည္း လြတ္လပ္စြာ ဖဲြ႔စည္းခ်င္တယ္။ ေက်ာင္းသားသမဂၢေတြ လြတ္လပ္စြာ ဖဲြ႔စည္းၿပီးေတာ့မွ ေက်ာင္းသားေတြ၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢေတြရဲ႕ သေဘာဆႏၵနဲ႔ ေက်ာင္းသားသမဂၢ အေဆာက္အအံုကို ေဆာက္သင့္တယ္။ အဲဒီအျပင္ကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားသမဂၢက သမိုင္းအစဥ္အလာႀကီးတဲ့ သမဂၢျဖစ္တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးသမုိင္းတေလၽွာက္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ဆန္႔က်င္ေရး သမုိင္းတေလၽွာက္မွာ ေက်ာင္းသားသမဂၢရဲ႕ အခန္းက႑က ႀကီးမားခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းသားေတြ အသက္စြန္႔လႊတ္ခဲ့ရတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြ ဘဝစြန္႔လႊန္ခဲ့ရတယ္။ ေထာင္က်ခံရတယ္။ ေက်ာင္းထုတ္ခံရတယ္။ အမ်ဳိးမ်ဳိး ဘဝေတြ ေပးဆပ္ၿပီးေတာ့ ႀကိဳးပမ္းခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းသားသမဂၢကိစၥ၊ ေက်ာင္းသားသမိုင္း၊ ဒီသမုိင္းက ေလးနက္တယ္။ ေလးနက္တဲ့သမိုင္းကို အလြယ္တကူ မေဆာင္ရြက္သင့္ဘူး။ ရန္ကုန္တိုင္းအစိုးရက ေက်ာင္းသားသမုိင္းမွာ ပါဝင္ခဲ့တဲ့ ပုဂိၢဳလ္မ်ားနဲ႔ တိုင္ပင္မႈ မရွိခဲ့ဘဲနဲ႔၊ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ တိုင္ပင္မႈမရွိဘဲနဲ႔ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား လြတ္လပ္စြာ ဖဲြ႔စည္းခြင့္ကို ဥပေဒအရ ျပ႒ာန္းျခင္း မရွိေသးဘဲနဲ႔ ေက်ာင္းသားသမဂၢကို အလ်င္စလို ေဆာက္တဲ့ကိစၥကေတာ့ မွားတယ္လုိ႔ က်ေနာ္ ျမင္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္လည္း အခု ေက်ာင္းသားသမဂၢ၊ ေက်ာင္းသားသမိုင္းမွာပါတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ေတြက ကန္႔ကြက္တယ္၊ လက္ရွိ ေက်ာင္းသားသမဂၢေတြကလည္း ကန္႔ကြက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဒီအေဆာက္အအံုက ေဆာက္လို႔မရေသးဘဲ ရပ္တန္႔သြားတယ္။ အရင္ဆံုး လိုအပ္တာက ေက်ာင္းသားေတြ လြတ္လပ္စြာ သမဂၢဖဲြ႔စည္းခြင့္ကို ဥပေဒနဲ႔ အျမန္ဆံုး ျပ႒ာန္းေပးသင့္တယ္။ ေမး - ဆရာတို႔ NNER အဖဲြ႔ကေရာ ပညာေရးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေရွ႕ဆက္ၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုမ်ဳိး ဆက္လုပ္သြားဖို႔ အစီအစဥ္ေတြ ရွိပါလဲ။ ေျဖ - က်ေနာ္တုိ႔ NNER ရဲ႕ မူလရည္မွန္းခ်က္ကိုက ျပည္သူလူထုလုိလားတဲ့ ပညာေရးမူဝါဒမ်ဳိး ျဖစ္ဖုိ႔၊ ျပည္သူလူထုလုိလားတဲ့ ပညာေရးစနစ္မ်ဳိး ျဖစ္ဖို႔ အစကတည္းက အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့တာ။ ဒါေၾကာင့္ NNER က ေဒသအႏွံ႔ကို သြားခဲ့ၿပီးေတာ့ ေဒသခံေက်ာင္းသားနဲ႔ ဆရာေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုညိႇႏိႈင္းၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ သေဘာဆႏၵကို ေမးျမန္းခဲ့တယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ စုေပါင္းေနထိုင္တဲ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေတြ၊ သူတုိ႔ရဲ႕ ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ ပညာေရးမ်ဳိးျဖစ္ေအာင္ က်ေနာ္တို႔ NNER က ေဆာင္ရြက္မယ္။ အခုဆိုရင္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေတြ ျဖစ္ေစခ်င္တာ၊ ဖက္ဒရယ္ႏိုင္ငံ ထူေထာင္မယ္၊ ဖက္ဒရယ္ႏိုင္ငံနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ ပညာေရးစနစ္ ျဖစ္ေစခ်င္တယ္။ အဲဒီအတြက္ က်ေနာ္တုိ႔ NNER ကေတာ့ ဖက္ဒရယ္ပညာေရးစနစ္ကို အေထာက္အကူျပဳတဲ့ စီမံခန္႔ခဲြမႈေတြ၊ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ေတြ၊ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းေတြ၊ မိခင္ဘာသာစကား အေျချပဳတဲ့ ပညာေရးစနစ္ေတြ ျဖစ္ဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တုိ႔ NNER က တိုက္တြန္းႏိႈးေဆာ္တယ္။ လက္ေတြ႔မွာလည္း ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ပညာေရးလုပ္ငန္းေတြကို NNER က အားေပးကူညီမယ္။ အခု အစိုးရနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ကိုလည္း တိုင္းရင္းသားေတြ လိုလားတဲ့ ပညာေရးအမ်ဳိးအစားျဖစ္ဖုိ႔၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔ တိုက္တြန္းသြားမယ္။ ဒါ ဆက္လုပ္ဖို႔ရွိတယ္။ အဲဒီအတြက္ လာမယ့္ေမလဆန္းမွာ NNER က တတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ညီလာခံေခၚဖို႔ရွိတယ္။ အဲဒီညီလာခံမွာ NNER ကေနၿပီးေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ၄ ႏွစ္က ေရးဆဲြခဲ့တဲ့ ပညာေရးမူဝါဒ အႀကံေပးခ်က္ကို က်ေနာ္တို႔ ျပန္လည္ၿပီးေတာ့ ျပင္ဆင္ဖုိ႔ရွိတယ္။ အဲဒါက ေဒသဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ကိုက္ညီေအာင္ ျပင္ဖို႔လိုတယ္။ ဖက္ဒရယ္ႏိုင္ငံေရးစနစ္နဲ႔ ကိုက္ညီမယ့္ ပညာေရးျဖစ္ေအာင္ ျပင္ဖုိ႔လိုတယ္။ ေနာက္တခုက ႏိုင္ငံတကာမွာ သြားေနတဲ့ ေရရွည္တည္တံ့တဲ့ ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးကို ဦးတည္တဲ့ ပညာေရးစနစ္နဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ဖုိ႔လိုတယ္။ က်ေနာ္တု႔ိရဲ႕ညီလာခံမွာ အဲဒီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လုပ္မယ္။ ေနာက္ အစိုးရျပင္ပမွာ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ပညာေရးလုပ္ငန္းေတြ၊ ဌာေနတိုင္းရင္းသားေတြ ထူေထာင္ထားတဲ့ ပညာေရးလုပ္ငန္းေတြ ရွိတယ္။ ေဒသခံေတြ ထူေထာင္ထားတဲ့ ပညာေရးလုပ္ငန္းေတြ ရွိတယ္။ အဲဒါေတြကို NNER ကေန အားေပးျမႇင့္တင္တဲ့လုပ္ငန္းေတြ ဆက္ၿပီးလုပ္သြားမွာပါ။ အဲဒါကို ညီလာခံမွာ က်ေနာ္တို႔ ေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္အျဖစ္နဲ႔ ခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္သြားမွာပါ။