၀န္ႀကီး ဦးေအာင္မင္း ဦးေဆာင္တဲ့အဖြဲ႔နဲ႔ ေနာ္စီဖုိးရာစိန္ ဦးေဆာင္တဲ့ တုိင္းရင္းသား အဆင့္ျမင့္ကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႔တုိ႔ အပစ္ရပ္ စာခ်ဳပ္မူၾကမ္း အေခ်ာသတ္ေရးအတြက္ ဇူလုိင္ ၂၂ ရက္ေန႔ ရန္ကုန္မွာ ေဆြးေႏြးၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတြ႔ဆုံပြဲမွာ ဘာေတြေဆြးေႏြးၾကမလဲဆုိတာ ေနာ္စီဖုိးရာစိန္ကုိ ဒီဗြီဘီ စတူဒီယုိမွာ ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းထားပါတယ္။ ဆရာမ (ေနာ္စီဖုိးရာစိန္) တို႔ တိုင္းရင္းသားအဆင့္ျမင့္အဖြဲ႔နဲ႔ ၀န္ႀကီးဦးေအာင္မင္းတို႔အဖြဲ႔ ရန္ကုန္မွာ ဇူလိုင္ ၂၂ ရက္ ေတြ႔ၾကတဲ့အခါ အဓိက ဘာေတြ ေဆြးေႏြးဖို႔ရွိလဲ။ “အဓိက ၃ ခ်က္ ရွိတယ္၊ ပထမအခ်က္က အန္စီေအ (အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္) နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္တဲ့ အေၾကာင္းေတြကို ေဆြးေႏြးဖို႔ရွိမယ္။ ဒုတိယအခ်က္က အန္စီေအမွာ ဘယ္သူေတြ လက္မွတ္ထိုးမလဲ၊ အဲ့ဒါကို ေဆြးေႏြးမယ္၊ ေနာက္တခ်က္က အန္စီေအ လက္မွတ္ထိုးတဲ့အခါ ဘယ္သူက သက္ေသအျဖစ္ တာ၀န္ယူေဆာင္မလဲ။ အဲ့ဒါကို က်မတို႔ ေဆြးေႏြးရမွာ ျဖစ္တယ္၊ ၿပီးေတာ့ တျခား လိုအပ္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြလည္း ေဆြးေႏြးရမွာ ျဖစ္တယ္။” ဟုတ္ကဲ့၊ အဲ့ဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ၾကားထားတာက ဆရာမတို႔ဘက္က ေလာ္ခီးလာဆံုးျဖတ္ခ်က္ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ကို ကိုင္ထားတယ္၊ အစိုးရဘက္က အဲ့ဒီအခ်က္ေတြကို စည္းေ၀းဆံုးျဖတ္ခ်က္ထဲ ထည့္ဖို႔ သေဘာထား မွတ္ခ်က္ေပးထားတယ္၊ အဲ့ဒီေတာ့ ဒီတႀကိမ္မွာ အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ကို အေခ်ာသတ္ႏိုင္ပါ့မလား။ “အန္စီေအ အေခ်ာသတ္ႏိုင္ဖို႔ေတာ့ က်မတို႔က ေမွ်ာ္လင့္တာေပါ့ေလ။ အေခ်ာသတ္ႏိုင္ဖို႔ အဓိကအခ်က္ကေတာ့ ႏွစ္ဘက္စလံုးက ေက်နပ္လက္ခံတဲ့ အထိေပါ့ေလ ေဆြးေႏြးဖို႔ လိုတယ္။ ၿပီးေတာ့ က်မတို႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း အန္စီေအထဲပါတဲ့ အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္ေတြ၊ လိုအပ္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ ပါ၀င္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္၊ အားလံုးအဆင္ေျပမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒါကို အေခ်ာသတ္ဖို႔ ေျပာလို႔ရတာေပါ့။ အဲ့ဒါကို က်မတို႔က ေမွ်ာ္လင့္တာေပါ့ေလ။” ဆရာမတို႔ ေလာ္ခီးလာညီလာခံကေန စာခ်ဳပ္လက္မွတ္ထုိးတဲ့အခါ သမၼတပါရမယ္၊ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ပါရမယ္၊ ေနာက္တခါ အသိသက္ေသေတြအျဖစ္ ကုလသမဂၢပါရမယ္၊ အာဆီယံပါရမယ္၊ တ႐ုတ္ပါရမယ္၊ ထိုင္းပါရမယ္၊ ေနာ္ေ၀ ပါရမယ္ စသျဖင့္ ေတာင္းဆိုထားတာ ရွိတယ္၊ ႏွစ္ဘက္ ေဆြးေႏြးၾကတဲ့အခါ အေက်အလည္ ညႇိႏႈိင္းၾကဖို႔ လိုမလား၊ ဘယ္လို ျဖတ္သန္းႏိုင္မလဲ။ “ဒါကို က်မတို႔က ဆက္လက္ညႇိႏႈိင္းဖို႔ ရွိတယ္၊ အစိုးရဘက္ကလည္း ဒါကို သိပ္မခက္ဘူးလို႔ ေျပာတာ ရွိတယ္။ ယံုၾကည္တာကေတာ့ လက္ခံနိုင္မယ့္အပိုင္း ရွိတယ္ေပါ့။” ဇူလိုင္လဆန္းပိုင္း ၀န္ႀကီးဦးေအာင္မင္းတို႔နဲ႔ေတြ႔ေတာ့ ဆရာမတို႔ဘက္က အခုအစိုးရလက္ထက္ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီ အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ထုိးလိုပါတယ္လို႔ ေျပာလိုက္တယ္။ ဆရာမတို႔ဘက္က အစိုးရကို ဘယ္ေလာက္ ယံုၾကည္လို႔ ဒီလို ထုတ္ေျပာလိုက္တာလဲခင္ဗ်။ “က်မတို႔ ယံုၾကည္မႈ ဘယ္ေလာက္ရွိတယ္ဆိုတာေတာ့ ေျပာလို႔ မရဘူးေပါ့။ ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ေနဆဲပဲ ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြလည္း အေရးႀကီးတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြက က်မတို႔ ယံုၾကည္ေလာက္ႏိုင္ေအာင္ လုပ္လို႔ရွိရင္ ယံုၾကည္တဲ့အပိုင္းက တဆင့္ၿပီးတဆင့္ တက္လာရမွာ ျဖစ္တယ္။” ေနာက္ က်ေနာ္တို႔ၾကားေနတာက အစိုးရဘက္က တအာင္း(ပေလာင္)၊ ရခိုင္တပ္နဲ႔ ကိုးကန္႔ ဒီ ၃ ဖြဲ႔ကို ခ်န္ထားမယ္၊ ဆရာမတို႔ ကိုင္ထားတာက အဖြဲ႔အားလံုး အတူတကြ ပါ၀င္လက္မွတ္ထုိးေရး၊ ဆိုေတာ့ အဲ့ဒီ ၃ ဖြဲ႔ကိစၥ ဆရာမတို႔ ဘယ္လို ညႇိၾကမလဲ။ “အဲ့ဒါလည္း က်မတို႔ သြားေဆြးေႏြးတဲ့အခါ ပါပါမယ္။ အန္စီေအမွာ ဘယ္သူေတြ လက္မွတ္ထိုးမလဲဆိုတာ၊ က်မတို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္ေတြ အစည္းအေ၀းမွာေတာ့ အားလံုးသေဘာတူထားတာက အားလံုးပါ၀င္ေရးပါ၊ အထူးသျဖင့္ အန္စီစီတီအဖြဲ႔၀င္ ၁၆ ဖြဲ႔ ပါ၀င္ဖို႔က ခ်ထားတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ရွိတယ္။ အားလံုး ပါ၀င္ႏိုင္ဖို႔ နည္းလမ္းကို ရွာရမယ္၊ နည္းလမ္းရွာၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုပါ၀င္ႏိုင္မလဲ ဆိုတာကို ႀကိဳးစားၿပီး လုပ္ေဆာင္ရမယ္၊ အဲ့ဒီလို နည္းလမ္းရွာၿပီး လုပ္ေဆာင္ဖို႔က က်မတို႔ တဘက္တည္း လုပ္ေဆာင္လို႔ေတာ့ မရဘူး၊ အစိုးရဘက္ကလည္း တာ၀န္ရွိတယ္၊ တိုင္းရင္းသားေတြမွာလည္း တာ၀န္ရွိတယ္၊ တိုင္းျပည္တခုလံုးအတြက္ကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့ တႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲႏိုင္ဖို႔အတြက္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္း အားလံုးမွာ တာ၀န္ရွိတယ္။” တကယ္လို႔ မေျပးေသာ္ကန္ရာရွိ ခ်န္ထားခဲ့မယ္ဆိုရင္ ဘယ္လို ဆက္လုပ္မလဲ။ “ဘယ္လို နည္းလမ္းရွာရမလဲဆိုတာ ေျပာလို႔ မရေသးဘူး၊ အစိုးရနဲ႔ က်မတို႔ ဘယ္လို နည္းလမ္းရွာၿပီး အေကာင္းဆံုး လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မလဲ ဆိုတာ အေရးႀကီးပါတယ္။” အခု ဆရာမတို႔ ေဆြးေႏြးေနၾကတုန္း ကခ်င္တို႔၊ ကရင္တို႔မွာ တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ေနတယ္၊ အဲ့ဒီတိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ပြားေနတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဆရာမတို႔ အစိုးရနဲ႔ ေျပာၾကဆိုၾကတာ ရွိလား၊ အခုလာမယ့္ ရန္ကုန္ပြဲက်မွ ေျပာဆို ေဆြးေႏြးၾကမွာလား။ “အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး ေဆြးေႏြးေနတုန္း တိုက္ပြဲေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ စိုးရိမ္မႈရွိတယ္၊ တႏိုင္ငံလံုး အပစ္ရပ္စဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ေရွာေရွာ႐ႉ႐ႉ သြားႏိုင္ဖို႔အတြက္လည္း အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္တယ္၊ အစိုးရက နည္းလမ္းရွာၿပီး ဘယ္လို ေလွ်ာ့ခ်ရမလဲ လုပ္ဖို႔ တာ၀န္ရွိတယ္။ တႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖို႔ သူတို႔ဘက္က အမ်ားႀကီး စဥ္းစားၿပီး လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ ျမင္တယ္၊ တိုင္းရင္းသားဘက္က အမ်ားႀကီး ႀကိဳးပမ္း လုပ္ေဆာင္ေနတာ ျဖစ္တယ္။ ဥပမာ တအာင္းကိစၥ၊ အစိုးရက သူတို႔ကို အန္စီေအ လက္မွတ္ထုိးဖို႔ လက္မခံဘူး၊ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ တအာင္းအဖြဲ႔တို႔က် နည္းလမ္းရွာၿပီး လုပ္ေဆာင္တယ္၊ တအာင္းအဖြဲ႔က သူတို႔လည္း အန္စီေအ မွာ လက္မွတ္ထိုးခ်င္ပါတယ္လို႔ ေၾကညာခ်က္ထုတ္တယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလိုခ်င္တဲ့ စိတ္ပါ၀င္စားမႈကို ေဖာ္ျပတာ ျဖစ္တယ္။ စစ္တပ္က လာမတိုက္ဘူးဆိုရင္ သူတို႔က မတိုက္ပါဘူး၊ သူတို႔ကို လာတိုက္ရင္ ခုခံကာကြယ္ဖို႔ေတာ့ တာ၀န္ရွိတာေပါ့ေလ၊ အဲ့ဒီလိုမ်ိဳး ရွိေတာ့ အစိုးရဘက္က ဒါကို စဥ္းစားဖို႔ လိုတာေပါ့။ ႏွစ္ဘက္စလံုးက တိုင္းျပည္ေကာင္းေအာင္လုပ္ဖို႔ စဥ္းစားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့ေလ။” အခု ဇူလိုင္လဆန္းမွာပဲ ကရင္ျပည္နယ္ထဲ ဒီေကဘီေအနဲ႔ အစိုးရတပ္ေတြ တိုက္ပြဲ ျပန္ျဖစ္တယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ထိခိုက္မွာစိုးတယ္လို႔ ဆရာမတို႔ ေကအန္ယူက ေၾကညာခ်က္ထုတ္တာလည္း ေတြ႔ရတယ္၊ ဒါ့အျပင္ေပါ့ တိုက္ပြဲေတြ က်ယ္ျပန္႔မသြားေအာင္ အစိုးရနဲ႔ ထဲထဲ၀င္၀င္ ေဆြးေႏြးတာမ်ိဳး ရွိလား။ “တိုက္ပြဲေတြ ထပ္မျဖစ္ေအာင္ အစိုးရဘက္ကိုေရာ၊ ဒီေကဘီေအဘက္ကိုပါ ႏွစ္ဘက္စလံုးကို တိုက္တြန္း ေျပာဆိုတာ ရွိတယ္။” အခု ဆရာမတို႔သြားေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္အေပၚမွာ ေဒသခံလူထု၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြ သူတို႔ ပါ၀င္မႈက အားရဖို႔ေကာင္းလား။ “သူတို႔ ပိုၿပီးေတာ့ ပါ၀င္ဖို႔ လိုအပ္ေနေသးတယ္လို႔ က်မ ျမင္တယ္။ တခ်ိဳ႔ျပည္သူေတြ၊ တခ်ိဳ႕ လူထုေတြဆီက အမ်ိဳးမ်ိဳးၾကားခဲ့တာေတြ ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕က ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ျဖစ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္၊ တခ်ိဳ႕ပါတီေတြက အန္စီေအက ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္မၿပီးဘူးလို႔ တိုင္းရင္းသားဘက္ကို အျပစ္တင္တာလည္း ရွိတယ္။ က်မတို႔ တိုင္းရင္းသားဘက္က အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို အေသအခ်ာလုပ္ဖို႔ လိုတယ္။ ဒါကို ျပည္သူလူထုလည္း သိဖို႔လိုတယ္။ တႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္မွာ တိုင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ အာမခံခ်က္ေတြ ရွိမွပဲ ဒါကို လက္မွတ္ထိုးဖို႔ လိုအပ္ေနတယ္။ အာမခံခ်က္ မရွိဘဲ လက္မွတ္ထိုးမယ္ဆိုရင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးက စာရြက္ေပၚမွာပဲ ရွိမယ္။ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ တႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ထုိးႏိုင္ဖို႔ တအားကုန္ႀကိဳးပမ္း လုပ္ေဆာင္ေနတယ္ဆိုတာ ျပည္သူလူထု သိေစခ်င္ပါတယ္။ ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္တဲ့အခါမွာ က်မတို႔ ေသေသခ်ာခ်ာ လုပ္ဖို႔ လိုတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ ေသေသခ်ာခ်ာလုပ္လဲဆိုရင္ တိုင္းရင္းသားတို႔ရဲ႕ ျဖတ္သန္းမႈအေတြ႔အႀကံဳေတြက အစိုးရ အဆက္ဆက္ေပၚမွာ ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ေတြက စာရြက္ထဲမွာ လက္မွတ္ထုိးထားတာမ်ိဳးရွိတယ္။ တကယ္တမ္း ကတိမတည္တာေတြ ရွိတယ္။ ေနာက္ထပ္စာခ်ဳပ္တခု ရဖို႔အတြက္ေတာ့ က်မတို႔ ေသေသခ်ာခ်ာလုပ္ဖို႔ လိုတယ္၊ ေသေသခ်ာခ်ာလုပ္တဲ့အခါမွာ အခ်ိန္ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ မလုပ္ႏိုင္ဘူး။ အစိုးရဘက္ကေတာ့ သူတို႔က ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္လုပ္ဖို႔ လိုတယ္။ သူတို႔က ဒီ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီ လုပ္ဖို႔လိုတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်မတို႔ တိုင္းရင္းသားဘက္ကေတာ့ အခ်ိန္က အေရးႀကီးတာ က်မတို႔ နားလည္တယ္၊ လက္ခံတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခ်ိန္ထက္ အခ်က္အလက္ေတြကို ပိုၿပီး အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာ ျပည္သူလူထု သိဖို႔ လိုတယ္။ ေနာက္တဆင့္သြားဖို႔ အာမခံခ်က္ရွိၿပီဆိုရင္ မနက္ျဖန္လည္း ထိုးလို႔ရတယ္၊ အဲ့ဒါကို အားလံုးသိဖို႔ လိုတယ္။” ေဒသခံလူထုဘက္ကလည္း ဘာေတြမ်ား ဒီေလာက္ေဆြးေႏြးေနၾကလို႔ ဒီေလာက္ၾကာေနရတာလဲလို႔ ေမးခ်င္ၾကမွာပဲ။ အစိုးရနဲ႔ ေဆြးေႏြးေနတာ ဒီအခ်က္ေတြ က်န္ေနေသးလို႔ ဆိုတာမ်ိဳး ဆရာမတို႔ဘက္က လူထုကို ခ်ျပတာ ရွိလား။ “ရွိေတာ့ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ေတာ့ မရွိဘူး။ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ေတာ့ မျဖန္႔ႏိုင္ဘူးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ႀကိဳးစားၿပီးေတာ့ က်မတို႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ လူထုကို ခ်ျပပါတယ္။” ဆရာမတို႔ ေဆြးေႏြးပြဲနဲ႔ေတာ့ မဆိုင္ပါဘူး၊ အခု ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ၿပီးရင္ အစိုးရအဖြဲ႔သစ္ ေပၚလာေတာ့မယ္။ အစိုးရအဖြဲ႔သစ္ကို ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ရွိလား။ “ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကေတာ့ သိပ္မထူးဘူးေပါ့ေလ။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒေအာက္မွာပဲ တက္လာမယ့္ အစိုးရနဲ႔ အခု အစိုးရကေတာ့ အတူတူပဲလို႔ က်မေတာ့ ယူဆတယ္။” ေနာက္ဆံုးေမးခြန္းပါ၊ အခု လပိုင္းအတြင္းမွာ တႏိုင္ငံလံုးအပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ထုိးႏိုင္မလား။ “ထိုးႏိုင္မလားဆိုတာကေတာ့ က်မတို႔ ေဆြးေႏြးခ်က္အေပၚ မူတည္တယ္၊ အစိုးရအေပၚမွာပဲ မူတည္တယ္၊ စစ္တပ္အေပၚမွာပဲ မူတည္တယ္လို႔ က်မ ေျပာခ်င္တယ္။”