ရခိုင္ျပည္နယ္ ေမာင္ေတာခ႐ိုင္အတြင္း တိုင္းရင္းသားမဟုတ္သူေတြကို ထုတ္ေပးထားတဲ့ ႏိုင္ငံသား ကတ္ျပားေတြကို တရားမ၀င္ေၾကာင္းေၾကညာဖို႔ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ မူလအခြင့္အေရးႏွင့္ အထူးကိစၥရပ္ မ်ား ၾကားနာစံုစမ္းေရးအဖြဲ႔က ရခိုင္ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မွာ ဒီေန႔ အႀကံျပဳအစီရင္ခံစာ တင္သြင္းလိုက္ ပါတယ္။ ေမာင္ေတာခ႐ိုင္ ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရး လုပ္ငန္းေတြမွာ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားဥပေဒနဲ႔မညီပဲ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္ဆိုၿပီး စစ္ေတြ၊ ေမာင္ေတာ၊ ရေသ့ေတာင္စတဲ့ ၿမဳိ႕ေတြမွာ ရက္ရွည္ဆႏၵျပပြဲေတြ ျပဳလုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာပဲ ရခိုင္ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မွာ အစီရင္ခံစာကို တင္သြင္း လိုက္တာပါ။ ၾကားနာစံုစမ္းေရးအဖြဲ႔ဟာ ေမာင္ေတာနဲ႔ ဘူးသီးေတာင္က ေဒသခံေတြ၊ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ ႏိုင္ငံသား သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံသားျပဳခြင့္ရသူဆိုင္ရာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး အဖြဲ႔၀င္ေတြကို ေတြ႔ဆံုၾကားနာခဲ့ၿပီး ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ ၁၉၈၂ ႏိုင္ငံသားဥပေဒနဲ႔ညီ၊ မညီ ကို အဓိကစံုစမ္းခဲ့ပါတယ္။ ေမာင္ေတာနဲ႔ ဘူးသီးေတာင္ ႏွစ္ၿမိဳ႕စလံုးမွာၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရးေကာ္မတီေတြဟာ ဥပေဒနဲ႔အညီ လိုအပ္တဲ့ သက္ေသခံအေထာက္အထားေတြ မွန္ကန္မႈရွိ မရွိ အေသအခ်ာစံုစမ္းမႈ မလုပ္ခဲ့ၾကပဲ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ေထာက္ခံခဲ့ၾကတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားၿပီး တခ်ိဳ႕သက္ေသခံအေထာက္အထားေတြဟာ လိမ္လည္ ျဖည့္သြင္းထားတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ မူလအခြင့္အေရးနဲ႔ အထူးကိစၥရပ္မ်ား ၾကားနာစံုစမ္းေရးေကာ္မတီဥကၠ႒ ဦးထြန္းေအာင္သိန္းက "ေလ့လာစံုစမ္းတဲ့အခါမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ လ၀က ၫႊန္ၾကားေရးမႉး ဦး၀င္းလြင္ က ၂၀၁၇ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၃ ရက္ရက္စြဲနဲ႔ ေပးပို႔တဲ့စာအရ လ၀က ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီးက ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရးျမန္ဆန္ေအာင္ ျပည္နယ္အဆင့္ ႏိုင္ငံသား၊ ႏိုင္/ျပဳ စိစစ္ေရးေကာ္မတီအေနနဲ႔ ထပ္ၿပီး စိစစ္စရာမလိုပဲ အစည္းအေ၀းဆံုးျဖတ္ခ်က္ပံုစံအတိုင္း လက္မွတ္ထိုးရမယ္လို႔ ၫႊန္ၾကားထားတာ ေတြ႔ရတယ္။ ျပည္နယ္အဆင့္ကလည္း ဒီအတိုင္းပဲ မစိစစ္ပဲလက္မွတ္ ထုိုးေပးရတယ္ဆိုတာ ထင္ရွားေနတယ္။ ဒါဟာ ႏိုင္ငံသားဥပေဒနဲ႔ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြကို ေက်ာ္လြန္လုပ္ေဆာင္တာ ျဖစ္ပါတယ္" လို႔ ဒီဗြီဘီကို ေျဖၾကားပါတယ္။ ၾကားနာစံုစမ္းေရးေကာ္မတီရဲ့ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြအရ ေမာင္ေတာခ႐ိုင္ထဲက ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရး လုပ္ငန္းေတြဟာ ၁၉၈၂ ျမန္မာႏိုင္ငံသားဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္ေတြနဲ႔ မညီသလို လိုအပ္တဲ့သက္ေသခံ အေထာက္အထားေတြ၊ လူေတြ႔စစ္ေဆးတာေတြ၊ အမႈတြဲပါ သက္ေသခံအေထာက္အထားနဲ႔ ေျမျပင္ အေျခအေန ကိုက္ညီမႈ ရွိ မရွိ စံုစမ္း စစ္ေဆးတာေတြလံုး၀မရွိခဲ့သလို ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ ေကာ္မတီမွာ ဦးေဆာင္ပါ၀င္ရတဲ့ အရာရွိေတြဟာ အေျပာင္းအလဲေတြျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ တာ၀န္ခံႏိုင္တာမရွိတာကို ေတြ႕ရတယ္လို႔လည္း အစီရင္ခံစာမွာ သံုးသပ္ထားပါတယ္။ "ဒါက ရခိုင္ျပည္နယ္အစိုးရက ၫႊန္ၾကားစာအမွတ္ ၆၆/၆ နဲ႔ ၫႊန္ၾကား လုပ္ကိုင္ေစတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ရခိုင္ျပည္နယ္အစိုးရကပဲ ဒီအားနည္းခ်က္ေတြအေပၚမွာ တာ၀န္ယူရပါလိမ့္မယ္" လို႔ ဦးထြန္းေအာင္သိန္းက ေျပာပါတယ္။ ၿမိဳ႕နယ္နဲ႔ ျပည္နယ္အဆင့္ ႏိုင္ငံသား၊ ႏိုင္ငံသားျပဳခြင့္ရသူ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕မွာ လြတ္လပ္တဲ့ အရပ္ဖက္ကိုယ္စားလွယ္ ၂ ဦးကိုထည့္သြင္းဖြဲ႕စည္းဖို႔၊ ေမာင္ေတာ ခ႐ိုင္ထဲမွာ တိုင္းရင္းသားမဟုတ္သူေတြကို ထုတ္ေပးထားခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကပ္နဲ႔ ႏိုင္ငံသားျပဳခြင့္ရသူ ကတ္ျပားေတြကို တရားမ၀င္ေၾကညာၿပီး ျပန္သိမ္းဖို႔၊ လ၀ကဌာနအေနနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲက ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ တတ္သိနားလည္သူေတြ၊ အရပ္ဖက္အဖြဲ႕စည္းေတြနဲ႔ ၁၉၈၂ ႏိုင္ငံသားဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္ေတြ၊ ဆက္စပ္ဥပေဒလုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြကို ပြင့္လင္းျမင္သာ ေဆြးေႏြးၿပီးမွ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ဖို႔၊ ၂၀၁၆ ၾသဂုတ္လက ၂၀၁၇ မတ္လအထိ ကာလအတြင္း ႏိုင္ငံသား၊ ႏိုင္/ျပဳကပ္ျပားေတြ ထုတ္ေပးခဲ့တဲ့ တာ၀န္ရွိသူေတြကို အေရးယူေပးဖို႔ စတဲ့ အႀကံျပဳခ်က္ကို ၆ ခ်က္ကို ၾကားနာစံုစမ္းေရး အဖြဲ႕ရဲ့ အစီရင္ခံစာမွာအႀကံျပဳထားပါတယ္။ အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ဦးထြန္းေအာင္သိန္းက "ဒါဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကို အႀကံျပဳတင္ျပထားတာသာ ျဖစ္ၿပီး ဘယ္လိုဆက္လက္ေဆာင္ရြက္မလဲဆိုတာကိုေတာ့ လႊတ္ေတာ္မွာေဆြးေႏြးၿပီးမွသာ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္မွာျဖစ္တယ္" လို႔ ေျပာပါတယ္။ ၾကားနာစံုစမ္းေရးအဖြဲ႕က ေမာင္ေတာနဲ႔ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ေတြက ေဒသခံျပည္သူေတြက ႏို္င္ငံသားကပ္နဲ႔ ႏိုင္ျပဳကပ္ေတြ ထုတ္ေပးတဲ့ေနရာမွာ ၁၉၈၂ ျမန္မာႏိုင္ငံသားဥပေဒနဲ႔ မညီတဲ့ အေၾကာင္း ကန္႔ကြက္စာေတြ ရခိုင္ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကို ေရာက္လာတဲ့အတြက္ လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌရဲ့ တာ၀န္ေပးခ်က္အရ အဖြဲ႕၀င္ ၇ ဦးနဲ႔ ေမာင္ေတာခ႐ိုင္ထဲမွာ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၄ က ၂၆ ထိ ၾကားနာ စံုစမ္းမႈေတြလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ သတင္း၊ ဓာတ္ပံု - ကိုေအာင္