အစိုးရအေနနဲ႔ တကယ္ပဲ စစ္မွန္တဲ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ဖုိ႔အတြက္ လူထုရဲ႕အသံကို နားေထာင္ၿပီးေတာ့ လုပ္ေဆာင္သြားပါလို႔ ကခ်င္အမ်ဳိးသမီးအစည္းအ႐ုံး - ထုိင္းႏုိင္ငံ (KWAT) ရဲ႕ ေျပာခြင့္ရ မြန္းေနလီက တုိက္တြန္းေျပာဆုိပါတယ္။ လက္ရွိ ကခ်င္ေဒသမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ တုိက္ပြဲအေျခအေန၊ အဲဒီေဒသက လူထုေတြ ခံစားေနရတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မြန္းေနလီကို ဒီဗြီဘီက ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းထားပါတယ္။ ေမး - အခုကေတာ့ စစ္ပဲြေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိေနတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြ ရွိေနတယ္။ ကခ်င္နယ္စပ္၊ ရွမ္းနယ္စပ္ေတြမွာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတြမွာလည္း ကခ်င္အမ်ဳိးသမီးအစည္းအ႐ံုးက သြားၿပီးသတင္းေတြယူ၊ ကူညီေထာက္ပံ့မႈေတြ လုပ္ေနတဲ့အခါက်ေတာ့ ညီမတို႔အေတြ႔အႀကံဳေပါ့ေနာ္။ အဲဒီနယ္ေျမရဲ႕ အေျခအေနေတြ ဘယ္လိုရွိေနတယ္ဆိုတာ အရင္ဆံုး စၿပီးေျပာျပေပးပါလား။ ေျဖ - ဟုတ္ကဲ့။ က်မတို႔ ကခ်င္ေဒသမွာဆိုရင္ စစ္ပဲြေတြ စျဖစ္တာ ၂၀၁၁ ကတည္းကေပါ့။ အခုဆိုရင္ ႏွစ္က ေတာ္ေတာ္ၾကာသြားၿပီေပါ့ေနာ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ရက္ေတြမွာလည္း စစ္ပဲြေတြ ပိုၿပီးျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျဖစ္လာတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြက အမ်ားႀကီး ထြက္ေျပးေနရတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီထဲမွာမွ ကေလးေတြ၊ လက္နက္ႀကီးေတြပစ္ၿပီး အသတ္ခံရတဲ့ကိစၥေတြ ရွိေနတယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြဆိုရင္လည္း လမ္းသြားလမ္းလာ အေျခအေနမွာ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ ခံရတာတို႔၊ အဓမၼျပဳက်င့္ခံရတာတို႔ ရွိေနတဲ့သတင္းေတြ က်မတို႔ သိေနရတယ္ေပါ့ေနာ္။ ၿပီးေတာ့ လူထုေတြလည္း ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနရတဲ့အေပၚမွာ တခ်ဳိ႕ဆိုရင္ ဖမ္းဆီး႐ိုက္ႏွက္ခံရတဲ့ အေျခအေနေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရွိေနတယ္။ ေလယာဥ္နဲ႔ပစ္တဲ့ ဗံုးေတြေၾကာင့္ ဘုရားေက်ာင္းေတြ ပ်က္စီးမႈေတြရွိတယ္။ ဘုရားေက်ာင္းမွာရွိေနတဲ့ ျပည္သူေတြ၊ ဘာသာေရးဆရာေတြ ေၾကာက္အားလန္႔အားနဲ႔ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ၿပီးေတာ့ တျခားႏိုင္ငံကို ခိုလႈံေနရတဲ့ အေျခအေနေတြ။ ေမး - တျခားႏိုင္ငံဆိုတာ တ႐ုတ္ျပည္ေပါ့ေနာ္။ ေျဖ - ဟုတ္၊ တ႐ုတ္ျပည္ဘက္မွာပါ။ နီးတယ္၊ နယ္စပ္ဆိုေတာ့။ အဲဒီထဲမွာဆိုရင္ အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ ကေလးေတြက ေတာ္ေတာ္ေလး ဒုကၡခံေနရတယ္ေပါ့ေနာ္။ ထြက္ေျပးရၿပီဆိုေတာ့ ကေလးရွိတဲ့ အမ်ဳိးသမီးဆိုရင္ ပိုၿပီးေတာ့ ဆိုးဆိုးဝါးဝါးခံရတယ္။ ခုခ်ိန္ဆို ေတာ္ေတာ္ေအးတယ္ေလ။ ေအးတဲ့ရာသီအခ်ိန္ဆိုေတာ့ သူတို႔မွာ အဝတ္အထည္ေတြ မလံုေလာက္ဘူး။ ၿပီးေတာ့ ေစာင္ေတြ၊ အေႏြးထည္ေတြ မလံုေလာက္တဲ့ ကိစၥေတြေပါ့ေနာ္။ ဒီဒဏ္ကိုလည္း သူတို႔က ေတာ္ေတာ္ေလးကို ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ခံေနရတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေမး - အဲဒီေနရာမွာ က်ေနာ္ ျဖတ္ေမးခ်င္တာကေလး၊ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၁၀ ရက္ေန႔ဆိုရင္ ကမာၻ႔လူ႔အခြင့္အေရးေန႔ေလ။ အခု ေျပာတဲ့အတိုင္းဆိုရင္ နယ္စပ္ေဒသေတြမွာ၊ အထူးသျဖင့္ ကခ်င္နယ္စပ္ေတြမွာ ဒုကၡသည္ေတြ မ်ားေနတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကလည္း ရွိေနတယ္ေပါ့။ ေစာေစာကေျပာသလို လက္နက္ႀကီးနဲ႔ပစ္လို႔ ကေလးေတြ ေသတာတုိ႔၊ လူေတြ ေသတာတို႔ ျဖစ္ေနတဲ့အပိုင္းေတြေပါ့ေလ။ ေလယာဥ္ပ်ံနဲ႔ပစ္တယ္ ဘာညာ ဆိုတာက အစိုးရဘက္ကေပါ့ေလ။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရသတင္းစာေတြဘက္က၊ အစိုးရ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူေတြဘက္က ေျပာေတာ့လည္း ဒီလိုမ်ဳိး ရြာေတြကို လက္နက္ႀကီးနဲ႔ ပစ္တာက တဘက္က ေတာ္လွန္ေရးအဖဲြ႔အစည္းေတြဘက္ကလို႔ ေျပာတယ္ေပါ့ေလ။ အခုလို ေတာ္လွန္ေရးအဖဲြ႔အစည္းေတြဘက္က ေျပာျပန္ေတာ့လည္း အစိုးရဘက္ကလုပ္တယ္လို႔ ေျပာတယ္ေပါ့။ အဲဒီအေပၚမွာေရာ ေတာ္လွန္ေရးအဖဲြ႔အစည္းေတြဘက္က ပစ္တဲ့ လက္နက္ႀကီးေတြေရာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလား။ အစိုးရဘက္ကခ်ည္းပဲလား။ ဘယ္လို အေတြ႔အႀကံဳမ်ဳိး၊ ဘယ္လို သတင္းမ်ဳိးေတြ ရလဲ။ ေျဖ - ဟုတ္ကဲ့။ က်မတို႔ အဲဒီက ေဒသခံလူထုေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းတဲ့အခါ သူတို႔ရဲ႕ ေျပာျပခ်က္အရဆိုရင္ လက္နက္ႀကီးေတြလာတာက တပ္မေတာ္ တပ္ေတြစြဲထားတဲ့ဘက္ကလာတဲ့ လက္နက္ႀကီးေတြ ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ သူတုိ႔က အတိအလင္း ေျပာျပတာရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ ၿပီးေတာ့ ခံရတဲ့လူထုေတြ၊ လမ္းသြားလမ္းလာေတြ စစ္ေဆးေမးျမန္းၿပီးေတာ့ ႏွိပ္စက္တယ္။ ဒီကိစၥေတြဆိုရင္ သူတုိ႔ရဲ႕ ေျပာျပခ်က္အရကေတာ့ တပ္မေတာ္ စစ္သားေတြ ျဖစ္ေနတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီလို ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ သူတုိ႔ရဲ႕ ေျပာျပခ်က္အရ က်မတို႔ သိရပါတယ္။ ေမး - ဒါဆိုရင္ ဒီလိုမ်ဳိး အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ျဖစ္ေနတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ၊ ကေလးေတြ၊ လက္ရွိစစ္ပဲြေတြေပါ့ေနာ္။ အားလံုးရဲ႕ အရင္းအျမစ္ကေတာ့ စစ္ပဲြေပါ့။ စစ္ပဲြေတြ ရပ္တန္႔ေရးအတြက္ကိုေရာ ဘာေျပာခ်င္လဲ။ ေျဖ - က်မတို႔ အမ်ဳိးသမီးထုအေနနဲ႔ဆိုရင္ အမ်ဳိးသမီးေတြက ေတာ္ေတာ္ေလးကို ခံရတယ္။ ဥပမာ ေရွ႕တန္းမွာ အမ်ဳိးသားေတြ အေသခံရတယ္။ ေပၚတာဆဲြၿပီးေတာ့ ေသသြားတယ္၊ ထားလိုက္ေတာ့။ အိမ္မွာက်န္ခဲ့တဲ့ အမ်ဳိးသမီးက အိမ္ေထာင္ေရးကို ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ လုပ္ရတယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြပဲ အဘက္ဘက္က ခံရတယ္ဆိုေတာ့ စစ္ပဲြေတြကို မလိုလားဘူးေပါ့ေနာ္။ စစ္ပဲြေတြ ရပ္ဖုိ႔အတြက္ဆိုရင္ စစ္မွန္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို တကယ္ တည္ေဆာက္ခ်င္တဲ့ ႐ိုးသားတဲ့စိတ္ရွိၿပီးေတာ့ မွ်တတဲ့ ႏိုင္ငံေရးေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပဲြကို က်င္းပဖို႔ အေရးႀကီးတယ္ေပါ့ေနာ္။ စစ္ပဲြေတြသာ ဆက္ရွိေနမယ္ဆုိရင္လည္း ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ကေတာ့ အေသအေပ်ာက္ေတြ မ်ားတယ္။ အခုဆိုရင္ ၾကားေနရတာေတာ့ ေကအိုင္ေအကို တိုက္ေနတယ္ဆိုတာ လေပါင္းမ်ားစြာ ရွိလာၿပီေပါ့ေနာ္။ ဒီမွာ ေသသြားတဲ့ တပ္မေတာ္ဘက္က စစ္သားေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ က်န္ခဲ့တဲ့ မိသားစုေတြ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြ ဘယ္ေလာက္ထိ ခံစားရမလဲဆိုတာ က်မတို႔ ကိုယ္ခ်င္းစာတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒီလိုပဲ ထုိးစစ္ေတြလုပ္ၿပီးေတာ့ တျခားႏိုင္ငံက ရန္သူလိုပဲ ဆက္ၿပီးေတာ့ စစ္အင္အား တိုးခ်ဲ႕ေနမယ္၊ တိုက္ေနမယ္ဆုိရင္ ဘယ္ေတာ့မွ စစ္မွန္တဲ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ မတည္ေဆာက္ႏိုင္ဘူး။ အဓိကေတာ့ ယံုၾကည္မႈေပါ့ေနာ္။ က်မတို႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာခဲ့တဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ ယံုၾကည္မႈကေတာ့ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ မရွိေတာ့တဲ့ အေျခအေနရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို တကယ္တည္ေဆာက္မယ္ဆုိရင္ ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ဖု႔ိ လိုတယ္။ ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္တဲ့အခ်ိန္မွာလည္း တဘက္နဲ႔တဘက္ ႐ိုးသားဖုိ႔ရယ္၊ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ အေလးထား ႐ိုေသေလးစားမႈ ရွိဖုိ႔ေတာ့လိုတယ္။ ၿပီးေတာ့ မွ်တဖို႔လိုတယ္။ ဒါေတြက အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာ က်မတို႔ ျမင္ပါတယ္။ ေမး - တဘက္မွာလည္း က်ေနာ္တို႔ ေၾကးမံုတို႔၊ ျမန္မာ့အလင္းတို႔ အစိုးရထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြေပါ့ေနာ္။ အဲဒီမွာဆိုရင္ စစ္ပဲြေတြက အစိုးရဘက္ကေျပာေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးအဖဲြ႔အစည္းေတြဘက္က အထူးသျဖင့္ ကခ်င္တို႔၊ ပေလာင္တုိ႔၊ ေအေအတို႔၊ ကိုးကန္႔တို႔ေပါ့။ အဲဒီဘက္က စတိုက္လို႔ သူတို႔တိုက္ရတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ အစိုးရဘက္ကလည္း အဲဒီလိုေျပာတယ္။ ဒီဘက္ကလည္း အစိုးရတိုက္တယ္ ေျပာတယ္။ အဲဒီလို ႏွစ္ဘက္ေျပာေနတဲ့ ကိစၥေတြမွာက်ေတာ့ ဘာေျပာခ်င္လဲ။ အထူးသျဖင့္ ေတာ္လွန္ေရးအဖဲြ႔အစည္းေတြက စတိုက္တယ္လို႔ အစုိးရဘက္က ေျပာတဲ့အေပၚမွာ ဘာေျပာခ်င္လို႔လဲ။ ေျဖ - က်မအေနနဲ႔ ဒီမွာ ေထာက္ျပခ်င္တာက ဘယ္သူဘယ္ဝါ စတိုက္တယ္ ဆိုတာက က်မတို႔ ေဒသခံေတြက ပိုသိတာေပါ့ေနာ္။ ေဒသခံေတြကေန ၂၀၁၁  စစ္ျပန္ျဖစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ က်မတို႔ ကခ်င္ေဒသကို စစ္ေၾကာင္းေတြပို႔ေနတာ ဘယ္သူေတြ ပို႔ေနတာလဲ။ ဒါေတြကလည္း စဥ္းစားစရာလိုတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒီလိုမ်ဳိး ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ လူထုေတြက ပိုၿပီးေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ခံစားေနရတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီေနရာမွာ က်မ ေထာက္ျပၿပီးေတာ့ ေျပာခ်င္တာက တကယ္ပဲ စစ္မွန္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို တည္ေဆာက္မယ္၊ ႏိုင္ငံေရးေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပဲြေတြ လုပ္မယ္ဆိုရင္ သတင္းအမွန္ကို ထုတ္ျပန္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္။ ဒီသတင္းအမွန္ကို ထုတ္ျပန္မွပဲ ျပည္သူလူထုေတြရဲ႕ စိတ္ဆႏၵေတြ ဘာရွိေနတယ္၊ တကယ္ျဖစ္ေနတာက ဘာေတြျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာေတြက အားလံုး သိျမင္လာမွာေပါ့ေနာ္။ စတိုက္တယ္၊ စမတိုက္ဘူးဆိုတဲ့ ကိစၥထက္ အခု တိုက္ေနၾကတာပဲေလ။ ကခ်င္ေဒသမွာေရာ၊ ေျမာက္ပိုင္းရွမ္းေတြမွာေရာ တိုက္ေနၾကတာပဲ။ တိုက္ပဲြေတြက ျဖစ္ေနၾကတာပဲ။ တခါတေလ အဲဒီမ်ဳိး တိုက္တာနဲ႔ပဲ သူက စတိုက္တယ္၊ စမတိုက္ဘူး ဆိုတဲ့ဟာမ်ဳိး က်မတို႔ေတာ့ မေဝဖန္ခ်င္ေတာ့ဘူးေပါ့ေနာ္။ စစ္ပဲြေတြက ဆက္ျဖစ္ေနတဲ့အခါက်ေတာ့ေလ။ အဓိကေတာ့ က်မတို႔ေဒသမွာ တိုက္ပဲြျဖစ္တယ္ဆိုတာေတာ့ ရွိေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ က်မအေနနဲ႔ ေထာက္ျပ ေျပာခ်င္တာက ဒီလူထုေတြအေပၚ Target ထားၿပီးေတာ့ မႏွိပ္စက္ဖုိ႔၊ မတိုက္ဖို႔ အဓိက က်မအေနနဲ႔ ေထာက္ျပခ်င္ပါတယ္။ ေမး - အဲဒီေနရာမွာလည္း သတင္းအရပဲ က်ေနာ္တို႔ ေမးတာေပါ့ေနာ္။ အခု ေတာ္လွန္ေရးအဖဲြ႔အစည္းေတြဘက္က ေျပာေတာ့ အစိုးရဘက္ကေန လူထုကိုတိုက္တယ္ ေျပာတယ္။ အစုိးရ သတင္းထုတ္ျပန္တဲ့ဘက္က ေျပာေတာ့လည္း လူထုေတြကို တိုက္တာေပါ့ေနာ္။ မူဆယ္ဘက္မွာဆိုရင္ ကားသမားေတြ ပစ္သတ္တယ္တို႔ေပါ့။ အဲဒါ ေတာ္လွန္ေရးအဖဲြ႔အစည္းေတြဘက္က လုပ္တယ္လုိ႔ ေျပာတာေပါ့။ အဲဒီလို လံုးလည္ခ်ာလည္ ျဖစ္ေနတဲ့ အေနအထားေပါ့။ အဲဒီအေနအထားမွာ တိုက္ပဲြေတြ ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ မၿငိမ္းခ်မ္းဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိေနတယ္။ ႏွစ္ဘက္လံုးကို ေျပာဖို႔ေနရာမွာ နံပါတ္ ၁ ေပါ့။ ေတာ္လွန္ေရးအဖဲြ႔အစည္းေတြဘက္ကိုေရာ ကခ်င္တို႔၊ ကိုးကန္႔တို႔ အခုတိုက္ေနတဲ့ အဖဲြ႔ေတြေရာေပါ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ ကိုယ္စားျပဳ ဘာေျပာခ်င္လဲ။ ေျဖ - က်မတို႔ အမ်ဳိးသမီးအသံအေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တာ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ အခု စစ္ျဖစ္တယ္ ဆိုတာကလည္း ကိုယ့္ရဲ႕ေဒသေတြမွာ စစ္ေၾကာင္းေတြ ပိုၿပီးမ်ားလာတဲ့အေပၚမွာလည္း ခုခံၿပီးတိုက္ရတာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတာေပါ့ေလ။ အဲဒီလိုမ်ဳိးျဖစ္တဲ့အေပၚမွာလည္း အမ်ဳိးသမီးေတြက ခံရတယ္ဆုိတာ အားလုံးလည္းအသိပါ။ က်မတို႔ အမ်ဳိးသမီးထုအေနနဲ႔ဆိုရင္ တကယ္ပဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ဖုိ႔အတြက္ ျပည္သူလူထုေတြရဲ႕အသံကို အဓိကထားၿပီး လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ လက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔အစည္းေတြကို က်မ ပန္ၾကားခ်င္တယ္။ အဓိက သူတို႔က ေတာ္လွန္ေရးလုပ္တယ္ဆိုတာ လူထုေတြလည္း သိတယ္၊ အားလံုး အသိအမွတ္ျပဳတယ္။ သူတုိ႔ ေတာ္လွန္ေရးလုပ္တဲ့အေပၚမွာလည္း လူထုေတြရဲ႕အသံနဲ႔ လူထုေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ကို အဓိကထားၿပီးေတာ့ လုပ္ေဆာင္သြားဖုိ႔အတြက္ က်မအေနနဲ႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ေမး - အဲဒီေနရာမွာ ဒီေတာ္လွန္ေရးအဖဲြ႔အစည္းေတြ ေျပာၿပီးတဲ့ေနာက္ တပ္မေတာ္ေပါ့ေနာ္။ ဒီေန႔မွာ အန္အယ္လ္ဒီ အစိုးရအသစ္ ျဖစ္လာၿပီ ဆိုေပမယ့္လည္း တပ္မေတာ္ကလည္း ျပည္ထဲေရးတို႔၊ ကာကြယ္ေရးတို႔၊ နယ္စပ္လံုၿခံဳေရးတို႔ သီးသန္႔ ကိုင္ထားတာေတြ ရွိတယ္ေပါ့။ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာဆိုရင္ သီးျခားျဖစ္ေနတာမ်ဳိးေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ တပ္မေတာ္ကိုေရာ အခု စစ္ပဲြေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ဒါေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကခ်င္အမ်ဳိးသမီးအစည္းအ႐ံုး (ထုိင္းႏုိင္ငံ) အေနနဲ႔၊ ဒါမွမဟုတ္လည္း WLB နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အမ်ဳိးသမီးထုကို ကုိယ္စားျပဳတဲ့အေနနဲ႔ တပ္မေတာ္ကို ဘာေျပာခ်င္တာ၊ ပန္ၾကားခ်င္တာရွိလဲ။ ေျဖ - တပ္မေတာ္ကိုလည္း ေျပာခ်င္တာ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ ပထမအေနနဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ဖုိ႔အတြက္ တႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကေတာ့ တရားဝင္ထုတ္ျပန္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒီဟာလုပ္ဖုိ႔အတြက္ဆိုရင္လည္း တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ တိုးခ်ဲ႕ထားတဲ့ စစ္တပ္အင္အားေပါ့ေနာ္။ ဒါေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးဖို႔ လိုတယ္။ ဒီစစ္တပ္အင္အားေတြ တိုးခ်ဲ႕တဲ့အေပၚမွာ အမ်ဳိးသမီးေတြက အိမ္မွာေနေနတဲ့အခ်ိန္မွာေတာင္ လံုၿခံဳမႈမရွိတဲ့ အေျခအေန ႀကံဳေနရတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ တစ္အခ်က္အေနနဲ႔ ဒါေတြကို လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ အေရးႀကီးတယ္။ ၿပီးရင္ တကယ္ပဲ စစ္တပ္အေနနဲ႔ တဦးနဲ႔တဦး အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖို႔အထဲမွာ ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ဖုိ႔က အရမ္းအေရးႀကီးတယ္ေပါ့ေနာ္။ ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္တို႔ ဆိုတဲ့အထဲမွာ က်မတို႔ ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ေရာ တပ္မေတာ္ကို ပိုၿပီးေတာ့ ယံုၾကည္ေလးစားမႈရွိလာေအာင္ တပ္မေတာ္က လုပ္ေဆာင္ျပရမွာ ျဖစ္တယ္။ က်မတို႔ အေတြ႔အႀကံဳအရေပါ့ေနာ္၊ ၿပီးခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာလည္း တပ္မေတာ္က လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ အမ်ားႀကီး လုပ္ခဲ့တဲ့အေပၚမွာ သူတို႔အေနနဲ႔ ဒါေတြကို ဝန္ခံဖို႔လိုတယ္။ သူတို႔အေနနဲ႔ အမွန္တရားကို ဝန္ခံၿပီးေတာ့ ဒါ ေတာင္းပန္သင့္ရင္လည္း ေတာင္းပန္ရမယ္။ အရင္အစိုးရလက္ထက္က ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥေတြေပါ့ေနာ္။ ၿပီးေတာ့ လက္ရွိ ဆက္ျဖစ္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈအေပၚမွာ ဖံုးကြယ္ျခင္းမလုပ္ပါနဲ႔ေပါ့ေနာ္။ တကယ္ က်ဴးလြန္တဲ့သူကို အျပစ္ေပးပါ။ အျပစ္ေပးတဲ့အခါမွာ အဲဒီလိုမ်ဳိး ေနာက္ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ထပ္မျဖစ္ေအာင္ တားဆီးကာကြယ္တဲ့အေနနဲ႔ လုပ္ျပဖို႔လိုတယ္လို႔ တပ္မေတာ္ကို ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ တတိယအခ်က္အေနနဲ႔ဆိုရင္ တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ တကယ္လုပ္ရမယ့္ အခ်က္လို႔ က်မတို႔ ျမင္တာက တိုင္းရင္းသားျပည္သူလူထုရဲ႕ အသံကို အေလးထားၿပီးေတာ့ ေလးစားလိုက္နာေပးဖို႔ေပါ့ေနာ္။  တိုင္းရင္းသားလူထုရဲ႕ အသံဆိုတာကလည္း အားလံုး ခံစားခ်က္ေၾကာင့္ ထြက္လာတဲ့အသံေတြ ျဖစ္တယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒီအသံေတြကို မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္၊ မၾကားခ်င္ေယာင္ေဆာင္ၿပီး မေနပါနဲ႔ေပါ့။ ၿပီးေတာ့ သတင္းအမွန္ေတြကို အမွန္အတိုင္း ထုတ္လႊင့္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာေပါ့ေနာ္။ ဒါမွလည္း ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္လို႔ရမယ္။ ဒါမွလည္း ကိုယ့္ရဲ႕ႏိုင္ငံမွာ တကယ္ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ စစ္မွန္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ တည္ေဆာက္လာႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္ေပါ့ေနာ္။ သတင္းအမွန္ကို ဖံုးကြယ္ထားတယ္ ဆိုတာကေတာ့ ဘယ္ေသာအခါမွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာကို မလွမ္းႏိုင္ဘူးေပါ့ေနာ္။ ဒါကို ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ေမး - ဒီေနရာမွာ က်ေနာ္ ၾကားျဖတ္တခု ေမးခ်င္ပါတယ္။ ရွမ္းျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္က ကခ်င္ အပါအဝင္ အဖဲြ႔ ၄ ဖဲြ႔ကို အၾကမ္းဖက္အျဖစ္ သတ္မွတ္လိုက္တာ ရွိတယ္။ ဒီအေပၚမွာ တခ်ဳိ႕ကလည္း မႀကိဳက္ၾကဘူးေပါ့။ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ၿပီးေတာ့ ယူအန္အက္ဖ္စီတို႔က ေျပာထားတာလည္း ရွိတယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိး အၾကမ္းဖက္ သတ္မွတ္လိုက္တဲ့အေပၚမွာ ကခ်င္ရယ္၊ ကိုးကန္႔ရယ္၊ ပေလာင္ရယ္၊ ေအေအရယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီအေပၚမွာေရာ ကခ်င္အမ်ဳိးသမီးအစည္းအ႐ံုးအေနနဲ႔ ဘာေျပာခ်င္လဲ။ ေျဖ - က်မတို႔အေနနဲ႔ကေတာ့ အၾကမ္းဖက္လို႔ တဖက္သတ္ သတ္မွတ္တယ္ဆိုတာက ဟိုးအရင္ကတည္းကေပါ့ေနာ္။ ဒါ ေတာ္လွန္ေရးစကတည္းက အၾကမ္းဖက္ေတြပါဆိုၿပီး ေျပာေနတာ။ ဒါေပမယ့္ က်မ ဒီမွာ ေျပာခ်င္တာက အၾကမ္းဖက္ဆိုတဲ့ ဒီအဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ အေရးႀကီးတယ္ေပါ့ေနာ္။ အၾကမ္းဖက္ဆိုတဲ့လူေတြက ဘယ္လိုမ်ဳိးလူေတြကို အၾကမ္းဖက္သမား ဆုိၿပီးေတာ့ ဖြင့္ဆိုလဲ။ ဒီျပည္သူလူထုရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြ၊ ျပည္သူလူထုရဲ႕ လံုၿခံဳမႈကို ဂ႐ုမစိုက္ဘဲ၊ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈေတြကို ဂ႐ုမစိုက္ဘဲနဲ႔ ရမ္းကားၿပီးလုပ္ေနတဲ့ လူတစုေပါ့ေနာ္။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ က်မတို႔ အၾကမ္းဖက္လို႔ ေျပာလို႔ရတာေပါ့။ က်မတို႔ ျပည္သူေတြ အခုခံေနရတာက စစ္သားေတြ ရြာထဲကို လာတယ္ဆိုရင္ ဘယ္သူ ရွိရွိ၊ မရွိရွိ ေသနတ္နဲ႔ခ်ိန္ၿပီး ပစ္တယ္။ ဂ်ာဆိုင္းအိန္ ကိစၥေပါ့ေနာ္။ ဖားကန္႔ဘက္မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ကိစၥ။ ေက်ာင္းစိမ္းအက်ႌျဖဴ ဝတ္ထားတဲ့ ေက်ာင္းသူမကေလး ပစ္သတ္ခံရတယ္ ဆိုတဲ့ဟာေတြေပါ့ေနာ္။ ၿပီးေတာ့ အခုလည္း ဖားကန္႔ဘက္မွာ ဆက္ၿပီး ျဖစ္ေနတာေပါ့ေနာ္။ လံုၿခံဳေရးယူထားတဲ့ စစ္သားေတြရဲ႕ ပစ္သတ္တဲ့ကိစၥေတြ အခု ခံေနရတယ္။ ဒါ လူထုေတြပဲ ခံေနရတာေပါ့ေနာ္။ ဒီဟာကိုေရာ ဘယ္လို ေျပာမလဲေပါ့ေနာ္။ ဒါေတာ့ ေမးခြန္းအႀကီးႀကီး ေမးစရာေတြ ျဖစ္လာတယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈ ဆိုတဲ့ဟာကေတာ့ အဓိပၸာယ္က ဘာလဲ။ ဘယ္သူေတြက ဘာေတြလုပ္ေနလဲ ဆိုတဲ့အေပၚမွာပဲ က်မတို႔က သံုးသပ္ခ်င္တာေပါ့ေနာ္။ ေမး - ဟုတ္ကဲ့။ အခုဆိုရင္ အမ်ဳိးသမီးေတြ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ ခံေနရတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြလည္း မ်ားေနတယ္။ ပညာေရးတို႔၊ စားဝတ္ေနေရးတို႔ေပါ့ေနာ္။ ကခ်င္ေဒသတြင္းမွာ ဒုကၡသည္ေတြက စားေရရိကၡာလည္း မျပည့္စုံဘူး။ ျပႆနာေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးေပါ့ေနာ္။ ဒီကိစၥကို က်ေနာ္တို႔က တပ္မေတာ္ကိုလည္း ေျပာမယ္။ ေတာ္လွန္ေရးအဖဲြ႔အစည္းေတြလည္း ေျပာမယ္။ ေျပာေနတာပဲ။ ကခ်င္အမ်ဳိးသမီးအစည္းအ႐ံုးက ဒါကို ေတာင္းဆိုေနတယ္။ ေတာင္းဆိုေန႐ံုလည္း ၿပီးမလား။ ထိုင္းႏိုင္ငံ ကခ်င္အမ်ဳိးသမီးအစည္းအ႐ံုး KWAT အေနနဲ႔ လက္ေတြ႔ေပါ့ေနာ္။ ဒီကိစၥေတြ ေအာင္ျမင္ေပါက္ေျမာက္ေအာင္ ဘာေတြ လုပ္ေဆာင္သြားမလဲ။ ေျဖ - က်မတို႔အေနနဲ႔ ဆက္ၿပီးလုပ္ေဆာင္သြားဖို႔ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အစိုးရကိုလည္း က်မ ေျပာခ်င္တာက အန္အယ္လ္ဒီအစိုးရအေနနဲ႔လည္း တဖက္သတ္ကိုပဲ လိုက္တဲ့ပံုစံ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ တကယ္ပဲ စစ္မွန္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ဖုိ႔အတြက္ လူထုရဲ႕အသံကို နားေထာင္ၿပီးေတာ့ လုပ္ေဆာင္သြားပါလို႔ က်မတို႔အေနနဲ႔ ဒီမွာ ေျပာခ်င္တာေပါ့ေနာ္။ ၿပီးေတာ့ က်မတို႔ ကခ်င္အမ်ဳိးသမီးအဖဲြ႔အစည္းအေနနဲ႔လည္း ၿပီးခဲ့တဲ့အခ်ိန္ေတြမွာလည္း ႀကိဳးစားၿပီး လုပ္ေနခဲ့သလုိ အခုလည္း က်မတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ တကယ္စစ္မွန္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို႔နဲ႔ ဖက္ဒရယ္ဒီမိုကေရစီဆုိတဲ့ စနစ္ႀကီး ေပၚထြန္းလာဖို႔အတြက္ က်မတို႔ ဆက္ၿပီး ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္သြားမယ္။ အဲဒီထဲမွာမွ လူထုေတြကို အသိအျမင္ဖြင့္ သင္တန္းေတြေပါ့ေနာ္။ ဒါေတြ လုပ္ေဆာင္သြားမယ္။ ၿပီးေတာ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ ႏိုင္ငံေရးမွာ ပိုၿပီးပါဝင္လာေအာင္၊ အမ်ဳိးသမီးေတြ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်တဲ့ေနရာေတြမွာ၊ အခု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ေတြမွာ အမ်ဳိးသမီးေတြ မ်ားမ်ားပါဝင္လာေအာင္လည္း အမ်ဳိးသမီးေလးေတြကို စြမ္းအင္ျမႇင့္တင္တဲ့ကိစၥေတြ၊ သူတို႔ကို ပိုၿပီးအားေပးအားေျမႇာက္တဲ့ကိစၥေတြ၊ သူတို႔လိုအပ္ေနတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ေပးပို႔တဲ့ကိစၥေတြ က်မတို႔ ဆက္ၿပီး လုပ္ေဆာင္သြားမယ္ေပါ့ေနာ္။ ၿပီးေတာ့ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ စည္း႐ံုးလံႈ႔ေဆာ္ေရးေတြ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္၊ ေပ်ာ္ရႊင္တဲ့ႏိုင္ငံ ျဖစ္လာဖို႔အတြက္ က်မတို႔ ႏိုင္ငံတကာေရာ၊ ျပည္တြင္း ျပည္ပေရာ က်မတို႔ စည္း႐ံုးလံႈ႔ေဆာ္ေရးေတြ ဆက္ၿပီး လုပ္ေဆာင္သြားမယ္။ ကခ်င္ေဒသမွာ လက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကိုလည္း အမွန္တရားေတြကို က်မတို႔ ဆက္ၿပီးေျပာျပ၊ တင္ျပ ထုတ္ေဖာ္သြားမွာေပါ့ေနာ္။ ေမး - ဟုတ္ကဲ့။ ကခ်င္အမ်ဳိးသမီးထုကိုလည္း ပါမယ္။ ျပည္တြင္း ျပည္ပ ျမန္မာႏိုင္ငံအမ်ဳိးသမီးထုကိုလည္း ပါမယ္။ အားလံုးကိုေပါ့ေနာ္။ အခုဆိုရင္ ၂၀၁၆ လည္း ကုန္ေတာ့မယ္။ မွတ္မွတ္ရရအေနနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခန္းကေနတဆင့္ လက္ရွိ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ၊ စစ္ပဲြရပ္စဲေရးေတြ၊ ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေတြအတြက္ ဘာမ်ား မွာၾကားခ်င္တာ၊ ေျပာၾကားခ်င္တာ ရွိပါသလဲ။ ေျဖ - ဟုတ္ကဲ့။ တခ်က္ပဲရွိပါတယ္။ ဒီအမ်ဳိးသမီးထုေပါ့ေနာ္။ ကခ်င္အမ်ဳိးသမီးေတြ အပါအဝင္ အမ်ဳိးသမီးထုေတြကို က်မ ေျပာခ်င္တာက ဒီအမ်ဳိးသမီးထုရဲ႕ အင္အားနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈအတြက္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖုိ႔ေတာ့ အေရးႀကီးတယ္ေပါ့။ အမ်ဳိးသမီးထု ပါဝင္မွပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို႔ က်မတို႔ ႀကိဳးစားႏိုင္မယ္ဆိုတာ သိတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ေၾကာက္ေနရမယ့္အခ်ိန္ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ အခုအခ်ိန္က ပြင့္လင္းျမင္သာတဲ့အခ်ိန္ ျဖစ္တယ္။ ေၾကာက္ေနၿပီးေတာ့လည္း အလုပ္မၿပီးဘူး။ အားလံုး ဝိုင္းဝန္းၿပီးေတာ့ ကိုယ္တတ္ႏိုင္တဲ့ဘက္က ပါဝင္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံႀကီး တကယ္ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့၊ စစ္မွန္တဲ့ ဖက္ဒရယ္ဒီမိုကေရစီရဖို႔အတြက္ ႀကိဳးစားၾကရေအာင္ဆိုတာ ပန္ၾကားခ်င္ပါတယ္။ ေမး - ဟုတ္ကဲ့။ ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ေပါ့ေနာ္။ ေစာေစာက အစိုးရကို ေျပာလိုက္ၿပီေပါ့။ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ အစိုးရကိုလည္း ေျပာလိုက္ၿပီေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဆိုတာက တခ်ိန္တုန္းက ႏိုဘယ္လ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္လည္း ျဖစ္တယ္။ အမ်ဳိးသမီးေခါင္းေဆာင္၊ ျမန္မာ့လူထုေခါင္းေဆာင္ေပါ့ေနာ္။ သူက အခု ႏိုင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံ ဆိုၿပီးေတာ့ ထိပ္ဆံုးမွာ ေရာက္ေနတယ္။ သူက စစ္ပဲြကိစၥေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေျပာဆိုတာေတြလည္း ရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ တခ်ဳိ႕ကလည္း သိပ္ၿပီးေတာ့ အေျပာနည္းတယ္လုိ႔ ေျပာတာေတြ ရွိတယ္။ ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ ကခ်င္နယ္ေျမ၊ ရွမ္းနယ္ေျမ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ဳိးသမီးထုကို ကိုယ္စားျပဳၿပီးေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေတာင္းဆိုလို႔ရမယ္ဆိုရင္ ဘယ္လို ေျပာခ်င္လဲ၊ ေတာင္းဆိုခ်င္လဲ။ ေျဖ - ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေပါ့ေနာ္ သူက အေရးႀကီးပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုကို ရထားတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေခါင္းေဆာင္တဦးလည္း ျဖစ္တယ္ေပါ့ေနာ္။ အားလံုးလည္း ေလးစားတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လည္း ျပည္သူေတြက တကယ္ပဲ ယံုၾကည္အားကိုးလို႔၊ က်မတို႔ႏိုင္ငံမွာ ျပည္တြင္းစစ္ အဆံုးသတ္ၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို႔အတြက္ကို အားလံုးက အားကိုးေနတယ္ေပါ့ေနာ္။ ျပည္သူေတြ အားကိုးေနတဲ့ကိစၥကို အမႈမဲ့အမွတ္မဲ့ မလုပ္ဘဲနဲ႔ ႀကိဳးစားေပးဖို႔ က်မ ေျပာခ်င္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ကခ်င္ေဒသမွာ ျဖစ္ေနတဲ့၊ အထူးသျဖင့္ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနေပါ့ေနာ္။ စစ္ပဲြေတြကိစၥ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကိစၥ ဒါေတြကို ထုတ္ေဖာ္ေပးပါ။ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုၿပီးေတာ့ တရားမွ်တမႈျဖစ္လာေအာင္ စြမ္းေဆာင္ေပးပါေပါ့ေနာ္။ ၿပီးေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဆိုတာ အမ်ဳိးသမီး ေခါင္းေဆာင္တဦး ျဖစ္တယ္ေပါ့ေနာ္။ အားလံုးကလည္း သူ႔ကို ေလးစားတယ္ဆိုေတာ့ ဒီအမ်ဳိးသမီးေတြက သူ႔ဘက္မွာ အမ်ားႀကီး ရပ္တည္ေနတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိး ရပ္တည္ေနတာကို အလဟႆမလုပ္ပါနဲ႔ေပါ့ေနာ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ တကယ္ရပ္တည္ေပးေနတာကို မားမားမတ္မတ္နဲ႔ ေရွ႕တန္းကေန ဟိုအရင္းကတည္းက သူ လူထုရဲ႕ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ခဲ့တုန္းက ႀကိဳးစားခဲ့သလိုပဲ ဒီအမွန္တရားကို ထုတ္ေဖာ္ၿပီး ႀကိဳးစားေပးပါလုိ႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။