မြန္ျပည္နယ္နဲ႔ ကရင္ျပည္နယ္အတြင္း မုိင္းခြဲၿပီး ေက်ာက္ထုတ္လုပ္တဲ့လုပ္ငန္းေၾကာင့္ ေဒသခံေတြရဲ႕ လယ္ယာေျမပ်က္စီးနစ္နာတဲ့အျပင္ သဘာ၀စမ္းေခ်ာင္းေရပ်က္စီးတဲ့အတြက္ ေက်ာက္မုိင္းခြဲထုတ္လုပ္မႈေတြ ရပ္တန္႔ဖုိ႔ ေဒသခံေတြက ေတာင္းဆုိ လုိက္ပါတယ္။ ဒီကေန႔ ရန္ကုန္ အင္းစိန္မွာရွိတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာင္သူလယ္သမား၊ စုိက္ပ်ဳိးေရးနဲ႔ စာေသာက္ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းေပါင္စုံ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္႐ုံးမွာ ေဒသခံေတြက သတင္းစာရွင္းလင္းေတာင္းဆုိလုိက္တာျဖစ္ပါတယ္။ မြန္ျပည္နယ္ ေပါင္ၿမိဳ႕နယ္ ဥတၱံတားေက်းရြာရွိ ကုလားမေတာင္တန္းေတာင္ေပၚမွာ Long Life Aggeregae mining ေက်ာက္ထုတ္လုပ္ကုမၸဏီက ေက်ာက္ထုတ္လုပ္မႈေၾကာင့္ လယ္ေျမ ဧက ၂၀၀ ေလာက္ အထိပ်က္စီးဆံုးရႈံးခဲ့ရသလို ေက်းရြာ ဥယ်ာဥ္ျခံေျမေတြ၊ ေရတြင္း ေရကန္ ေတြပါ ပ်က္စီးကုန္တယ္လို႔ ေတာင္ေျခမွာရွိတဲ့ ဥတံၱတားေက်းရြာ ေဒသခံေတြကေျပာပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာင္သူလယ္သမား၊ စုိက္ပ်ဳိးေရးနဲ႔ စားေသာက္ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းေပါင္းစံု အလုပ္သမားသမဂၢမ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အတြင္းေရးမွဴး ဦးဇာနည္ေသြးက “ ရန္ကုန္နဲ႔ေမာ္လၿမိဳင္သြားတဲ့ လမ္းမႀကီးေဘးမွာရွိတဲ့ ကုလားမေတာင္ဟာ ဇင္းက်ဳိင္း ေတာင္တန္းႀကီးနဲ႔ တဆက္ထဲေလ။ ေရတံခြန္ေတြစီးၿပီးသဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္က အရမ္းလွတာ။ အဲဒီေတာင္ႀကီးကပ်က္စီးလာၿပီ။ ေတာင္ကတုံးႀကီးျဖစ္လာရၿပီ၊ အဲဒီေအာက္မွာ ရွိေနတဲ့ လယ္ယာေျမေတြအကုန္လုံးက ဒီေက်ာက္ထုတ္လုပ္မႈေၾကာင့္ ဒီကေန ဆင္းသြားတဲ့ေရ၊ ဆင္းသြားတဲ့ ေျမႀကီးေၾကာင့္မုိ႔ လယ္ယာေျမ ၂၀၀ နီးပါးပ်က္စီးပါတယ္။ အစုိးရက သတၱဳနဲ႔ပတ္ သက္လု႔ိ ေက်ာက္မုိင္းေတြခြဲတာကုိ ခြင့္ျပဳေနတာေတြဟာ ေဒသခံ ျပည္သူေတြအတြက္ ဆုိးက်ဳိးေတြႀကီးႀကီးမားမားျဖစ္ပါတယ္” လုိ႔ေျပာပါတယ္။ အဆိုပါ ေက်ာက္ထုတ္လုပ္ေရး ကုမၸဏီဟာ လမ္းခင္းေက်ာက္ေတြ ထုတ္လုပ္ဖို႕အတြက္ ၿပီးခဲ့တဲ့အစိုးရ လက္ထက္ ၂၀၁၄ ခုနွစ္မွာ လုပ္ကိုင္ခြင့္ရခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အလားတူ ကရင္ျပည္နယ္က ဘားအံၿမိဳ႕နယ္ေကာ့ရင္းအထက္ေက်းရြာအုပ္စု ထဲက ေတာင္ကုန္းေက်းရြာမွာလည္း တိမ္တံခြန္ ဓါတ္သတၳဳထုတ္လုပ္ေရးကုမၸဏီရဲ႕ တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္တာေတြေၾကာင့္ ေဒသခံေတြရဲ႕ ဥယ်ာဥ္ျခံ ေျမေတြ၊ သာသနိကအေဆာက္ အအံုေတြလည္း ပ်က္စီးခဲ့ရတယ္လို႕ ဦးဇာနည္ေသြးက ေျပာပါတယ္။ “ေတာင္ကုန္းေက်းရြာ၊ သံလြင္ျမစ္အေနာက္ဖက္ျခမ္းနဲ႔ တဆက္တည္းမွာရွိတဲ့ ေတာင္ႀကီးပါ။ အဲဒါကလည္း သီတာေအးလႈိင္ဂူလုိ႔ေခၚတဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ ေရွ႕ေဟာင္းအေမြအႏွစ္ ေစတီပုထုိး အကုန္ရွိတဲ့ လႈိင္ဂူႀကီးေပါ့ေနာ္။ အဲဒီလႈိင္ဂူႀကီးအေပၚ မွာရွိေနတဲ့ ေက်ာက္ေတာင္ႀကီးကုိ ေတာင္ကေလးလုိ႔ေခၚတယ္။ အဲဒီေတာင္ကုိ ခြဲတာ။ ေက်ာက္ မိုင္းေတြခြဲတဲ့အခါက်ေတာ့ ေအာက္မွာရွိတဲ့ သာသနိက အဆာက္အအံုေတြ ပ်က္စီးတယ္။ လယ္ယာေျမဧက ၃၀ ေက်ာ္လုံး၀ပ်က္စီးသြားတယ္။ စိမ့္စမ္းေရေသာက္တဲ့လယ္ယာေျမ အကုန္လုံး ဒီႏွစ္ရပ္ဆုိင္းသြားၿပီေပါ့။ ဒါေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေဒသခံျပည္သူေတြ ထိတ္လန္႔ တၾကားျဖစ္ရတယ္။ ေဘးအႏၱရာယ္ေတြ ႀကီးႀကီးမားမားျဖစ္ေပၚလာရတယ္။ အဲဒီအေပၚမွာ ေဒသခံေတြက ေက်ာက္မုိင္းေတြ ရပ္ဆုိင္းေပးဖုိ႔ စုေပါင္း ေတာင္းဆုိၾကတာပါ။ ” ဒီဓါတ္သတၳဳထုတ္တဲ့ေနရာဟာဟာ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္က အေသးစားလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္တာ ကေန ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ တိမ္တံခြန္ ကုမၸဏီက လႊဲေျပာင္းယူခဲ့ၿပီး ထုတ္လုပ္တာေတြကိုလဲ အႀကီးစားအဆင့္ ေျပာင္းလဲခဲ့တာပါ။ အခုလို ေက်ာက္ထုတ္တာေတြနဲ႕ ဓါတ္သတၳဳထုတ္တာေတြေၾကာင့္ လယ္သမားေတြအေပၚ ထိခိုက္နစ္နာေနတာေတြကို အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ အစိုးရတာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႕ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ ဌာနဆိုင္ရာေတြကို တိုင္ၾကားခဲ့ေပမယ့္ တစုံတရာ အေရးယူေဆာင္ရြက္ ေပးတာ မရွိဘူးလို႔ ေဒသခံေတြက ေျပာပါတယ္။ အဆိုပါ ေက်ာက္ထုတ္လုုပ္ေရးလုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာ ကုမၸဏီေတြ ဘက္ကိုေရာ အစိုးရတာ၀န္ရွိသူေတြ ဘက္ကိုပါ ဒီဗြီဘီက ေမးျမန္းႏုိင္ျခင္းမရွိေသးပါဘူး။