ကခ်င္ဆရာမ ၂ ဦးေသဆုံးတဲ့ကိစၥ စစ္ေၾကာင္းမႉးကို စစ္ေဆးခ်င္တယ္ - ေဒါက္တာဆမ္ဆြန္ခလမ္
အေးနိုင်
·
July 7, 2015
ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း မူဆယ္ၿမိဳ႕ နမ့္ေတာင္းေက်းရြာအုပ္စု ေကာင္းခါးရြာမွာ ဒီႏွစ္ဆန္းပိုင္းတုန္းက အဓမၼျပဳက်င့္ သတ္ျဖတ္ခံရတဲ့ ကခ်င္ဆရာမႏွစ္ဦးအမႈကို အမႈမွန္ ေပၚထြက္လာေရးအတြက္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးဖို႔ ကခ်င္ႏွစ္ျခင္းခရစ္ယာန္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (ေကဘီစီ) က ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ထံ ဇူလိုင္ ၂ ရက္ေန႔က စာေရးသားေတာင္းဆိုပါတယ္။
ဇန္န၀ါရီ ၁၉ ရက္ေန႔မနက္ အ႐ုဏ္မတက္ခင္မွာ ေက်းရြာ ခရစ္ယာန္ဘုရားေက်ာင္း၀င္းထဲက ေနအိမ္မွာ ေက်ာင္းဆရာမ မရန္လုရာနဲ႔ ဆရာမ တန္ေဘာင္ေခါန္နန္စင္တုိ႔ ႏွစ္ဦး အဓမၼျပဳက်င့္ သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရတာျဖစ္ၿပီး အခင္းျဖစ္တဲ့ အနီးတ၀ိုက္မွာ စခန္းခ် ညအိပ္ရပ္နားတဲ့ တပ္ဖြဲ႔ရွိေနသလို မနက္ပိုင္းမွာ တပ္အေရႊ႕အေျပာင္းေတြေၾကာင့္ တပ္ဘက္ကို စစ္ေဆးခ်င္ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ေကဘီစီ အမႈမွန္ေဖာ္ထုတ္ေရး ေကာ္မတီအေနနဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္မရွိတာေၾကာင့္ အမႈမွန္ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ေရး ခက္ခဲေနေၾကာင္းနဲ႔ သမၼတက လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးအပ္ဖို႔ တိုက္႐ုိက္ ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။
ကခ်င္ႏွစ္ျခင္းခရစ္ယာန္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (ေကဘီစီ) ရဲ႕ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး သိကၡာေတာ္ရဆရာႀကီး ေဒါက္တာ ဆမ္ဆြန္ခလမ္ကို ဒီဗြီဘီက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
ဆရာႀကီးတို႔ ဒီလဆန္းပိုင္းတုန္းက ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတဆီကို ကခ်င္ဆရာမေလး ၂ ဦး ကြယ္လြန္ခဲ့တဲ့ ျဖစ္စဥ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးဖို႔ တင္ျပေတာင္းဆိုတဲ့စာ ေပးပို႔ခဲ့တယ္ေနာ္။ ဒါကေလ ဘယ္လိုအခက္အခဲေတြရွိလို႔ ဒီလို ေတာင္းဆိုတာပါလဲခင္ဗ်ာ။
“က်ေနာ္တို႔ ဇြန္လဆန္းပိုင္းေလာက္က အမႈစစ္တဲ့ ခ႐ုိင္ရဲေပါ့ မူဆယ္က၊ မူဆယ္ခ႐ုိင္ရဲမႉးႀကီးေပါ့။ သူတို႔က က်ေနာ္တို႔ဆီ စာေရးလာတယ္။ ‘ဒီလို အမႈၾကန္႔ၾကာတာ ေကဘီစီ (ကခ်င္ႏွစ္ျခင္းခရစ္ယာန္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္) ရဲ႕ ပူးေပါင္းမႈ အားနည္းတာေပါ့။ ေကဘီစီ ပူးေပါင္းမႈမရွိဘူး’ လို႔ သူတို႔ အဲဒီမွာ ဆိုထားတယ္။ ၿပီးရင္ ဒီအန္ေအ (မ်ဳိး႐ုိးဗီဇစစ္ေဆးမႈ) က သူတို႔ အခုရၿပီေပါ့ေနာ္။ ဒီအန္ေအနဲ႔ ရြာမွာရွိတဲ့ အဲဒီေကာင္ေလး ၂ ေယာက္နဲ႔ ရြာသား ၁ ေယာက္ေပါ့ေနာ္၊ ၃ ေယာက္ကို သူတို႔က ျပန္စစ္ေဆးမယ္ ဆိုၿပီးမွ စာေရးလာတယ္။ စာေရးလာေတာ့ ရွမ္းျပည္နယ္ ကခ်င္ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ရက္က ေကဘီစီအတြက္ ဒီအမႈကို သူတို႔က စစ္ေဆးၿပီးမွ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့အဖြဲ႔ျဖစ္တယ္။ အမႈမွန္ေဖာ္ထုတ္ေရး ေကာ္မတီရဲ႕ ကိုယ္စားေပါ့ေနာ္။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီစာအရဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ အမႈမွန္ေဖာ္ထုတ္ေရးကေန ေဆာင္ရြက္တဲ့ စစ္ေဆးခ်က္ေတြကို ရဲေတြကို ေပးတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔က ဒါကို အသိအမွတ္မျပဳတဲ့ပုံစံ ျဖစ္ေနတယ္။
“ျဖစ္ေနေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ျပန္ၿပီး workshop (ေဆြးေႏြးပြဲ) လုပ္ၿပီးမွ ေဆြးေႏြးတဲ့အခ်ိန္မွာ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အခုက ဒီအန္ေအနဲ႔ ေကာင္ေလး ၂ ေယာက္နဲ႔ လူႀကီး ၁ ေယာက္ေပါ့၊ ၃ ေယာက္ကို သူတို႔က ျပန္စစ္ေဆးၿပီးမွ ဒီအန္ေအနဲ႔ သူတို႔နဲ႔ အတင္းအဓမၼ ၀န္ခံခိုင္းတာမ်ဳိး၊ ၀န္ခံေစခိုင္းတာမ်ဳိးမ်ား ျဖစ္မလားေပါ့ေနာ္၊ ဒါကို က်ေနာ္တို႔ နည္းနည္းစိုးရိမ္တာေပါ့။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္တို႔က အမွန္ဆိုရင္ ဒီလူေတြကိုလည္း သူတို႔က ၃၊ ၄ ခါ စစ္ၿပီးသားပဲ ရဲက။ ဒါေပမယ့္ ျပန္စစ္မယ္ဆိုေတာ့ သူတို႔က အခု သူတို႔ရဲ႕ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းနဲ႔ သူတို႔သြားေနၾကတယ္ဆိုေတာ့ သူတို႔ ဘယ္ေရာက္ေနမွန္းေတာ့ က်ေနာ္တို႔ မသိဘူးေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ရြာမွာရွိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ေခၚေပးလို႔ရတာေပါ့။ အဲဒီလိုျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔ ျပန္သုံးသပ္ၾကည့္တဲ့အခ်ိန္မွာ ေနာက္ဆုံး က်ေနာ္တို႔ ဒီအမႈမွန္ေဖာ္ထုတ္ေရးရဲ႕လုပ္ပိုင္ခြင့္ လုိလာတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရတယ္။ ေတြ႔ရေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အဲဒီမွာ အခ်က္ ၉ ခ်က္ေပါ့ေနာ္ ေတာင္းဆိုလိုက္တယ္။ ေတာင္းဆိုလိုက္ၿပီးမွ က်ေနာ္တို႔ အခုက သမၼတရဲ႕ Respond (တုံ႔ျပန္မႈ) ကို ေစာင့္ေနတယ္။ သမၼတရဲ႕ Respond ကလည္း မလာဘူးဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲလုပ္ဖို႔ အစီအစဥ္ေတာ့ ရွိတယ္။ အခုေလာေလာဆယ္ေတာ့ သမၼတရဲ႕တုံ႔ျပန္မႈကို ေစာင့္ေနတုန္းပဲ။
“အဓိကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ သမၼတဆီ ေတာင္းဆိုတာကလည္း က်ေနာ္တို႔လုပ္ေဆာင္မႈေတြ အားလုံးကို အသိအမွတ္ျပဳေပးဖို႔နဲ႔ အေရးယူေပးဖို႔ေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ ေတာင္းဆိုထားတဲ့ ၂၀ ရက္ေန႔မနက္မွာ ထြက္သြားတဲ့ ကားေမာင္းတဲ့သူေတြေပါ့ေနာ္။ ပါသြားတဲ့ရဲေဘာ္ေတြ။ သူတို႔ကို စစ္ဖို႔လိုတယ္ က်ေနာ္တို႔။ ၿပီးရင္ စစ္ေၾကာင္းမႉးကို စစ္ဖို႔လိုတယ္။ ဒီဟာေတြ အားလုံးက အမႈမွန္ ေဖာ္ထုတ္ေရးမွာ ေတာ္ေတာ္အေရးႀကီးတဲ့ကာလေပါ့။ ေနာက္ၿပီးမွ အမႈစစ္ရဲေတြက စစ္သားေတြကိုလည္း သူတို႔စစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ ႐ုိး႐ုိးစစ္တာပဲ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒါေတြေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေတြကို က်ေနာ္တို႔က အျပန္အလွန္ စဥ္းစားတဲ့အခ်ိန္မွာ ဘာပဲေျပာေျပာ သမၼတရဲ႕ အမႈမွန္ေပၚဖို႔အတြက္ အရင္တုန္းက စာကေတာ့ ၀ိုင္း၀န္းကူညီဖို႔ေလာက္ပဲ ေျပာထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခု ဒီ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရဖို႔လိုတယ္ဆိုတာ ေတာင္းဆိုလိုက္တာျဖစ္တယ္။”
ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတထံ ဆရာႀကီးတို႔ ေပးပို႔တဲ့စာထဲမွာ ပါတာက ဒီလူသတ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သမၼတႀကီးက သူသိၿပီး စိတ္မေကာင္းျဖစ္ရတယ္လို႔ ပါရွိေတာ့ ျဖစ္ကာစမွာပဲ သိသြားတာလား။ ဘာလုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ ခ်ေပးခဲ့လဲ။
“ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း က်ေနာ္တို႔ ၁၉ ရက္ေန႔ျဖစ္တယ္။ ၂၃ ရက္ေန႔မွာ က်ေနာ္တို႔ သမၼတဆီ စာေရးတယ္။ ေရးေတာ့ သမၼတကလည္း ဒါကို ခ်က္ခ်င္းပဲ တုံ႔ျပန္လာတယ္။ အမ္ပီစီ (ျမန္မာၿငိမ္းခ်မ္းေရးစင္တာ) ဦးေအာင္မင္းတို႔ဆီက တဆင့္၊ သမၼတ႐ုံးကေန တုံ႔ျပန္လာတဲ့အထဲမွာ သမၼတအေနနဲ႔ ဒါကို မ်ားစြာ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ရေၾကာင္းေပါ့ေနာ္ ပါတယ္။ အဲဒီမွာက တရားခံလို႔ ယူဆရသူတဦးက ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနတယ္ဆိုတာလည္း ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ Raw Information (အခ်က္အလက္အၾကမ္းထည္) ေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ၿပီးမွ အဲဒီမွာ က်ေနာ္တို႔အားလုံးက ၀ိုင္း၀န္းကူညီဖို႔လိုေၾကာင္းဆုိတာ အဲဒါပဲပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ၀ို္င္း၀န္းကူညီ႐ုံနဲ႔ေတာ့ ဒီအမႈမွန္ကေတာ့ ေပၚမွာမဟုတ္ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔ က်ေနာ္တို႔ အမႈမွန္ေဖာ္ထုတ္ေရး ေကဘီစီရဲ႕ကုိယ္စား ရွမ္းျပည္နယ္ ကခ်င္ေရွ႕ေနမ်ား ကြန္ရက္ကေတာ့၊ ကခ်င္ဆိုေပမယ့္လည္း အဲဒီမွာ အားလုံးက ရွမ္းတို႔၊ ဗမာတို႔ အဲဒါ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံ၊ ဘာသာေပါင္းစုံ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ ေရွ႕ေနကြန္ရက္ပဲ။ သူတို႔က အခု က်ေနာ္တို႔အတြက္ ႀကိဳးစားေပးေနတယ္ အဲဒါပါပဲ။”
မုဒိမ္းက်င့္ၿပီး သတ္ျဖတ္ခံတဲ့ အျဖစ္ဆိုးမ်ဳိးက အရင္တုန္းက နယ္စပ္ေတြမွာ အေတာ္မ်ားမ်ား ျဖစ္ခဲ့ဖူးတယ္ဆိုတဲ့ အစီရင္ခံစာေတြအရ သိရပါတယ္။ အခု ကခ်င္ဆရာမေလး ၂ ဦး ကိစၥမွာေတာ့ အေမရိကန္ ႏွစ္ျခင္းအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က ဆရာေတာ္ႀကီးေတြက ျမစ္ႀကီးနားကို လာေရာက္ေမးျမန္း ေဆြးေႏြးတာ သိရတယ္။ ဒီျဖစ္စဥ္မွာ သူတို႔တေတြအေပၚ အကူညီေတာင္းတာေရာ ဘယ္လိုအေျခအေန ရွိေနပါသလဲ။
“အေမရိကန္ ႏွစ္ျခင္းအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကေတာ့ ဒီအန္ေအေတြဘာေတြ ေျပာသံအၿပီးမွာ သူတို႔ေတာ္ေတာ္ စိုးရိမ္ေနၾကတယ္။ က်ေနာ့္ဆီေတာင္မွ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ရက္က ဖုန္းဆက္လာတယ္။ ဒီအန္ေအ ကိစၥေတြ ဘာေတြက်ေတာ့ ဘယ္လိုလဲေပါ့ေနာ္။ အခုထက္ထိေတာ့ ျပတ္ျပတ္သားသားေတာ့ မသိရေသးဘူး။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ လိုလာလို႔ရွိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကို အကူအညီေပးဖို႔ေပါ့ေနာ္ သူတို႔ကိုလည္း အဲလို ေတာင္းဆိုထားတယ္။”
အခင္းျဖစ္တဲ့ေန႔က ဆရာမေလးႏွစ္ေယာက္ ေနထိုင္တဲ့ ဘုရားေက်ာင္း၀င္းအတြင္းက အိမ္နားမွာ တပ္က စခန္းခ်ထားတယ္။ မနက္ပိုင္းမွာ အဲဒီတပ္က ႐ုပ္သြားတယ္ဆိုတဲ့ ျဖစ္စဥ္က တကယ္ျဖစ္ခဲ့တာလား။ တိုက္ဆိုင္မႈလား။ စစ္ေဆးေတြ႔ရွိခ်က္ေတြအရ ဘယ္လုိေျပာႏိုင္မလဲ။
“အဲဒါကေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ခုနေျပာတဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္လိုတယ္ဆိုတာ အဲဒါေတြပဲ။ က်ေနာ္တို႔က ဥပမာ ထြက္သြားတဲ့ စစ္သားေတြကို က်ေနာ္တို႔က သိခ်င္တယ္။ ၿပီးရင္ အဲဒီကားေမာင္းသမား၊ သူတို႔ (ရြာသား) အေခၚ ကားဆရာေပ့ါေနာ္။ ကား ၃ စီး ဟုတ္တယ္။ ၂ စီးမွာ ရဲေဘာ္ေတြ တက္သြားတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ ရြာကလူေတြ အားလုံးျမင္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ ထြက္ဆိုတဲ့ ေနရာမွာလည္း ဒါေတြကို သူတို႔ ေျပာၿပီးသားပဲ။ အဲ ဒါေပမယ့္ အဲဒါကို က်ေနာ္တို႔က အခု ဘာမွ မလုပ္ႏိုင္ဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ အမႈစစ္ရဲကလည္း ဒါကို ေဖာ္ေပးမယ္လို႔ ေျပာေပမယ့္လည္း ဒီေန႔ထက္ထိေတာ့ ဒါကို ဘာမွမလုပ္ႏိုင္ေသးဘူး။”
သမၼတဆီမွာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ တုိက္႐ုိက္ေတာင္းခံတယ္ဆိုေတာ့ တကယ္လို႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္က်လာမယ္ ဆိုရင္ ဒီအမႈဟာ ဘယ္ေလာက္ထိ အမႈမွန္ေပၚေပါက္ေရးက ရာခိုင္ႏႈန္းအားျဖင့္ နီးစပ္လာမယ္လို႔ ဆရာႀကီးတို႔ ျမင္ပါသလဲခင္ဗ်ာ။
“က်ေနာ္တို႔က သမၼတဆီက လုပ္ပိုင္ခြင့္ရရင္ေတာ့ အမႈကို အျမန္ဆုံး ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က အဲလိုပဲယုံၾကည္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သမၼတႀကီးရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔က စစ္တပ္ေရာ၊ ဆရာ၀န္ကေန အစေပါ့။ မႈခင္းဆရာ၀န္ကေန အစ။ မူဆယ္က မႈခင္းဆရာ၀န္က စေျပာတုန္းက တမ်ဳိး၊ ေနာက္ပိုင္းက တမ်ဳိး အဲဒါမ်ဳိးျဖစ္လာတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ေျပာဆိုမႈေတြက ေရွ႕နဲ႔ေနာက္က ကြာလာတယ္။ အဲဒါေတြေပါ့။ အဲဒါေတြကို က်ေနာ္တို႔က မွန္ကန္စြာ ရယူဖို႔ကေတာ့ သမၼတရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးမွပဲ က်ေနာ္တို႔က လုပ္လို႔ရမယ္လို႔။ ပိုၿပီးျမန္သြားတာေပါ့ေနာ္ အဲဒါဆိုရင္ေတာ့။ အဲဒါမွ တကယ့္ပူးေပါင္းတဲ့ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ဳိး ျဖစ္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က အဲလိုေမွ်ာ္လင့္္တယ္။”
လက္ရွိအစိုးရက ျမန္မာျပည္ဟာ ဒီမိုကေရစီကို သြားေနတယ္လို႔ ကမာၻကို ေၾကညာထားတယ္။ တဘက္မွာလည္း ဒီကိစၥက တပ္လုပ္ပိုင္ခြင့္ ျဖစ္ေနတယ္ဆိုေတာ့ ဒီအၾကားမွာ သမၼတက ဘယ္ေလာက္ထိေအာင္ ေျပလည္ေအာင္ လုပ္ေပးမယ္လို႔ ယုံၾကည္လဲခင္ဗ်။ တကယ့္ကို လုပ္ေပးမယ္လို႔ ယုံၾကည္ၿပီး ေတာင္းဆိုတာလားခင္ဗ်။
“က်ေနာ္တို႔က ေတာင္းဆိုလိုက္တာကေတာ့ ၅၀၊ ၅၀ ပါပဲ။ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေပါ့ေနာ္။ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး ဆိုတာလည္း ၅၀ ရာခို္င္ႏႈန္းေလာက္ေတာ့ သိေနတယ္ အလိုလိုနဲ႔ေပါ့ေနာ္။ အခုန ဆရာေျပာတဲ့အတိုင္း ဒါကေတာ့ တပ္ပိုင္းဆိုင္ရာကိစၥနဲ႔ နီးစပ္သြားတာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔။ ဒါေပမယ့္လည္း သမၼတက စိတ္ေကာင္း၊ စိတ္ထား မွန္ကန္စြာနဲ႔ တကယ့္အမႈမွန္ကို ရေစခ်င္ရင္ေတာ့ ဒီပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈနဲ႔ ႏို္င္ငံတကာ။ က်ေနာ္တို႔စာထဲမွာ ႏိုင္ငံတကာ တတ္ကၽြမ္းသူမ်ားကို တရား၀င္ ေခၚယူခြင့္ေပ့ါေနာ္၊ ထိုင္းက လိပ္ကၽြန္းလိုေပါ့ေနာ္။ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ စစ္ေဆးမႈေတြကိုလည္း က်ေနာ္တို႔က အဲဒီမွာ ထည့္သြားခ်င္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒါကေတာ့ ၅၀၊ ၅၀ ေပါ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကေတာ့။ တ၀က္ တ၀က္စီေပါ့ဗ်ာ၊ အဲဒီေလာက္ပဲ က်ေနာ္တို႔ ေမွ်ာ္မွန္းထားပါတယ္။”
ကခ်င္ဆရာမေလးႏွစ္ဦးရဲ႕အေရးနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး တျခားေျပာစရာ ရွိဦးမလားခင္ဗ်ာ။
“က်ေနာ္တို႔က ဘာပဲေျပာေျပာ ဒီကိစၥကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ကခ်င္၊ ေကဘီစီ ကခ်င္ဆရာမ ၂ ဦးရဲ႕အေရးပဲ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႔ တရားစီရင္ေရးကိုပါ အားလုံး မွ်မွ်တတ ျဖစ္ေစဖို႔အတြက္ ဒီအမႈကေတာ့ ေတာ္ေတာ္အေရးပါတယ္လို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ ဒီလိုပဲျမင္ပါတယ္။”
“ျဖစ္ေနေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ျပန္ၿပီး workshop (ေဆြးေႏြးပြဲ) လုပ္ၿပီးမွ ေဆြးေႏြးတဲ့အခ်ိန္မွာ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အခုက ဒီအန္ေအနဲ႔ ေကာင္ေလး ၂ ေယာက္နဲ႔ လူႀကီး ၁ ေယာက္ေပါ့၊ ၃ ေယာက္ကို သူတို႔က ျပန္စစ္ေဆးၿပီးမွ ဒီအန္ေအနဲ႔ သူတို႔နဲ႔ အတင္းအဓမၼ ၀န္ခံခိုင္းတာမ်ဳိး၊ ၀န္ခံေစခိုင္းတာမ်ဳိးမ်ား ျဖစ္မလားေပါ့ေနာ္၊ ဒါကို က်ေနာ္တို႔ နည္းနည္းစိုးရိမ္တာေပါ့။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္တို႔က အမွန္ဆိုရင္ ဒီလူေတြကိုလည္း သူတို႔က ၃၊ ၄ ခါ စစ္ၿပီးသားပဲ ရဲက။ ဒါေပမယ့္ ျပန္စစ္မယ္ဆိုေတာ့ သူတို႔က အခု သူတို႔ရဲ႕ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းနဲ႔ သူတို႔သြားေနၾကတယ္ဆိုေတာ့ သူတို႔ ဘယ္ေရာက္ေနမွန္းေတာ့ က်ေနာ္တို႔ မသိဘူးေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ရြာမွာရွိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ေခၚေပးလို႔ရတာေပါ့။ အဲဒီလိုျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔ ျပန္သုံးသပ္ၾကည့္တဲ့အခ်ိန္မွာ ေနာက္ဆုံး က်ေနာ္တို႔ ဒီအမႈမွန္ေဖာ္ထုတ္ေရးရဲ႕လုပ္ပိုင္ခြင့္ လုိလာတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရတယ္။ ေတြ႔ရေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အဲဒီမွာ အခ်က္ ၉ ခ်က္ေပါ့ေနာ္ ေတာင္းဆိုလိုက္တယ္။ ေတာင္းဆိုလိုက္ၿပီးမွ က်ေနာ္တို႔ အခုက သမၼတရဲ႕ Respond (တုံ႔ျပန္မႈ) ကို ေစာင့္ေနတယ္။ သမၼတရဲ႕ Respond ကလည္း မလာဘူးဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲလုပ္ဖို႔ အစီအစဥ္ေတာ့ ရွိတယ္။ အခုေလာေလာဆယ္ေတာ့ သမၼတရဲ႕တုံ႔ျပန္မႈကို ေစာင့္ေနတုန္းပဲ။
“အဓိကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ သမၼတဆီ ေတာင္းဆိုတာကလည္း က်ေနာ္တို႔လုပ္ေဆာင္မႈေတြ အားလုံးကို အသိအမွတ္ျပဳေပးဖို႔နဲ႔ အေရးယူေပးဖို႔ေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ ေတာင္းဆိုထားတဲ့ ၂၀ ရက္ေန႔မနက္မွာ ထြက္သြားတဲ့ ကားေမာင္းတဲ့သူေတြေပါ့ေနာ္။ ပါသြားတဲ့ရဲေဘာ္ေတြ။ သူတို႔ကို စစ္ဖို႔လိုတယ္ က်ေနာ္တို႔။ ၿပီးရင္ စစ္ေၾကာင္းမႉးကို စစ္ဖို႔လိုတယ္။ ဒီဟာေတြ အားလုံးက အမႈမွန္ ေဖာ္ထုတ္ေရးမွာ ေတာ္ေတာ္အေရးႀကီးတဲ့ကာလေပါ့။ ေနာက္ၿပီးမွ အမႈစစ္ရဲေတြက စစ္သားေတြကိုလည္း သူတို႔စစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ ႐ုိး႐ုိးစစ္တာပဲ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒါေတြေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေတြကို က်ေနာ္တို႔က အျပန္အလွန္ စဥ္းစားတဲ့အခ်ိန္မွာ ဘာပဲေျပာေျပာ သမၼတရဲ႕ အမႈမွန္ေပၚဖို႔အတြက္ အရင္တုန္းက စာကေတာ့ ၀ိုင္း၀န္းကူညီဖို႔ေလာက္ပဲ ေျပာထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခု ဒီ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရဖို႔လိုတယ္ဆိုတာ ေတာင္းဆိုလိုက္တာျဖစ္တယ္။”
ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတထံ ဆရာႀကီးတို႔ ေပးပို႔တဲ့စာထဲမွာ ပါတာက ဒီလူသတ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သမၼတႀကီးက သူသိၿပီး စိတ္မေကာင္းျဖစ္ရတယ္လို႔ ပါရွိေတာ့ ျဖစ္ကာစမွာပဲ သိသြားတာလား။ ဘာလုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ ခ်ေပးခဲ့လဲ။
“ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း က်ေနာ္တို႔ ၁၉ ရက္ေန႔ျဖစ္တယ္။ ၂၃ ရက္ေန႔မွာ က်ေနာ္တို႔ သမၼတဆီ စာေရးတယ္။ ေရးေတာ့ သမၼတကလည္း ဒါကို ခ်က္ခ်င္းပဲ တုံ႔ျပန္လာတယ္။ အမ္ပီစီ (ျမန္မာၿငိမ္းခ်မ္းေရးစင္တာ) ဦးေအာင္မင္းတို႔ဆီက တဆင့္၊ သမၼတ႐ုံးကေန တုံ႔ျပန္လာတဲ့အထဲမွာ သမၼတအေနနဲ႔ ဒါကို မ်ားစြာ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ရေၾကာင္းေပါ့ေနာ္ ပါတယ္။ အဲဒီမွာက တရားခံလို႔ ယူဆရသူတဦးက ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနတယ္ဆိုတာလည္း ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ Raw Information (အခ်က္အလက္အၾကမ္းထည္) ေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ၿပီးမွ အဲဒီမွာ က်ေနာ္တို႔အားလုံးက ၀ိုင္း၀န္းကူညီဖို႔လိုေၾကာင္းဆုိတာ အဲဒါပဲပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ၀ို္င္း၀န္းကူညီ႐ုံနဲ႔ေတာ့ ဒီအမႈမွန္ကေတာ့ ေပၚမွာမဟုတ္ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔ က်ေနာ္တို႔ အမႈမွန္ေဖာ္ထုတ္ေရး ေကဘီစီရဲ႕ကုိယ္စား ရွမ္းျပည္နယ္ ကခ်င္ေရွ႕ေနမ်ား ကြန္ရက္ကေတာ့၊ ကခ်င္ဆိုေပမယ့္လည္း အဲဒီမွာ အားလုံးက ရွမ္းတို႔၊ ဗမာတို႔ အဲဒါ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံ၊ ဘာသာေပါင္းစုံ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ ေရွ႕ေနကြန္ရက္ပဲ။ သူတို႔က အခု က်ေနာ္တို႔အတြက္ ႀကိဳးစားေပးေနတယ္ အဲဒါပါပဲ။”
မုဒိမ္းက်င့္ၿပီး သတ္ျဖတ္ခံတဲ့ အျဖစ္ဆိုးမ်ဳိးက အရင္တုန္းက နယ္စပ္ေတြမွာ အေတာ္မ်ားမ်ား ျဖစ္ခဲ့ဖူးတယ္ဆိုတဲ့ အစီရင္ခံစာေတြအရ သိရပါတယ္။ အခု ကခ်င္ဆရာမေလး ၂ ဦး ကိစၥမွာေတာ့ အေမရိကန္ ႏွစ္ျခင္းအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က ဆရာေတာ္ႀကီးေတြက ျမစ္ႀကီးနားကို လာေရာက္ေမးျမန္း ေဆြးေႏြးတာ သိရတယ္။ ဒီျဖစ္စဥ္မွာ သူတို႔တေတြအေပၚ အကူညီေတာင္းတာေရာ ဘယ္လိုအေျခအေန ရွိေနပါသလဲ။
“အေမရိကန္ ႏွစ္ျခင္းအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကေတာ့ ဒီအန္ေအေတြဘာေတြ ေျပာသံအၿပီးမွာ သူတို႔ေတာ္ေတာ္ စိုးရိမ္ေနၾကတယ္။ က်ေနာ့္ဆီေတာင္မွ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ရက္က ဖုန္းဆက္လာတယ္။ ဒီအန္ေအ ကိစၥေတြ ဘာေတြက်ေတာ့ ဘယ္လိုလဲေပါ့ေနာ္။ အခုထက္ထိေတာ့ ျပတ္ျပတ္သားသားေတာ့ မသိရေသးဘူး။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ လိုလာလို႔ရွိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကို အကူအညီေပးဖို႔ေပါ့ေနာ္ သူတို႔ကိုလည္း အဲလို ေတာင္းဆိုထားတယ္။”
အခင္းျဖစ္တဲ့ေန႔က ဆရာမေလးႏွစ္ေယာက္ ေနထိုင္တဲ့ ဘုရားေက်ာင္း၀င္းအတြင္းက အိမ္နားမွာ တပ္က စခန္းခ်ထားတယ္။ မနက္ပိုင္းမွာ အဲဒီတပ္က ႐ုပ္သြားတယ္ဆိုတဲ့ ျဖစ္စဥ္က တကယ္ျဖစ္ခဲ့တာလား။ တိုက္ဆိုင္မႈလား။ စစ္ေဆးေတြ႔ရွိခ်က္ေတြအရ ဘယ္လုိေျပာႏိုင္မလဲ။
“အဲဒါကေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ခုနေျပာတဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္လိုတယ္ဆိုတာ အဲဒါေတြပဲ။ က်ေနာ္တို႔က ဥပမာ ထြက္သြားတဲ့ စစ္သားေတြကို က်ေနာ္တို႔က သိခ်င္တယ္။ ၿပီးရင္ အဲဒီကားေမာင္းသမား၊ သူတို႔ (ရြာသား) အေခၚ ကားဆရာေပ့ါေနာ္။ ကား ၃ စီး ဟုတ္တယ္။ ၂ စီးမွာ ရဲေဘာ္ေတြ တက္သြားတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ ရြာကလူေတြ အားလုံးျမင္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ ထြက္ဆိုတဲ့ ေနရာမွာလည္း ဒါေတြကို သူတို႔ ေျပာၿပီးသားပဲ။ အဲ ဒါေပမယ့္ အဲဒါကို က်ေနာ္တို႔က အခု ဘာမွ မလုပ္ႏိုင္ဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ အမႈစစ္ရဲကလည္း ဒါကို ေဖာ္ေပးမယ္လို႔ ေျပာေပမယ့္လည္း ဒီေန႔ထက္ထိေတာ့ ဒါကို ဘာမွမလုပ္ႏိုင္ေသးဘူး။”
သမၼတဆီမွာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ တုိက္႐ုိက္ေတာင္းခံတယ္ဆိုေတာ့ တကယ္လို႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္က်လာမယ္ ဆိုရင္ ဒီအမႈဟာ ဘယ္ေလာက္ထိ အမႈမွန္ေပၚေပါက္ေရးက ရာခိုင္ႏႈန္းအားျဖင့္ နီးစပ္လာမယ္လို႔ ဆရာႀကီးတို႔ ျမင္ပါသလဲခင္ဗ်ာ။
“က်ေနာ္တို႔က သမၼတဆီက လုပ္ပိုင္ခြင့္ရရင္ေတာ့ အမႈကို အျမန္ဆုံး ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က အဲလိုပဲယုံၾကည္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သမၼတႀကီးရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔က စစ္တပ္ေရာ၊ ဆရာ၀န္ကေန အစေပါ့။ မႈခင္းဆရာ၀န္ကေန အစ။ မူဆယ္က မႈခင္းဆရာ၀န္က စေျပာတုန္းက တမ်ဳိး၊ ေနာက္ပိုင္းက တမ်ဳိး အဲဒါမ်ဳိးျဖစ္လာတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ေျပာဆိုမႈေတြက ေရွ႕နဲ႔ေနာက္က ကြာလာတယ္။ အဲဒါေတြေပါ့။ အဲဒါေတြကို က်ေနာ္တို႔က မွန္ကန္စြာ ရယူဖို႔ကေတာ့ သမၼတရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးမွပဲ က်ေနာ္တို႔က လုပ္လို႔ရမယ္လို႔။ ပိုၿပီးျမန္သြားတာေပါ့ေနာ္ အဲဒါဆိုရင္ေတာ့။ အဲဒါမွ တကယ့္ပူးေပါင္းတဲ့ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ဳိး ျဖစ္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က အဲလိုေမွ်ာ္လင့္္တယ္။”
လက္ရွိအစိုးရက ျမန္မာျပည္ဟာ ဒီမိုကေရစီကို သြားေနတယ္လို႔ ကမာၻကို ေၾကညာထားတယ္။ တဘက္မွာလည္း ဒီကိစၥက တပ္လုပ္ပိုင္ခြင့္ ျဖစ္ေနတယ္ဆိုေတာ့ ဒီအၾကားမွာ သမၼတက ဘယ္ေလာက္ထိေအာင္ ေျပလည္ေအာင္ လုပ္ေပးမယ္လို႔ ယုံၾကည္လဲခင္ဗ်။ တကယ့္ကို လုပ္ေပးမယ္လို႔ ယုံၾကည္ၿပီး ေတာင္းဆိုတာလားခင္ဗ်။
“က်ေနာ္တို႔က ေတာင္းဆိုလိုက္တာကေတာ့ ၅၀၊ ၅၀ ပါပဲ။ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေပါ့ေနာ္။ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး ဆိုတာလည္း ၅၀ ရာခို္င္ႏႈန္းေလာက္ေတာ့ သိေနတယ္ အလိုလိုနဲ႔ေပါ့ေနာ္။ အခုန ဆရာေျပာတဲ့အတိုင္း ဒါကေတာ့ တပ္ပိုင္းဆိုင္ရာကိစၥနဲ႔ နီးစပ္သြားတာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔။ ဒါေပမယ့္လည္း သမၼတက စိတ္ေကာင္း၊ စိတ္ထား မွန္ကန္စြာနဲ႔ တကယ့္အမႈမွန္ကို ရေစခ်င္ရင္ေတာ့ ဒီပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈနဲ႔ ႏို္င္ငံတကာ။ က်ေနာ္တို႔စာထဲမွာ ႏိုင္ငံတကာ တတ္ကၽြမ္းသူမ်ားကို တရား၀င္ ေခၚယူခြင့္ေပ့ါေနာ္၊ ထိုင္းက လိပ္ကၽြန္းလိုေပါ့ေနာ္။ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ စစ္ေဆးမႈေတြကိုလည္း က်ေနာ္တို႔က အဲဒီမွာ ထည့္သြားခ်င္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒါကေတာ့ ၅၀၊ ၅၀ ေပါ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကေတာ့။ တ၀က္ တ၀က္စီေပါ့ဗ်ာ၊ အဲဒီေလာက္ပဲ က်ေနာ္တို႔ ေမွ်ာ္မွန္းထားပါတယ္။”
ကခ်င္ဆရာမေလးႏွစ္ဦးရဲ႕အေရးနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး တျခားေျပာစရာ ရွိဦးမလားခင္ဗ်ာ။
“က်ေနာ္တို႔က ဘာပဲေျပာေျပာ ဒီကိစၥကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ကခ်င္၊ ေကဘီစီ ကခ်င္ဆရာမ ၂ ဦးရဲ႕အေရးပဲ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႔ တရားစီရင္ေရးကိုပါ အားလုံး မွ်မွ်တတ ျဖစ္ေစဖို႔အတြက္ ဒီအမႈကေတာ့ ေတာ္ေတာ္အေရးပါတယ္လို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ ဒီလိုပဲျမင္ပါတယ္။”